عباس عبدی: اولین چیزی که در ایران باید متحول شود «رسانه» است

مراسم رونمایی از کتاب «روزنامه‌نگاری بدون درد و خونریزی» که عصر امروز با حضور محمد دلاوری نویسنده اثر، پیام تیرانداز مدیرعامل خبرگزاری فارس، عباس عبدی از روزنامه‌نگاران پیشکسوت و محمدحسین صفارهرندی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد.

* عبدی: اگر رسانه در ایران نیز کارکرد مناسب و به روزی داشته باشد، نتیجه آن می‌‌شود که مردم بابت خبرگزاری و مطبوعات هزینه پرداخت می‌کنند

بر اساس این گزارش، عباس عبدی از پیشکسوتان عرصه رسانه ضمن اشاره به اینکه معتقدم اولین چیزی که در ایران باید متحول شود «رسانه» است، گفت: بارها مطرح می‌شود که رسانه‌ها درآمد ندارند و اهالی رسانه به مشاغل و جاهای دیگر می‌روند، اما باید بدانیم تنها ماجرای «درآمد» مطرح نیست، سوال این است چرا یک رسانه باید از بودجه عمومی تغذیه کند؟ رسانه‌ها در دنیای جدید کارکردی متفاوت دارند و اگر رسانه در ایران نیز کارکرد مناسب و به روزی داشته باشد، نتیجه آن می‌‌شود که مردم بابت خبرگزاری و مطبوعات هزینه پرداخت می‌کنند همانطور که هزینه شیرینی یا میوه را می‌پردازند. در صورت این کارکرد نیاز نیست به منابع عمومی وابسته شویم، اما وقتی یک رسانه وابسته شد استقلالش گرفته می‌شود.

وی با بیان اینکه روزی مستندی از سوی bbc ساخته می‌شد بنده، آقای بادامچیان و دکتر یزدی (سال ۷۱) مصاحبه‌هایی در آن مستند داشتیم، گفت: با بنده نیز که آن روزها در روزنامه «سلام» بودم مصاحبه‌ای انجام شد و یک دقیقه در آن مستند از سخنان من پخش کردند، اتاقی ارائه کردیم تا مصاحبه در آن صورت گیرد، چند دقیقه بعد که به همان اتاق رفتم اصلا آنجا را نشناختم، زیرا به سرعت دکور آن را تغییر داده بودند، این موضوع در بحث فنی جای می‌گیرد؛ اما نکته‌ای درباره شیوه «محتوایی» باید بگویم، هفته بعد از آن مصاحبه هم از سوی رادیو و تلویزیون خودمان با من مصاحبه کردند. مجری مقابل من نشست و گفت: «هر چه می‌خواهید بگویید»، حالا شما به عنوان مخاطب آیا خروجی آن مستند هدفدار با این مصاحبه کلی و بدون هدف را یکسان می‌دانید؟ شما کدام یک را انتخاب می‌کنید و می‌بینید؟ آنها حدود ۴۰ هزار دلار برای مستند هزینه می‌کنند، معلوم است نتیجه چه می‌شود. آیا در رسانه‌های امروز شما گزارش تحقیقی خوب و کار شده را می‌بینید؟ من به شخصه روزنامه‌هایی که اینگونه گزارش‌ها را دارند همه را می‌خرم، برایش هزینه می‌پردازم، زیرا برایم جذاب است، اما همین تولید گزارش تحقیقی نیازمند آن است که روزنامه‌نگار آزادی عمل داشته باشد و هزینه را از محل کارش دریافت کند و به سفر برود و گزارشش را بنویسد، در این صورت است که من به عنوان مخاطب حاضرم برای این رسانه ۱۰ هزار تومان هم که شده پرداخت کنم، اما اگر اینگونه نباشد مرجعیت رسانه شما از رسانه‌های رسمی دور می‌شود.

عبدی ضمن تأکید بر اینکه در سال ۷۰ و ۷۱ بیش از ۹۰ درصد مردم از برنامه‌های صدا و سیما استفاده می‌کردند، اما وقتی امروز از آنها سوال کنیم زیر ۵۰ درصد آمار مخاطبان مطرح می‌شود، گفت: این آمار نشان می‌دهد اهمیت و کیفیت در مرحله اول توجه مخاطبان است.

وی با بیان اینکه مثلا در کشوری چون فرانسه سردبیر لوموند جایگاهش به حدی بالاست که در نهایت وزیر می‌شود، اما مدیر رسانه در ایران اینگونه نیست، گفت: پس بنابر این معتقدم مسأله اصلی در ایران تحول رسانه است. رسانه قبل از انقلاب نداشتیم، اما ما باید در مسیری حرکت کنیم که داعیه‌ها با کارهایی که می‌کنیم انطباق داشته باشد. مثلا در همین ماجرای دادگاه آقای طبری نیز فقدان رسانه آزاد را به خوبی مشاهده می‌کنیم.

عبدی بخشی دیگری از سخنان خود را به حکم اشتباه یک قاضی و ثمرات آن اشاره کرد و گفت: دو نگاه در این راستا وجود دارد یا حکم اشتباه ناشی از تقصیر است یا قصور؛‌ ناشی از تقصیر اگر باشد، یعنی در صدور حکم ضوابط لازم رعایت نشده که منجر به حکم اشتباه شده و این مسؤولیتش با قاضی است اما اگر قصور باشد، می‌گویند مسأله‌ای نیست و برای همه پیش می‌آید. در روزنامه‌نگاری‌ هم اینگونه است قبل از رسیدگی و اثبات موضوع، اول به حساب آن رسانه می‌رسند چه رسد به اینکه بعد مشخص شود که ناشی از قصور بوده یا تقصیر. حالا بخشی از فساد در جامعه ایران هم ناشی از همین مطلب است. وقتی انسان ناظر نداشته باشد ممکن است از ۱۰۰ نفر ۹۰ نفر سالم بمانند اما ۱۰ نفر دیگر به دلیل فقدان نظارت فساد می‌کنند. معتقدم دستگاه رسانه‌ای ما اولین دستگاهی است که باید متحول شود. تحول در راستای خوشایندی سیستم نباید صورت گیرد. هر چند فکر می‌کنم هیچ کاری کم‌هزینه‌تر از رسانه آزاد برای ایران نیست، اگر این طور شود دو نتیجه خواهد داشت، اول حکومت تحت نظارت غیررسمی قرار می‌گیرد که مؤثرتر از نظارت رسمی است، باید بدانیم هیچ رسانه‌ای جانشین دستگاه قضایی و اطلاعاتی نمی‌شود و هیچ دستگاه قضایی و اطلاعاتی نیز جایگزین رسانه نخواهد شد.

این روزنامه‌نگار پیشکسوت با تأکید بر این مطلب که فسادها ریزش عظیم دیگری در اقتصاد خواهند داشت زیرا فساد بنیان را از داخل پوک می‌کند و بی‌‌اعتمادی را دچار می‌شود، گفت: اما حسن دوم برای رسانه است، افرادی که علاقه دارند درد و خونریزی را به جان بخرند عاشقند و کسی در این میان عشاق در پی آن نیست که مدیرکل یا مسؤول جایی بشود. در این مسیر تنها کاری که می‌شود انجام داد تحول است و باید به رسانه‌ها آزادی عمل بدهیم تا به رسالت خود عمل کنند.

* توضیحات صفار هرندی به عباس عبدی: این حرف شوخی است که رسانه‌ها از سوبسید استفاده نکنند

پس از سخنان عباس عبدی محمدحسین صفار هرندی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در واکنش به برخی دیدگاه‌های او اظهار داشت: این حرف شوخی است که رسانه‌ها از سوبسید استفاده نکنند، تنها جایی که سوبسید می‌دهیم رسانه و فرهنگ است، این حوزه در همه جای دنیا سوبسید‌خور است، اما نهادهایی که غیردولتی هستند مثل بنگاه بی‌بی‌سی ردیف بودجه در دولت انگلستان دارد حتی در ماجراهای فتنه سال ۸۸ یک مصوبه‌ای در کنگره آمریکا مشخص شد که ۷۰ میلیون دلار در اختیار دولت اوباما برای هزینه جهت تأثیرگذاری در ایران ارائه می‌کرد. در تفریغ بودجه مشخص شد به توئیتر و فیس‌بوک چقدر تخصیص یافته است در واقع گیرنده‌ بودجه رسانه‌ها بودند.

* آمار نشان می‌دهد هنوز هم مردم از صداو سیما استفاده می‌کنند

وی با انتقاد از بخش دیگری از سخنان عباس عبدی درباره عدم رجوع مردم به صد ا و سیما و کاهش مخاطبان آن گفت: با اینکه در مورد رسانه ملی آن را دارای افت و خیز می‌دانم ولی هنوز هم در تمام نظرسنجی‌ها می‌بینیم بالاترین اقبال هنوز متعلق به رسانه ملی است و با فاصله در مقام نخست قرار دارد، اما بخش دیگری از سخنان آقای عبدی اختصاص به روزنامه‌نگاران داشت که معمولا به جایگاه و مقامی نمی‌رسند، در این راستا باید بگویم دکتر خرازی در دهه نخست مسئول خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران بود اما سرنوشت او را به وزارت خارجه کشاند، بنده هم روزنامه‌نگار بودم که به حوزه وزارت آمدم یا دیگر دوستانی که سفیر شدند، کم نبودند افرادی که از این مقطع به امور کشور وارد شدند. البته با دغدغه‌هایی که آقای عبدی در این جهات دارند شریکم.

* عبدی: من حتی بی‌بی‌سی را هم نگاه نمی‌کنم چون تلویزیونی ندارم/ رسانه مستقل نداریم

اما عبدی در بخش دیگری پس از سخنان صفارهرندی گفت: همه جای دنیا رسانه‌ها وابستگی‌های خاص خود را دارند، مستقل هم که باشند منافع ملی سهامدار تعیین‌کننده نهایی است، بی‌بی‌سی طبعا از بودجه استفاده می‌کند و در آن بحثی نیست، بودجه اینترنشنال هم مشخص است که از کجا تأمین می‌شود، ما رسانه مستقل نداریم، اگر بودجه شخصی هم منتهی به ایجاد یا تأسیس رسانه شود باز هم به دنبال منافع (نه به معنای منفی هستیم)هستیم اما فرق می‌کند که در پی منافع عمومی باشیم.

وی در پایان گفت: من حتی بی‌بی‌سی را هم نگاه نمی‌کنم چون تلویزیونی ندارم.