فیلم دیدن و چیپس خوردن پشت فرمان، به چه قیمتی؟
سازندگان فیلم «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا برای اولین بار به اکران آنلاین این اثر سینمایی تن دادند؛ اتفاقی که برای نخستین بار در فضای سینمای کشور می‌افتاد و البته بعد از آن هم تهیه‌کنندگان دیگری از این نحوه اکران استقبال کردند. اما سازندگان فیلم خروج تنها به نمایش اینترنتی اثرشان اکتفا نکردند و برای اکران «سینما ماشین» پیش‌قدم شدند؛ اتفاقی که برای نخستین بار پس از انقلاب تجربه می‌شود.
برای نمایش فیلم‌ها در سینماماشین، پرده عریضی در نظر گرفته می‌شود که هر کسی با خودروی شخصی خود می‌تواند وارد محوطه شود و در جایگاه‌های از پیش تعیین شده توقف کند و سرنشینان به تماشای فیلم بنشینند. البته در هر اتومبیل فقط دو نفر مجوز نشستن دارند چون به غیر از این امکان تماشای فیلم روی پرده وجود ندارد. گفتنی است سابقه این اتفاق در کشور به قبل از انقلاب و سال ۱۳۳۹ در درایوین سینمای تهران‌پارس برمی‌گردد که آن زمان با استقبال خوبی هم مواجه شد. کرونا باعث شد دوباره این اتفاق در کشور بیفتد و شور و شوق دیدن یک فیلم سینمایی در کنار دیگران و روی یک پرده عریض تجربه شود.
گرچه با توجه به بلیت ۴۰ هزار تومانی برای هر خودرو و امکان حضور هم زمان ۱۵۰ خودرو، هر سانس حداکثر ۶ میلیون تومان عایدی دارد که با توجه به هزینههای زیاد برای اجرای برنامه، از پخش فیلم و هدایت خودروها تا ضدعفونی کردن خودروها و.. به نظر می رسد چندان صرفه اقتصادی ندارد و تنها در حد یک اقدام نمادین امیدبخش به کار آید.
تماشای فیلم سینمایی بر پرده ۱۵۰ متر مربعی در ماشین
شامگاه ۱۲ اردیبهشت‌ماه بود که علاقه‌مندان به سینما با چهره‌های متفاوت از همیشه یعنی همراه با ماسک و دستکش در پارکینگ برج میلاد در ماشین‌هایشان حاضر شدند. در این محوطه پرده ۱۵۰ مترمربعی برای تماشای خروج در نظر گرفته شده بود که صدای فیلم هم از دستگاه پخش صوت خودروی مخاطبان قابل شنیدن بود. نمایش فیلم خروج به این شکل در دو سانس ۲۱ و ۲۳:۳۰ در پارکینگ شماره ۳ برج میلاد تهران کار خود را آغاز کرد، که با قیمت هر ماشین ۴۰ هزار تومان هم با استقبال خوبی مواجه شد. این طرح تا شب‌های قدر ادامه داشت و ممکن است پس از این نیز ادامه داشته باشد.
اما سینماماشین تا چه اندازه راهکار مناسبی برای جبران خسارت سینماهاست، تا چه زمانی قابل ادامه دادن است و در مقایسه با اکران آنلاین، تا چه اندازه موفق می‌شود؟ با ابوالحسن داوودی کارگردان و تهیه‌کننده سینما این سؤالات را در میان گذاشتیم.
سینماماشین و یک راهکار مناسب
ابوالحسن داوودی درباره اینکه سینماماشین راهکار مناسبی برای زمان تعطیلی سینماها و جبران خسارت سینماهاست یا خیر، گفت: به‌عنوان یک شکلی که بتواند همه سینما را در بربگیرد، راهکار مناسبی نمی‌بینم. چون سینماماشین همان درایوین سینمایِ سابق است که از قدیم و قبل از انقلاب هم در کشور ما وجود داشته و توانسته یک سری از مشتری‌ها و مخاطبان خود را داشته باشد. اما این که ما بخواهیم با سینماماشین برای کل سینما نسخه بپیچیم، فکر نمی‌کنم کاربردی باشد.
اکران اینترنتی در سایه یک معضل همیشگی
کارگردان فیلم «رخ دیوانه» در پاسخ به این پرسش که سینماماشین در مقایسه با اکران آنلاین تا چه اندازه می‌تواند در موفقیت فیلم‌ها در اکران تأثیرگذار باشد، بیان کرد: قطعاً سینماآنلاین تأثیر بیشتری می‌تواند داشته باشد. اگر این عزم دولتی که در تمام طول چند دهه بعد از انقلاب به نتیجه نرسیده و همیشه هم خواست همه سینماگران و اهل فرهنگ هم بوده است که قانون کپی‌رایت در کشور به رسمیت شناخته شود، اتفاق بیفتد، در خیلی از موارد می‌توان راه‌هایی را جستجو کرد که مانع از سرقت‌ها و بی‌قانونی‌ها در پخش مجازی شد. در این شرایط کاملاً روشن و مشخص است که فضای مجازی خیلی و حتی بیشتر و بهتر از اکران در سینما می‌تواند مخاطب فراهم کند و منفعت بیشتری را برای سینما به وجود آورد که اقتصادش را هم بهتر کند.
در حال حاضر در بهترین شرایط بیش از ۷۰درصد مردم تماشاگر سینما نیستند، یعنی در حالت عادی هم به سینما نمی‌روند. کسانی که به سینما می‌روند حال چه سالی یک‌بار باشد چه به شکل عادت، زیر ۳۰ درصد جمعیت ما هستند. بنابراین در بهترین و عادی‌ترین شرایط، از بالای ۷۰ درصد از مخاطبان بالقوه‌ای را که سینما می‌تواند داشته باشد، بهره‌مند نیستیم. فضای مجازی بخش عمده‌ای از این مخاطبان را می‌تواند به سینما عادت دهد و آنها را به مخاطبان قبلی خودش اضافه کند.
در سینماماشین چه فیلم‌هایی اکران شود؟
کارگردان فیلم «هزارپا» درباره این موضوع که ممکن است تماشاگران سینماماشین به‌اندازه تماشاگران سالن سینما، اثر را جدی نگیرند، پس بهتر است آثاری با موضوعات کمدی و طنز در سینماماشین اکران شود، بیان کرد: سینماماشین شاید خیلی تفاوتی با نفس انتخاب فیلم برای سینماهای عادی و مختلف ندارد. به عبارت دیگر، ما درگذشته هم شاهد بودیم که هر سینمایی بسته به نوع طبقه اجتماعی یا موقعیت جغرافیایی‌اش یا حتی معروفیت آن سینما به یک رویکرد خاص، فیلم‌های مشخصی را نشان می‌دادند. مثلاً در دوره‌های قبل از انقلاب کاملاً شاهد بودیم که گروهی از سینماها فقط فیلم هندی نمایش می‌دادند، گروهی دیگر فیلم خارجی روز هالیوود و گروهی از سینماها فقط فیلم‌فارسی، کمدی یا ایتالیایی درجه دو و سه بیشتر نمایش می‌دادند.
این موقعیت‌ها برای تماشاگران سینماها امکان انتخاب را به وجود آورده بود و هر گروهی طیف تماشاگر خود را داشت. این بخش سینماماشین هم از این قاعده مستثنی نیست. یعنی سینماماشین هم لازمه‌اش این است که طیف تماشاگران خود را پیدا کند. برای هر طیف این تقسیم‌بندی انجام شود. ضمن اینکه اگر فقط فیلم کمدی یا سرگرم کننده در سینماماشین اکران شود، خیلی تصمیم معقولی به نظر نمی‌رسد. قطعاً سینماماشین بر اساس تخصص درست و شرایط لازم و با امکانات فنی مناسب، تماشاگر خود را پیدا می‌کند و تماشاگر می‌تواند فیلم‌های جدی و آثار خارج از صرف فیلم‌های سرگرم کننده را هم در آن ببینید.
