پاسخ به ۲۷ سوال درباره آزادسازی سهام عدالت

به منظور فرهنگ سازی بهتر و پاسخ به ابهامات و پرسش‌های موجود در زمینه آزادسازی سهام عدالت، سازمان خصوصی سازی اقدام به انتشار مطلبی شامل مهم‌ترین پرسش‌های متداول قابل طرح در این زمینه و پاسخ به آن‌ها به شرح زیر کرده است:

۱- تعداد کل سهامداران عدالت چه تعداد است؟

تعداد کل سهامداران سهام عدالت تا ۱۷ اردیبهشت ماه ۹۹ به میزان ۴۹ میلیون و ۱۵۲ هزار و ۷۴۱ نفر است.

۲- ارزش روز سهام عدالت چقدر است؟

کل ارزش روز سهام عدالت تا ۱۷ اردیبهشت ماه ۹۹، رقم ۴.۹۱۱.۹۷۴ میلیارد ریال است.

۳- آیا برنامه‌ای برای ورود شرکت‌های غیر بورسی به بورس دارید؟ چه برنامه ای؟ و تا چه زمانی انجام می‌شود؟

سازمان خصوصی سازی به صورت مستمر پیگیری‌های لازم را در این ارتباط با شرکت‌های غیربورسی حاضر در سبد سهام عدالت انجام داده است ورود شرکت‌ها طبق قوانین و مقررات بازار بورس و اوراق بهادار به بورس مستلزم احراز برخی شرایط از جمله سودآوری و ... می‌باشد در سال جاری ده درصد سهام شرکت پتروشیمی تندگویان در بازار سرمایه عرضه شد و تعدادی دیگر از شرکت‌های غیربورسی سبد سهام عدالت در صدد عرضه سهام شان در سال جاری در بورس و فرابورس هستند.

۴- مزایای روش مستقیم و غیر مستقیم چیست؟

مزایای روش مستقیم به شرح ذیل است:

درصورت انتخاب آزاد سازی به روش مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام عدالت به صورت مستقیم و بدون واسطه با لحاظ مراتب ذیل به سهامدار سهام عدالت، تخصیص و انتقال می‌یابد:

به میزان سهام تخصیص یافته به هر فرد در شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت و به تناسب ارزش مقطع واگذاری، تعدادی از سهام ۳۶ شرکت بورسی تخصیص خواهد یافت. علاوه بر آن این دسته از مشمولین سهام عدالت، به ازای سهام شرکت‌های غیربورسی سرمایه‌پذیر سهام عدالت، سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را نیز دریافت خواهند نمود.

در این حالت مسئولیت حفظ، نگهداری و مدیریت سهام اختصاص یافته به عهده سهامداربوده و در راستای حفظ ارزش سهام تخصیص یافته، قابلیت نقل و انتقال سهام مزبور به غیر و فروش آن بر اساس محدودیت‌های زمانی و مقداری تعیین شده توسط شورای عالی بورس صورت خواهد گرفت.

مطابق قانون تجارت افراد سهامدار محسوب شده و از مزایای سهام تخصیص یافته از جمله سود و ... بهره‌مند خواهند شد.

خاطر نشان می‌سازد دو ماه پس از تاریخ انتخاب روش مذکور سهامداران می‌توانند با مراجعه به سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) به نشانی {sejam.ir} از تعداد سهام تخصیص یافته نزد شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت مطلع شوند.

شایان ذکر است بهره مندی از خدمات قابل ارائه از جمله ایجاد امکان معامله پذیری سهام تخصیص یافته در آینده منوط به مراجعه به سامانه سجام، ثبت نام و احراز هویت غیرحضوری در مراکز تعیین شده است.

مزایای روش غیر مستقیم به شرح ذیل است:

درصورت انتخاب آزاد سازی به روش غیر مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام عدالت، با لحاظ مراتب ذیل از طریق شرکت‌های سرمایه گذاری استانی ساماندهی خواهد شد و سهامدار حق انتقال به غیر و دخل و تصرف در آن را نخواهد داشت. در این روش سود یا زیان قابل تخصیص به سهامدار براساس نحوه عملکرد شرکت‌های سرمایه گذاری استانی تعیین و تخصیص پیدا خواهد کرد.

با این تفویض اختیار، سهام شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت متعلق به سهامدار توسط شرکت‌های سرمایه گذاری استانی ساماندهی خواهد شد.

۵- تکلیف کسانی که طی فرصت مشخص نشده نتوانند وارد سامانه شوند چه می‌شود؟

سهام متعلق به کلیه افرادی که در فرصت اعلام شده به سایت اینترنتی سهام عدالت مراجعه نکنند و یا روش مستقیم را انتخاب نکند در قالب روش غیرمستقیم و از طریق شرکت‌های سرمایه گذاری استانی ساماندهی می‌گردد.

۶- آیا در صورت انتخاب هر روش امکان اصلاح آن وجود دارد؟

برای افرادی که از ۱۰ تا ۱۵ اردیبهشت به دنبال تغییر رویه و انتخاب روش دیگر بودند، اما اشتبا‌ها انتخاب کردند یک بار امکان ویرایش گذاشته شده تا روش مدنظر را انتخاب کنند.

۷- اگر سامانه پس از انتخاب روش مستقیم کد رهگیری نداد چه باید کرد؟

در حالت کلی همچنین امکانی وجود ندارد لیکن با توجه به عدم نیاز به کد مزبور در جریان آزاد سازی، چنانچه در ایام آتی به کد موصوف نیاز باشد مرکز تماس و پاسخگویی سازمان به فوریت این کد را در اختیار مشمولین متقاضی قرار خواهد داد.

۸- در برگه‌های سهام برخی مبلغ یک میلیون تومان درج شده در حالیکه در سامانه مثلا مبلغ ۵۳۲ هزار تومان سهام اختصاص داده شده. چرا؟

ج: در ابتدای آغاز طرح توزیع سهام عدالت مقرر گردیده بود به هر یک از مشمولین تا سقف یک میلیون تومان و به هر خانوار ۵ نفره یا بیشتر تا سقف ۵ میلیون تومان سهام عدالت تخصیص داده شود و ثمن آن از سود شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت در طول ده سال مستهلک گردد، اما میزان سود عایدی در طول ده سال جوابگوی میزان بدهی مشمولین نبوده است به طوری که ارزش سهام تخصیص یافته به هر یک از سهامداران متناسب با میزان اقساط وصول شده از بابت ثمن سهام واگذار شده از محل سودده سال شرکت‌های سرمایه پذیر در مقاطع گذشته تعیین شده و در صورتحساب مشمولین در سامانه اینترنتی سهام عدالت درج و قابل مشاهده است که عمدتا ارزشی معادل ۵ میلیون و ۳۲۰ هزار ریال داشته اند. برخی از افرادی که از طریق انتقال و تسهیم ارث سهام عدالت به آن‌ها رسیده است ارزش سهام آن‌ها بیشتر هم می‌باشد و یا افرادی که قبل از سال ۱۳۹۵ سود سهام عدالت دریافت نموده اند به میزان سود دریافتی از ارزش سهام تخصیصی آن‌ها کاسته شده است و یا تعدادی از مشمولینی که به تایید نهاد‌های حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی ره و سازمان بهزیستی کشور از ۵۰ درصد تخفیف در بهای واگذاری بهرمند گردیده اند ارزش سهام آن‌ها حداکثر معادل ۱۰ میلیون ریال بوده است.

۹- آیا امکان افزایش سهام به یک میلیون تومان وجود دارد؟

در حال حاضر همچنین امکانی وجود ندارد.

۱۰- چرا برخی افراد برگه‌های یک میلیونی سهام را دارند، ولی در سامانه سهام عدالت نیستند؟ چه باید بکنند؟

فرآیند ثبت نام برخی از افراد در سنوات گذشته نهایی نشده و یا اطلاعات آن‌ها در موعد مقرر به سازمان خصوصی سازی ارائه نشده است لیکن در حال حاضر سهامدار نهایی سهام عدالت نیستند. برگه‌های عضویت که هم اکنون در اختیار برخی سهامداران سهام عدالت است فاقد هرگونه ارزش و اعتباری است و در زمان آزادسازی، هیچگونه کارکردی ندارد و سهامداران سهام عدالت صرفا می‌توانند با مراجعه به سامانه اینترنتی سهام عدالت به نشانی samanese.ir از وضعیت سهامداری خود مطلع شوند.

۱۱- تعداد افرادی که برگه‌های ثبت نام اولیه دارند، ولی سهامدار نیستند چه تعداد است؟

تقریبا حدود یک میلیون و هشتصد هزار نفر است.

۱۲- برای برخی افراد جامعه که مستحق دریافت سهام عدالت هستند، ولی سهام ندارند چه باید کرد؟

در حال حاضر به دلیل محدودیت‌های قانونی و عدم وجود سبد سهام، امکان ثبت نام جدید وجود ندارد.

۱۳- برخی سهامداران اعلام کرده اند که نمی‌توانند وارد سامانه شوند. دلیلش چیست؟

در حال حاضر کلیه مشمولین نهایی سهام عدالت مقیم داخل کشور می‌توانند بدون هیچ محدودیتی وارد سامانه شوند. امکان ورود به سامانه برای افرادی که مقیم خارج از ایران هستند به دلایل افزایش امنیت سامانه میسر نیست. ضمنا آن دسته از افرادی که از طریق موبایل شخصی به سامانه وارد می‌شوند می‌بایستی از قطع بودن اتصال گوشی همراه خود به فیلترشکن اطمینان حاصل نمایند.

۱۴- در کدام روش سهامدار امکان فروش سهام خود را دارد؟

در هر دو روش امکان فروش و واگذاری سهام توسط مشمولین در بازار معاملاتی بورس و فرابورس میسر است.

۱۵- تکلیف سهام شرکت‌های غیر بورسی در روش مستقیم چه می‌شود؟

آن دسته از افرادی که روش مستقیم را انتخاب نموده اند سهام شرکت‌های بورسی تخصیص یافته روی کد بورسی خودشان منتقل می‌گردد. این افراد از بابت سهام شرکت‌های غیربورسی، سهامدار شرکت‌های سرمایه گذاری استانی هم خواهند بود.

۱۶- چه تضمینی وجود دارد که در روش غیرمستقیم شرکت‌های استانی دارایی سهامدار را حفظ و افزایش دهند؟

این موضوع به نحوه عملکرد و میزان موفقیت یا عدم موفقیت مدیران شرکت‌های سرمایه گذاری در مدیریت دارایی‌های تخصیص یافته بستگی دارد.

۱۷- آیا در روش غیر مستقیم سهامدار امکان فروش یکجای سهام خود را دارد؟ به چه صورت؟

افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب نموده اند سهامدار شرکت‌های سرمایه گذاری استانی خواهند بود. مقرر شده است شرکت‌های سرمایه گذاری استانی در بازار سرمایه پذیرش شوند و سهام این شرکت‌ها مورد خرید و فروش واقع شود پس این افراد می‌توانند نسبت به فروش سهام خود در شرکت‌های سرمایه گذاری استانی اقدام کنند.

۱۸- تکلیف سود سالیانه سهام در هر یک از روش‌ها چه می‌شود؟

افرادی که روش مستقیم را انتخاب نموده اند سود عایدی از سهام ۳۶ شرکت بورسی تخصیص یافته وسود سهام شرکت‌های سرمایه گذاری استانی از بابت ۱۳ شرکت غیربورسی را مستقیما دریافت خواهند کرد. افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب نموده اند صرفا سود سهام شرکت‌های سرمایه گذاری استانی را دریافت خواهند نمود؛ بنابراین با هماهنگی‌های صورت گرفته سود کلیه شرکت‌های بورسی و فرابورسی توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی تسویه وجوه و اوراق بهادار جمع آوری و از طریق سامانه سجام در حساب‌های بانکی سهامداران تخصیص و پرداخت شود.

۱۹- آیا برای همه سهامداران کد بورسی صادر می‌شود؟ چه زمانی؟

بله. بنا بر بنا بر دستور وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی مقرر شده است برای کلیه سهامداران سهام عدالت کد بورسی تخصیص داده شود و حداکثر ظرف مدت دو ماه گزارش اقدامات صورت گرفته در این ارتباط به اطلاع سهامداران خواهد رسید.

۲۰- سهامداران برای گرفتن کد بورسی چه باید بکنند؟

در این مرحله نیازی به اخذ کد بورسی برای سهامداران وجود ندارد.

۲۱- آن‌هایی که کد بورسی دارند چه کنند؟

در حال حاضر اقدام خاصی برای این دسته از افراد لازم نیست. بعد از اتمام مهلت اعلام شده برای انتخاب روش آزاد سازی، در صورت نیاز به اقدام خاص، مراتب به نحو مقتضی به اطلاع سهامداران خواهد رسید.

۲۲- آیا نیاز به مراجعه حضوری برای کد بورسی هست؟

در حال حاضر نیازی به مراجعه جهت دریافت کد بورسی نیست. بنا بر دستور وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی مقرر گردیده است برای کلیه سهامداران سهام عدالت کد بورسی صادر و مراتب به نحو ممکن به اطلاع مشمولین خواهد رسید.

۲۳- تکلیف سهام افراد متوفی چه می‌شود؟

بنا بر تصویب شورای عالی اجرای سیاست‌های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی، مقرر گردیده است وراث کلیه متوفیان مشمول سهام عدالت جهت تسهیم و انتقال سهام و سود عایدی به وراث با ارائه گواهی حصر وراثت به دفاتر پیشخوان دولت الکترونیک مراجعه نمایند که این امر از مردادماه ۱۳۹۷ در اقصی نقاط کشور آغاز شده است لیکن در حال حاضر از ابتدای هفته جاری به دلیل اجرای فرآیند آزاد سازی سهام عدالت این موضوع متوقف گردیده است و در روز‌های آتی مجددا از سرگرفته خواهد شد.

۲۴- سود سهام عدالت درسال ۹۹ چقدراست؟

میزان سود سالیانه عایدی از شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت مطابق تصویب مجامع عمومی سالیانه شرکت‌ها تعیین و تخصیص می‌یابد و میزان دقیق این سود قابل پیش بینی نیست. البته با توجه به اینکه سهام شرکت‌های معتبر بورسی در سبد سهام عدالت موجود می‌باشد سود عایدی به صورت سالیانه بیشتر از سنوات قبل بوده است.

۲۵- تاثیرآزادسازی سهام عدالت بر معاملات بورس را چیست؟

آزادسازی سهام عدالت با لحاظ مراتبی از جمله زمان و نحوه آزادسازی تاثیر مثبتی بر بازار بورس و فرابورس خواهد داشت و عمق بازار سرمایه را زیاد خواهد کرد.

۲۶- آیا سرپرست خانوار می‌تواند برای اعضا روش مستقیم را انتخاب کند؟

هر یک از مشمولین می‌بایستی شخصا به صورت مجزا برای انخاب روش مدنظر به سامانه اینترنتی سهام عدالت به نشانی samanese.ir مراجعه نموده و شماره موبایل متعلق به شخص مشمول را ثبت نماید. در صورت فقدان شماره موبایل برای اعضاء خانوار، سرپرست خانوار می‌تواند برای تک تک اعضا به صورت مجزا وارد سامانه شده و روش مدنظر را انتخاب نماید بدین معنی که صرفا انتخاب روش توسط سرپرست خانوار برای خود شامل سایر اعضای خانواده نیست.

۲۷- آیا امکان نقل و انتقال سهام عدالت به صورت وکالتی قانونی است؟

برابر اطلاعیه‌های مکرر نقل و انتقال سهام عدالت حتی به صورت وکالتی نزد دفاتر اسناد رسمی غیرقانونی است و این موضوع به اطلاع دفاتر اسناد رسمی رسیده است. سهام عدالت تخصیصی صرفا در سامانه معاملاتی بازار سرمایه در ماه‌های آتی قابلیت خرید و فروش خواهد داشت.