هزینه میلیاردی خودسرها برای مردم ایران؛ مسئول پرداخت خسارت ۲۷ میلیاردی به انگلیس چه کسی است؟

موضوع پرداخت خسارت ۲۷ میلیارد تومانی به کشور، بار دیگر باب انتقاد از حمله برخی دانشجویان به سفارت انگلیس را باز کرده است. حالا یکی از نمایندگان مجلس نهم که دانشجویان بسیجی از او به عنوان یکی از حامیان اقدام یاد می‌کردند، می‌گوید: بنده رسماً به آنها اعلام کردم این کار خطاست و موضوع را به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و وزارت اطلاعات وقت اطلاع دادم؛ پس از آن، با هماهنگی آنها با این دانشجویان ارتباط داشتم تا چنین اقدامی نکنند.

روز یکشنبه، احمد مازنی، نماینده تهران در صحن علنی مجلس خطاب به وزیر خارجه گفت «گفته می‌شود پس از ترمیم، آثار هنری به سفارت بریتانیا در تهران برگردانده شدند و یک میلیون و ۳۰۰ هزار پوند معادل ۲۷ میلیارد تومان هزینه خودسری عده‌ای خودسر از جیب مردم پرداخت شد.» او از ظریف خواست تا درباره ماجرا روشنگری کند.

خسارت یک میلیون پوندی و قول تهران برای جبران آن

این اظهارات نماینده تهران، بازخوانی ماجرای حمله گروهی از دانشجویان در هشتم آذرماه سال ۹۰ را برای روشنگری ضروری می‌کند.

روابط ایران و انگلیس بعد از حوادث انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ کم‌کم تیره شد؛ کمی پس از آن سایمون گس، سفیر وقت بریتانیا در ایران طی یادداشتی از وضعیت حقوق بشر در ایران انتقاد کرد؛ این یادداشت و مسائلی چون ترور گروهی از دانشمندان هسته‌ای دلیلی شد تا مجلس اصولگرای نهم طرحی را برای کاهش سطح روابط با این کشور مصوب کند. تنها چند روز پس از این ماجرا، فراخوانی برای تجمع مقابل سفارت این کشور منتشر شد؛ فراخوانی منتسب به دانشجویان بسیجی دانشگاه تهران. مدتی از برگزاری تجمع نگذشته بود که گروهی از تجمع‌کنندگان، دیوارهای سفارت را به‌قصد اشغال درنوردیدند؛ موضوعی که منجر به اخراج دیپلمات‌های ایرانی مستقر در انگلیس و قطع روابط دیپلماتیک با این کشور شد.

از آن روز تا بازگشایی مجدد سفارت انگلیس، تصاویر متعددی از بقایای این حمله به ساختمان تاریخی این سفارت منتشر شده است. تصاویری که می‌تواند گواهی بر ادعای دولت انگلیس مبنی بر خسارت یک میلیون پوندی به اموال این سفارتخانه باشد. تیرماه سال ۹۳ نیز دیلی تلگراف به نقل از مقام‌های دولت بریتانیا نوشت دولت این کشور لیستی از دارایی‌های آسیب‌دیده‌اش در جریان حمله به آن در سال ۹۰ منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، این اموال شامل فرش، مبلمان، جواهرات، اشیای قیمتی، دستگاه‌های الکترونیک، چندین خودرو و تابلوی نقاشی نفیس ازجمله پرتره فتحعلی شاه می‌شود. کمی پیش از انتشار این لیست نیز، روزنامه گاردین به نقل از مجید تخت روانچی، معاون وقت وزیر امور خارجه نوشت «تهران گزینه جبران خسارات وارده به ساختمان سفارت انگلیس را بررسی می‌کند، اما بابت آن حادثه عذرخواهی نمی‌کند». موضوعی که می‌تواند گواهی بر اظهارات اخیر مازنی باشد.

چه کسانی پشت پرده حمله خودجوش به سفارت انگلیس بودند؟

یکی از حلقه‌های مفقود ماجرای حمله به سفارت انگلیس هویت حمله‌کنندگان بود! هرچند آنها دانشجویان بسیجی دانشگاه‌های تهران معرفی شدند و طی چند بیانه‌ای که منتشر کردند، تأکید داشتند «خودجوش» و «بدون برنامه‌ریزی» دست به این اقدام زده اند، اما همچون حمله به سفارت عربستان هزینه سنگینی به لحاظ سیاسی و مالی به کشور تحمیل کردند؛ اظهارنظرهای برخی مسئولان وقت درباره حادثه نیز ردپای برخی طیف‌های سیاسی را در ماجرا نشان می‌دهد.

علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه وقت در مصاحبه‌ای که سال ۹۴ با ایسنا انجام داد، درباره این ماجرا می‌گوید: «خیلی از مسئولان وقت هم با این حمله همراهی کردند و خیلی از جبهه‌های سیاسی هم با این ماجرا همراهی کردند و حتی در برخی رسانه‌ها نوشتند که ما باید ابتدا وزارت خارجه را اشغال می‌کردیم و بعد به سراغ سفارت بریتانیا می‌رفتیم».

نزدیک به یک سال پس از اشغال چندساعته سفارت انگلیس نیز، مهدی تهرانی، فرمانده بسیج دانشجویی دانشگاه تربیت مدرس در زمان بروز این حادثه، ادعاهایی در رد اینکه حرکت خودجوش و بدون برنامه‌ریزی بوده است، مطرح کرد. او در وبلاگ شخصی‌اش نوشت «در این حمله نیروهای بسیج دانشجویی تنها نبودند و بسیاری از نهادهای امنیتی، اطلاعاتی، سیاسی و دولتی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم نقش داشتند. اغلب جریانات سیاسی به‌نوعی در ماجرای سفارت دخیل بودند و البته تصمیم اولیه برای تجمع از سوی شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی انجام گرفته بود». وی در ادامه به برخی از این نهادها و اشخاص، چون «شهرداری تهران، اعضای شورای شهر تهران، برخی نمایندگان مجلس، پلیس، بسیج و برخی کارمندان روزنامه ایران» اشاره کرد و از برخی نیز نام برد. به گفته فرمانده سابق بسیج تربیت مدرس، مرتضی طلایی، عضو وقت شورای شهر تهران در زمان حمله همراه بولدوزر شهرداری مقابل باغ قلهک حضور داشته، وحید شاکری، مدیرکل امور رسانه‌های معاونت ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری در دولت دهم و حسین قدیانی، فرمانده سابق سازمان دانشجویی نیز در زمان حمله آنجا حاضر بوده‌اند. علی لاریجانی، اسماعیل کوثری، علیرضا زاکانی و حمید رسایی ازجمله نمایندگانی بودند که او مدعی شد حامیان ماجرا بودند.

علیرضا زاکانی، نماینده مجلس هشتم و نهم از حمله به سفارت به‌عنوان «خشم مقدس» یاد کرده و خطاب به دانشجویان گفته بود «دانشجویان باید به اعتراضات خود به‌صورت جدی ادامه دهند و با بیانی رسا مراودات سلطه‌جویانه انگلستان را تبیین کنند». البته سال۹۴ نشریه «پنجره» متعلق به زاکانی تغییر موضع داد و ماجرا را نقد کرد. او دی‌ماه سال ۹۷ نیز در مناظره‌ای با تاجزاده، ضمن پذیرش ارتباطش با حمله‌کنندگان به سفارت عربستان، اعلام کرد «ورود به سفارت انگلیس و عربستان غلط بود؛ موضع‌گیری هم کردم!»

خبرنگار در همین راستا تلاش کرد با چهره‌هایی که فرمانده سابق بسیج تربیت مدرس از آنها به‌عنوان عوامل دخیل در ماجرا یاد کرده است، گفت‌وگو کند و نظر آنها را درباره آثار سیاسی و اقتصادی که این ماجرا به کشور تحمیل کرد، جویا شود؛ با این حال، تنها امکان مصاحبه با حمید رسایی، نماینده سابق مجلس فراهم شد.

رسایی درباره این ادعا و ارتباطش با دانشجویانی که حمله به سفارت انگلیس را برنامه‌ریزی کرده بودند، می‌گوید: در ایامی که چند نفر از دانشمندان هسته‌ای کشورمان ترور شده بودند، جورج آزبون، وزیر وقت امور دارایی بریتانیا در ۳۰ آبان سال ۹۰، در راستای عمل به تحریم‌هایی که سال ۸۹ تصویب شده بود، خبر از آغاز تحریم بانک مرکزی به دلیل کمک این بانک به فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان داد. پس از آن، یک مقام انگلیسی دیگر از رایزنی کشورش با کانادا و آمریکا برای همراهی آنها در این تحریم‌ها و جلب رضایت آنها خبر داد. 6 روز بعد، مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این مواضع انگلیس، و با توجه به مطالبه افکارعمومی، طرح کاهش روابط با انگلیس در سطح کاردار را تصویب کرد. این مصوبه هر چند به نظرم ضعیف بود، اما در ایامی که جامعه نسبت به رفتارهای انگلیس خبیث، ملتهب بود،‌ در کاهش این التهاب کمک بسیاری کرد.

وی ادامه می‌دهد: آن زمان برخی دانشجویانی که به من به‌عنوان یکی از نمایندگان مورد اعتماد خود مراجعه کردند و با توجه به اقدامات خصمانه دولت انگلیس و نقشی که در ترور دانشمندان هسته‌ای داشت، اعلام کردند که قصد ورود به سفارت انگلیس را دارند. با من مشورت کردند و بنده رسماً به آنها اعلام کردم این کار خطاست و بعد از دیدار این دانشجویان، این موضوع را به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و وزیر اطلاعات وقت اطلاع دادم؛ پس از آن، با اطلاع و هماهنگی آنها با این دانشجویان ارتباط داشتم تا چنین اقدامی نکنند و البته آن دانشجویان نیز وارد سفارت نشدند.

تجمع دانشجویان مقابل سفارت مجوز داشت

این فعال سیاسی اصولگرا تأکید می‌کند: اعتراض و تجمع دانشجویان مجوز داشت، آنها درخواست برگزاری تجمع داده بودند و برای آن مجوز داشتند؛ حضور من و برخی دیگر از نمایندگان در آنجا نیز به همین دلیل بود. حتی رسانه‌های حاضر در تجمع هم وقتی به من مراجعه کردند که آیا این اقدام را تأیید می‌کنید؟ بنده همان‌جا اعلام کردم که ورود به سفارت کار غلطی است. البته اگر مصوبه مجلس درباره کاهش روابط با انگلیس نبود، خشم ملت ایران سفارتخانه انگلیس را تبدیل به خاکستر می‌کرد، اما مصوبه مجلس جلوی آن را گرفت.

هرچند معروف است که آب ریخته را نمی‌توان جمع کرد، اما چنانچه روایت‌های مطرح شده درباره ماجرای حمله به سفارت انگلیس صحت داشته باشد، مسئولان مذکور باید در قبال این بی‌تدبیری و هدررفت بخشی از بیت‌المال پاسخگو باشند!