در بازار موبایل چه خبر است؟ پای مافیا در میان است؟ عباس کوتول کیست؟

ساعت نزدیک به پنج عصر است و خیابان جمهوری، شلوغ و پر ازدحام است؛ شبیه به روزهایی که هیچ خبری از ویروس کرونا نبود. در میان جمعیت، بعضی‌ها ماسک زده‌اند یا دستکش به دست دارند. در مقابل پاساژهای فروش موبایل، مانند همیشه دلال‌ها در جمع‌های تنگ مشغول کارند و مشتری‌های خودشان را دارند.

مقابل در بازار چارسو، ورودی‌ ضدعفونی‌کننده‌ای تعبیه شده که قطرات ریز آب و الکل را روی سر و بدن مراجعان به بازار می‌ریزد. بعد از عبور از این ورودی، داخل بازار به جز فروشنده‌هایی که با شیلد صورت و ماسک یک شکل در بعضی از فروشگاه‌ها ایستاده‌اند، خبری از بیماری کووید-۱۹ نیست. جمعیت زیادی داخل فروشگاه‌های بزرگ مشغول وارسی گوشی‌های آخرین مدل هستند و تلاش می‌کنند تا پیش از ساعت ۶ عصر و تعطیلی بازار، خریدشان را انجام دهند. بیشتر آن‌ها نه برای تماشا و بازارگردی، که برای خرید به بازار آمده‌اند و صندوق‌های فروشگاه‌ها نیز شلوغ است.

پسری جوان از پشت محافظ صورت و ماسک، سعی می‌کند با صدای رسا صحبت کند و می‌گوید: «می‌بینید چقدر شلوغ است؟ واقعا می‌ترسم. ولی باید سر کار بیایم. همه هم خرید می‌کنند، می‌ترسند که گران‌تر شود. حق هم دارند، هر هفته روی قیمت هر گوشی ۴۰۰-۵۰۰ تومان می‌رود.»

گرانی با وجود رشد ۹۰ درصدی واردات

گشتی در بازار موبایل تهران، نشان می‌دهد که در کمترین حالت، قیمت یک گوشی با سیستم عامل اندروید، به دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌رسد. قیمت یک گوشی میان‌رده نیز، از حدود چهار میلیون تومان شروع می‌شود. قیمت گوشی‌های آیفون نیز از ۱۲ میلیون تومان به بالاست. حتی مدل‌های قدیمی و دست دوم آیفون با سه سال کارکرد، ۳.۵ میلیون تومان قیمت دارند.

در یکی از فروشگاه‌های پشتیبانی اپل، زنی با کلافگی مشغول جواب دادن به تلفن‌ها و رسیدگی به کار مشتریان است. بیشتر تلفن‌های او، برای انجام خدمات رجیستری موبایل هستند که نشان از داغ بودن بازار این گوشی‌ها دارد. این زن می‌گوید: «خرید آیفون نسبت به قبل از گرانی‌ها کمتر شده. ولی باز هم کم نیست. بازار خدمات و تعمیرات هم که خیلی شلوغ است. این روزها هم انگار اصلا بحران بیماری وجود ندارد، مشتری‌های حضوری‌مان هم زیاد هستند.»

شلوغی این فروشگاه در شرایطی است که گوشی‌های آیفون تنها ۵ درصد از کل واردات رسمی موبایل در ایران را تشکیل می‌دهد. سال گذشته، ۱۵ میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه گوشی وارد کشور شد. از این تعداد، ۱۴ میلیون آن روشن شده است. ۵۶ درصد گوشی‌های وارداتی سهم سامسونگ، ۱۷ درصد نوکیا و ۹ درصد هوآوی بوده است. گوشی‌های شیائومی تنها ۷ درصد و اپل نیز فقط ۵ درصد بوده است. در بهمن ماه ۹۸، بیشترین تعداد گوشی روشن شده و مورد استفاده قرار گرفته است. این گوشی‌ها، ۱.۵ میلیون دستگاه بوده‌اند. می‌توان گفت که تنها در ماه بهمن، هر روز حدود ۵۰ هزار نفر گوشی همراه خریده و روشن کرده‌اند.

بر اساس آمار انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی، در سال ۹۸ واردات گوشی موبایل طبق رویه تجاری ۹۰ درصد رشد داشته است. این آمار، نشان می‌دهد که میزان عرضه افزایش نیز داشته است اما گرانی، همچنان در این بازار می‌تازد.

افزایش قیمت روزانه و ساعتی

در مقابل فروشگاه بزرگی در بازار موبایل ایران، نگهبانی روی یک صندلی نشسته و روی دست‌های هرکسی که وارد می‌شود، محلول ضدعفونی‌کننده می‌پاشد. روی هر میز به تفکیک برند، چند مدل گوشی چیده شده و خانواده‌ها مشغول وارسی آن‌ها هستند. زنی که پسری دبستانی را به همراه دارد، از یکی از فروشنده‌ها می‌پرسد: «برای اینکه کار بچه راه بیفتد و بتواند به درس و مدرسه‌اش برسد، زیاد هم هزینه نکنم، ارزان‌ترین گوشی‌ای که می‌توانم بخرم، کدام است؟» فروشنده به او یک مدل گوشی سامسونگ با ظرفیت ۱۶ گیگابایتی و قیمت ۲.۵ میلیون تومانی نشان می‌دهد و می‌گوید: «اگر واقعا قصد خرید دارید، همین الان بخرید. دلار مدام بالا می‌رود و هفته آینده قیمت همین گوشی هم ۲ میلیون و ۹۰۰ می‌شود.»

جست‌وجو در سایت‌های خرید آنلاین نیز همین را نشان می‌دهد. در یکی از فروشگاه‌های بزرگ آنلاین، گوشی‌های یک تا سه میلیون تومانی، تنها ۱۳ مدل موجود است که سه مدل آن سامسونگ، یک مدل شیائوم‌هی و بقیه برندهای متفرقه است. یکی از مدل‌های میان‌رده سامسونگ که قیمت آن یک ماه پیش، ۳.۵ میلیون تومان بود، ۲۰ اردیبهشت در حدود ۴ میلیون تومان به فروش می‌رسید و این هفته نیز از ۴.۱ میلیون تومان، عبور کرده است.

زن جوانی که در فروشگاهی مشغول کار با یکی از گوشی‌های میان‌رده است، می‌گوید: «در این اوضاع، گوشی‌ام سوخت. مدل بالایی داشت و حالا باید کل حقوق سه ماهم را روی هم بدهم، تا بتوانم یک گوشی میان‌رده بخرم.» او ادامه می‌دهد: «جالب است که قیمت‌ها مثل طلا و سکه روزانه هم تغییر می‌کند. یک مدل گوشی را پسند کردم که ۹ میلیون و ۹۰۰ تومان بود. ۵ ساعت بعد، قیمتش را دوباره روی سایت چک کردم و ۱۰ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان شده بود! هیچ‌کس هم نمی‌داند که چه خبر است.»

پای مافیا در میان است؟

از پشت محافظ صورت و ماسک هم، چیزی به جز چشم‌ها از صورت فروشنده‌ای در بازار چارسو معلوم نیست. اما صدای او نشان از جوانی ۱۷-۱۸ ساله دارد. پسر فروشنده می‌گوید: «من حتی ۱۸ سالم هم نشده. عضو تیم والیبال بودم، برای همین قدم زود بلند شده. متولد ۸۲ هستم. پارسال یک سال کامل اینجا کار کردم، آن گوشی را می‌بینی که تا می‌شود؟ کل پولم را دادم و آن را خریدم ۳۲ میلیون تومان.» او ادامه می‌دهد: «مردم خیلی برای خرید می‌آیند. خیلی هم می‌ترسم که مریض شوم. ولی چاره‌ای نیست، نباید کارم را از دست بدهم.» این فروشنده جوان، علت گرانی این روزهای بازار را از ظن خودش چنین توضیح می‌دهد: «لابد موبایل هم مثل همه چیزهای دیگر. الان نیاز مردم بیشتر شده، بچه مدرسه‌ای‌ها هم همه گوشی می‌خواهند، یک عده سوءاستفاده می‌کنند. بازار موبایل هم از آن بازارهای کثیف است.»

هفته گذشته، روزنامه سازندگی خبر داده بود که سردسته مافیای بازار موبایل، هر هفته دو هواپیمای پانزده تنی آنتونف را در فرودگاه پیام به زمین می‌نشاند که بار آن، موبایل است. برخی خبرگزاری‌ها نیز گزارش‌هایی منتشر کرده بودند که نشان می‌داد سردسته مافیای بازار موبایل، فردی معروف به «عباس کوتول» است که بارها نیز دادگاهی و محاکمه شده است.

روزنامه سازندگی نوشت: «او یک قدرت غیرقابل انکار در بازار موبایل ایران است. قیمت‌ها از پاساژ علاالدین تا بازارهای دبی و ابوظبی توسط او تعیین می‌َشوند. حتی از رسمی‌ترین واردکنندگان موبایل به بازار ایران هم شهرت بیشتری دارد. عباس کوتول برای اولین بار در سال ۶۸ به جرم حمل نوار دستگیر شد. او در شهر ری دستفروشی می‌کرد. همانجا وارد باند قاچاق شد و به سرعت رئیس بزرگ ترین باند واردات موبایل شد تا کنون پنج بار دادگاهی شده. آخرین حکمش تبعید به طبس است. اما ناگهان سال قبل آزاد شد و در تهران زندگی می‌کند.»