ماجرای آرات حسینی چیست؟

آرات حسینی، پسر بچه ۶ سال و ۷ ماهه، اکنون تبدیل به سوژه جنجالی و قابل بحث در رسانه‌ها شده و در واقع او قربانی خودخواهی‌های پدرش شده است. با کمی اغماض می‌توان گفت مورد استثمار تجاری قرار گرفته است. آرات، از یک‌سالگی منبع درآمد پدرش محسوب می‌شود!

موهای بلند و نگاه کودکانه‌ آرات، چهره‌ای خاص و فتوژنیک به او داده که اگر این خصوصیات را با حرکات عجیب ورزشی و بدن عضلانی‌اش ترکیب کنید، با خود می‌گویید حتماً او یک روز به ستاره‌ای بزرگ تبدیل خواهد شد؛ اما آرات واقعا چیست؟

دعوای مجازی و تیتر رسانه‌ها

تمام روز و شب او در سودای «لایک» سپری می‌شود؛ در اینستاگرامی که به نام پسر اما به کام پدر است، ۳ میلیون دنبال‌کننده دارد و سلبریتی‌ها، خواننده‌ها و شاخ‌های اینستاگرامی برای لایو با آرات از یکدیگر سبقت می‌گیرند! وقتی لیونل مسی پست آرات را لایک کرد و برای او کامنت گذاشت، پدر تصور کرد می‌تواند با زبان کودکی از همه‌جا بی‌خبر، یقه بزرگان فوتبال را بگیرد و تیتر رسانه‌ها شود!

ریاضت‌های آرات

محور اصلی بحث‌ ما آرات نیست، بلکه محمد پدرش است؛ چهره‌ای که پس از کشف استعدادهای بدنی خاص فرزند خود، او را در مسیری خاص و دشوار هدایت کرد و چه ریاضت‌هایی برایش رقم نزد؛ کارهایی که برای کودکی در سن و سال آرات غیرطبیعی بود. اکنون نیز هر آنچه خود دوست دارد، از زبان فرزندش بیان می‌کند. محمد می‌گوید: «وقتی دیدم پسرم استعداد عجیبی در انجام حرکات آکروباتیک دارد، تصمیم گرفتم کارم را که میوه‌فروشی بود، ول کنم، وقتم را کامل در اختیارش بگذارم و خودم به پسرم آموزش بدهم!»

اولین سفر به چین

او پس از آن‌که متوجه استعدادهای پسرش شد، یک صفحه اینستاگرام راه‌اندازی کرد و به‌واسطه همین فضای مجازی، آرات در حالی‌که سه ساله بود، به برنامه پربیننده اعجوبه‌های جهان در چین دعوت شد. «با پرداخت تمام هزینه‌های رفت‌وآمد و حضور ۱۵ روزه من و اعضای خانواده‌ام، به چین سفر کردیم. در یک برنامه زنده با پشت سر هم گذاشتن چندین مرحله، از جمله صخره‌نوردی، آویزان شدن و حرکت عمودی و افقی بدون وقفه و مشکل! از طرف تماشاگران و کارشناسان به فرزندم لقب بچه شگفت‌انگیز دادند!»

پیشنهاد خارجی از ۱۳ ماهگی!

و این آغاز سفرهای او و پدرش به نقاط مختلف دنیا شد. محمد مدعی است که آرات در ۱۳ ماهگی پیشنهاد خارجی از آمریکا و آلمان و چندین کشور آسیایی داشته‌ و از این پیشنهادها رسما با عنوان خرید فرزندش یاد می‌کند. او می‌گوید در این مدت از پس‌اندازی که داشته استفاده کرده و مجبور شده ماشین خود را نیز بفروشد تا خرج آرات کند. در واقع شغل جدید او «آرات» است!

سودای رکوردداری المپیک

محمد ادعا دارد آرات می‌تواند یک قهرمان ملی باشد و این رویای دست نیافتنی برای او نیست. اکنون معلوم نیست پدر می‌خواهد از آرات، یک فوتبالیست مخلوط مسی و رونالدو بسازد یا رکورددار رشته شنای المپیک؟! جدا شدن از مادر و خواهر به‌خاطر دنیایی که پدر برای آرات در نظر گرفته، غیرقابل هضم است. با تصمیم پدر، در حالی‌که او تنها ۵ سال داشت، سفرهای دور دنیا آغاز شد.

مهم‌تر از فوتبال؟!

پدر آرات رویای قرارداد با باشگاه‌های بزرگ دنیا را در سر می‌پروراند، اما هنوز نمی‌دانست باشگاه‌های بزرگ فوتبال جهان تا پیش از ۱۶ سالگی هیچ قرارداد رسمی امضا نمی‌کنند. او رویای لاماسیا -مدرسه فوتبال بارسلونا- را در سر داشت، اما نمی‌دانست در لاماسیا تنها ۵ روز در هفته به مدت یک ساعت‌ونیم فوتبال بازی می‌کنند. برای مسئولان بهترین مدرسه فوتبال دنیا، درس خواندن، کنار خانواده ماندن و آموختن مهارت‌های زندگی اجتماعی و شاد بودن کودکانی در سن آرات مهم‌تر از فوتبال است.

ادعای حضور در آکادمی لیورپول

پدر آرات با یک ویزای تحصیلی سرانجام خود و فرزندش را به انگلیس رساند و کمی بعد با انتشار عکس‌های او در مدرسه فوتبال لیورپول ادعا کرد آرات به این تیم پیوسته است؛ دروغی که به‌واسطه تنها چند عکس و دوستان رسانه‌ای که بدون تحقیق حرف‌های پدر را باور کردند، رقم خورد. اگر آنها قبل از نوشتن این خبر، سری به سایت مدرسه فوتبال لیورپول می‌زدند، متوجه می‌شدند این باشگاه بزرگ انگلیسی نه با کودکی به سن آرات قرارداد امضا می‌کند و نه نشانی از این کوچولوی شگفت‌انگیز در آن باشگاه دیده می‌شود.

لایک مسی و دعوا با کریمی

پدر، آرات را بعد از مدت‌ها دوری و حضور در شهر بندری لیورپول به تهران برگرداند و حاصل این سفر دوری او از مادر و خواهرش بود که در یک ویدیوی تلخ در صفحه شخصی آرات به ثبت رسید. یک ویدیو از قیچی ‌برگردانی که آرات زد و در اینستاگرام او گذاشته شد و با ندانم‌کاری پدرش تبدیل به یک دعوا شد. ابتدا ویدیو را اکانت بارسلونا منتشر کرد و سپس لیونل مسی آن را لایک کرد و برای آرات یک پیام گذاشت. پدر آرات که حالا از مسی لایک گرفته بود، درخواست لایو با علی کریمی را داشت.

فحاشی به علی کریمی

کریمی پاسخی به او نمی‌دهد و سپس در یک لایو اینستاگرامی با امیر تتلو که معمولاً عادت به جنجال‌های این‌چنینی دارد، ماجرا آغاز شد. پست تتلو و فحاشی تتلیتی ها -لقب هواداران تتلو- علیه علی کریمی منجر به بلاک شدن صفحه آرات توسط جادوگر می‌شود که ظاهراً برای پدر خیلی ناراحت‌کننده بود. او مدعی درخواست ۵۰ میلیون تومانی برای حضور پسرش در مراسم افتتاح یک بانک در بابل، و حضور فرزندش در تیم‌های بزرگ اروپایی بود.

پدر در صفحه‌ شخصی پسرش این‌گونه واکنش نشان داد: «علی آقا کریمی، سال‌ها برام اسطوره بود. مادر آرات می‌دونه چقدر ازش تعریف کردم تو خونه‌مون. همه جا عکس‌های کریمی بود. آرات بیشترین پست‌ها را برای علی آقا گذاشت. این همه ابراز علاقه هیچ واکنشی نداشت، اما حرف‌های یک روز باعث بلاک کردن آرات شد. عجیبه واقعاً. اسطوره سال‌های سال من این‌گونه واکنش نشون می‌ده. اما از این همه ابراز علاقه‌مون حتی کوچک‌ترین کاری نکرد. همیشه سلامت باشید.»

اما واکنش کریمی به این موضوع تنها یک جمله معنادار بود: «باور کنید دنیا خودش به اندازه کافی مهارت دارد که دل آدم را به درد بیاورد. کاش علت حال خوب یکدیگر باشیم.»

مقایسه با عدنان عفراویان

آرات حالا بیشتر از ستاره‌های فوتبال ما مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. با توجه به فضای جدید ناشی از تسلط شبکه‌های اجتماعی بر زندگی بشر، هنوز نمی‌توان به‌طور قطعی نظر داد که آیا آنچه بر آرات گذشته و برخلاف طبیعیات یک کودک هفت‌ساله است، در نهایت به سود او خواهد بود یا احتمالاً از آرات در آینده یک نوجوان سرخورده خواهد ساخت؟ اما شاید بشود او را با برخی بازیگران در سن کودکی مقایسه کرد؛ بچه‌هایی مثل عدنان عفراویان، بازیگر شخصیت اصلی فیلم باشو غریبه کوچک، که به ناگاه در سینمای ایران مطرح و پس از یک نقش به وادی فراموشی سپرده شد. در واقع باید گفت پس از قد کشیدن عدنان عفراویان و تغییر چهره‌اش، هیچ‌کس دیگر سراغی از او نگرفت.

قاسم‌زاده: کار در فضای مجازی به کودکان آسیب می‌رساند

دکتر فاطمه قاسم‌زاده، از فعالان در حوزه کودکان کار، مدرس، پژوهشگر، مشاور و برنامه‌ریز امور آموزشی و روان‌شناسی کودکان و نوجوانان در رابطه با رفتارهای محمد حسینی نسبت به پسرش آرات گفت: «افرادی که فرزندانشان را در فضای مجازی به نمایش می‌گذارند تا به‌نوعی فالوور جمع کنند، همان کودک کار محسوب می‌شود. در واقع از نظر کنوانسیون حقوق کودک به آن کار در فضای مجازی هم می‌گویند. پدر و مادرها باید به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند که فضای مجازی یا کار در فضای مجازی به کودکان آسیب فراوانی می‌رساند.»

عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان و مشاور موسسه مادران امروز در ادامه اضافه کرد: «اگر این کارها در فضای مجازی درست تبلیغ شود و به کودک آسیب نرسد، شاید مفید واقع شود، اما واقعیت این است که کودک آزار می‌بیند، چرا که او این توان را ندارد که از کودک خواسته ‌شود، این کار را بکن، این را بگو، این ژست را بگیر و ... از نظر پیمان‌نامه حقوق کودک این کار، کودک‌آزاری است. البته کودک‌آزاری هم انواع مختلف دارد. رفتار پدر آرات در قبال فرزندش مصداق همان کودک‌آزاری است.»

او که ریاست کارگروه پیش دبستانی انجمن پژوهشی پویا را نیز برعهده دارد، اظهار داشت: «تفکرات غلط یک پدر موجب می‌شود تا کودک نسبت به هم سن‌وسالان خود کودکی نکند و همیشه خواسته‌های پدر را لازم‌الاجرا بداند. سوءاستفاده و در واقع منابع مالی درست کردن از کودک دقیقاً کودک‌آزاری است. با آنچه در فضای مجازی دیده می‌شود، رفتار پدر آرات در قبال فرزندش نوعی کودک‌آزاری و کودک کار می‌شود. بدون تردید در آینده این کودک تأثیر منفی خواهد گذاشت.»

دکتر قاسم‌زاده با تأکید به این‌که در واقع این پدر، کودکی را از فرزندش می‌گیرد، در پایان افزود: «با این رفتار حق سلامت از کودک گرفته می‌شود، حق کودکی و حق آزادی عمل از این کودک گرفته شده و آنچه را که دوست دارد، یا می‌خواهد به‌دلخواه خودش به سمتش برود، از کودک می‌گیرد. همه اینها سایه‌های کودک‌آزاری است و تردیدی در آن نیست!

کریم‌زاده: قانون و مددکاران اجتماعی باید درباره آرات تصمیم‌گیری نمایند

دکتر منصوره کریم‌زاده، مدیر گروه رشد و پرورش کودکان پیش از دبستان در این رابطه گفت: «در حالی که این روزها به‌دنبال این هستیم که فرزندانمان عادی باشند، معمولی رفتار کنند. اتفاقاً عادی بودن و معمولی رفتار کردن خیلی هم خوب است. دلیلی ندارد که ما به‌دنبال نخبه‌پروری باشیم و دنبال این‌که وانمود کنیم که یک استعداد خارق‌العاده داریم. ما باید تلاش بکنیم تا بستری ایجاد کنیم تا بچه‌های‌مان قابلیت‌هایی که دارند، ازشان استفاده کنند و آنها را شکوفا بکنند، نه این‌که به آنها تحمیل بکنیم در زمینه‌ای که مورد علاقه خود من هم است، کودک را به سمتی ببریم که ارزش تو و جایگاه تو فقط به خاطر این قابلیت است! اگر این قابلیت را، این ارزش را از تو بگیرند، تو دیگر هیچ هستی و چیزی برای ارائه نداری و این کودک بعدها چقدر از نظر شخصیتی آسیب خواهد دید.»

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی با تأکید بر این‌که رفتار پدر آرات در قبال فرزندش از این قاعده مستثنی نیست‌، افزود: «جدا از این‌که این کودک مراحل رشد را طی نکرده، ممکن است بعدها در زمینه‌هایی که پدر از او انتظار دارد و آن موفقیت‌هایی که فکر می‌کند، به‌صورت کاذب، کسب نکند، آنگاه این شکست و ناکامی‌ها به این کودک آسیب خواهد زد. مانند همان انتظاراتی که پدر و مادر در کنکور از فرزندان در تصور خود داشتند، چرا که فکر می‌کردند فرزندانشان نخبه هستند و به همه نیز می‌گفتند که اینها خیلی توانمند هستند، اما بعد آن فرزند می‌رفت در آزمون با استرسی که داشت نمی‌توانست قابلیت‌های خود را بروز دهد.»

دبیر علمی اولین کنگره بین‌المللی و پنجمین کنگره ملی آموزش و سلامت کودکان پیش از دبستان با اشاره به این‌که این‌گونه رفتارها، بیماری‌های روان‌پریشی در کودکان ایجاد می‌کند، گفت: «مشکل اصلی این است که حقوق کودک در کشور ما به‌هیچ‌عنوان رعایت نمی‌شود. یعنی اصلاً حقوق کودک جایی شناخته نمی‌شود. انگار پدر و مادرها حق دارند هر نوع بازی‌ای با سرنوشت فرزندانشان بکنند. آنقدر پیش می‌روند، حتی جان کودک هم در اختیار پدر قرار می‌گیرد و اگر پدری هم فرزند خود را بکشد، قصاص نمی‌شود و پاسخگو نیست! این به‌خاطر ضعف حقوقی است که ما داریم است. در غیر این‌صورت هیچ جای دنیا هم پدر و مادر حق ندارند با سرنوشت فرزندان خود بازی کنند.»

دکتر کریم‌زاده با اشاره به این‌که برخی پدرها برای آنکه کمبودهای خود را در سایه فرزندانشان جبران کند و کمبودهای خودش را در سایه کودکش مطرح سازد و هم ابزاری برای درآمد کسب کند، فشار روانی بر کودک خود وارد می‌کند که قابل جبران نیست، اظهار داشت: «کودکان با این روش خیلی آسیب می‌بینند. پدر و مادرهای شبیه این پسر بچه از فرزندانشان به‌خاطر یک سری ویژگی‌های خاص به‌عنوان یک منبع درآمدی سوء‌استفاده می‌کنند و بچه‌های خود را با زور و فشار تک بعدی رشد می‌دهند و به‌نوعی آنها را آزار می‌دهند. از طرفی، افرادی نظیر پدر آرات می‌آیند تا کمبودهای خود را این‌گونه جبران کنند و با این کار خود اجازه رشد در جنبه‌های دیگر به کودک خود نمی‌دهند و باعث می‌شوند این کودک، در واقع اصلاً کودکی نکند. دنیای کودکی را تجربه نکند و او هم با یک دنیا کمبود، وارد بزرگسالی می‌شود و بعد اینها ممکن است خیلی مواقع این آرمان‌ها و ایده‌آل‌های کاذب خانواده‌ها را نتوانند محقق بکنند و دچار عذاب وجدان بشوند و خدایی ناکرده در آینده روی شخصیت آنها اثر بگذارد و در خیلی از مواقع، حتی اقدام به خودکشی می‌کنند!»

دکتر منصوره کریم‌زاده، با اشاره به این‌که در این‌گونه موارد بچه‌های احساس بی‌کفایتی و ناشایستگی می‌کنند، اضافه کرد: «چون این بچه‌ها فکر می‌کنند دنیای واقعی همان دنیایی است که پدر و مادرانشان برای آنها ترسیم می‌کنند و اگر نتوانند آن استاندارهای پدر و مادر را در واقع محقق بکنند، احساس بی‌کفایتی و ناشایستگی می‌کنند. این ناشایستگی ممکن است آنها را به سمت اختلالات روان‌تنی سوق بدهد. اکنون پدر آرات آمده از این فضا برای کسب درآمد هم استفاده کرده است، این یک استفاده ابزاری چند جانبه از این کودک کرده که به نظر من این پدر خودش یک بیمار است و واقعاً قانون و مددکاران اجتماعی باید وارد شوند و مانع رفتار این پدر با فرزندش شوند. در کشور ما این‌گونه جا افتاده که ولیِ کودک یعنی خدای کودک، در حالی‌که خدا هم با بنده‌های خود چنین کارهایی را نمی‌کند.»

فرق آرات با کودکان کار

فرق آرات با کودکان کاری که در خیابان‌های تهران به‌وفور می‌بینیم، تنها در نوع کارشان است. آرات از سنی که باید دنبال همسالانش می‌دوید و بچگی می‌کرد، سر از دنیای عجیب شبکه‌های اجتماعی درآورده است و با واژه و رفتارهایی آشنا می‌شود که نباید می‌شد. او با توپی که از خودش بزرگ‌تر بود شروع به دریبل زدن کرد و با دریبل‌هایش بچه‌هایی را از پیش رو برمی‌داشت که هنوز مشغول کودکی بودند و دنیایی متفاوت با کودک شگفت‌انگیز آرات داشتند. در این بین، چیزهای قابل توجه دیگری هم وجود دارد.

دنیایی وارونه آرات

شکم تکه‌تکه شده شبیه به کریستیانو رونالدو آرات و علاقه‌ای که پدرش به نمایش آن دارد. بیانگر این است که آرات برای رسیدن به آن، سختی شدیدی را متحمل شده است. سختی‌ای که شاید در توان یک کودک در سن و سال او نباشد و این نقطه آغاز زیر سؤال بردن افکار این پدر است و باید بگوییم تاکنون هیچ فوتبالیست بزرگی از طریق اینستاگرام یا فضای مجازی به جایی نرسیده و آرات هم از این قاعده مستثنی نیست؛ مسیری که به اشتباه برای آرات ترسیم شده و او را به دنیایی وارونه برده است.

اگر ما نگران آینده آرات نباشیم، آرات‌های دیگری پرورش داده می‌شوند شبیه یک ربات، بدون روح و آنچه کودک در کنار مادر و خانواده‌اش می‌آموزد و عواقبی به دنبال داشته باشد که دیگر جمع کردنش ممکن نیست. این ربات‌ها را حتماً انسان‌های کامل‌تر به‌راحتی شکستشان می‌دهند و آنگاه مسیری جز سقوط ندارند. خیلی از چهره‌های صاحب‌نام ورزش کشورمان سیستم تمرینی آرات را پرفشار و غیرعلمی دانسته‌اند.