دود این آتش به چشم همه می‌رود
در سال‌های اخیر وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع افزایش یافته است. علت وقوع آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی زمانی طبیعی و ناشی از گرم شدن سطح کره زمین یا فعل انفعالات شیمیایی طبیعی است اما زمانی عوامل انسانی در آن دخیل هستند که می‌توانند به‌صورت آگاهانه و مغرضانه یا به صورت ناآگاهانه و سهوی دست به آتش‌سوزی بزنند.
چرا پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع باید دغدغه باشد؟
هادی کیادلیری- دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور- در این‌باره می‌گوید: آتش‌سوزی تنها عامل تخریب کننده جنگل‌های کشور نیستند بلکه عوامل تخریب متعددی از جمله کشاورزی، دامداری بیش از حد ظرفیت، عوامل انسانی دیگر و بیماری‌ها و آفات وجود دارد که همه آن‌ها در کنار یکدیگر در حال نابود کردن اکوسیستم‌های جنگلی از جمله زاگرس هستند بنابراین هر یک درختی که ما در زاگرس از دست می‌دهیم، کشور را به سمت بیابانی شدن سوق می‌دهد. ما در ایران مختصر جنگلی در خط باریکه‌ای در زاگرس و در شمال کشور داریم که از بین رفتن میزان کمی از این جنگل‌ها باید برای ما اهمیت بسیار زیادی داشته باشد.
احمد رحمانی- یک عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور – نیز با تاکید بر اینکه جنگل‌های زاگرس و هیرکانی از ذخایر ژنتیکی هستند که از دوران سوم زمین شناسی برای ما به ارث مانده‌اند، معتقد است که بسیاری از گونه‌هایی که در این جنگل‌ها وجود دارند در هیچ کجای دنیا وجود ندارند و ممکن است بر اثر بی‌توجهی ما، وقوع آتش‌سوزی‌های جنگلی یا دیگر عوامل تخریب‌کننده این منابع طبیعی از بین بروند بنابراین باید نسبت به حفظ این منابع حساس باشیم چراکه تخریب آن‌ها غیر قابل جبران است و سهل‌انگاری درباره آن‌ها می‌تواند نسل‌های آینده را از وجود چنین منابعی محروم کند.
چگونه از آتش‌سوزی در جنگل‌ها پیشگیری کنیم؟
با توجه به تمام عواملی که باعث می‌شوند آتش‌سوزی‌های جنگلی در ایران اهمیت زیادی پیدا کنند، باید این را در نظر داشته باشیم که تاکنون ۷۴۰ حریق در عرصه‌های منابع طبیعی کشور رخ داده و حدود ۸۰۰۰ هکتار از اراضی جنگلی و مرتعی کشوردرگیر این آتش سوزی‌ها بوده است و بیش از ۹۰ درصد از این آتش‌سوزی‌ها ناشی ازعوامل انسانی است. از این رو ما باید نسبت به عواملی که می‌تواند باعث ایجاد آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌ها شوند آگاه باشیم تا نسبت به این موارد سهل انگاری نکنیم و باعث ایجاد آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی نشویم.
محمد درویش- عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور- درباره عوامل انسانی که می‌تواند منجربه وقوع آتش‌سوزی شود، می‌گوید: زمانی‌که بارندگی‌های خوبی در کشور رخ می‌دهد پوشش‌های یکساله انبوه می‌شود اما با آغاز خرداد ماه و نزدیک شدن به فصل گرم سال این پوشش‌های گیاهی شروع به خشک شدن می‌کنند و از این رو جنگل‌ها به انبارهای کاه آماده اشتعال تبدیل می‌شوند که با یک ته سیگار یا تکه شیشه خرد شده‌ای که در کف جنگل رها شده و حالت ذره بینی پیدا می‌کند، می‌تواند شعله‌ور شود.
فرهاد زندی - فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران - نیز اظهار می‌کند که آتش‌سوزی‌های سهوی می‌تواند توسط گردشگران از طریق روشن کردن آتش، استفاده از اجاق و رها کردن ظروف شیشه‌ای، پلاستیکی و فلزی در طبیعت رخ دهد چراکه این ظروف مانند ذره‌بین عمل می‌کنند.
ازاین رو به‌منظور کاهش احتمال وقوع حریق در عرصه‌های طبیعی ما می‌توانیم یکسری موارد را رعایت و از رها کردن شیشه، پلاستیک و فلز در طبیعت پرهیز کنیم و تا حد امکان در مناطق طبیعی از روشن کردن آتش خودداری کنیم یا در صورت روشن کردن آتش قبل از ترک محل از خاموش‌شدن آن اطمینان کامل داشته باشیم تا بتوانیم بروز چنین حوادثی را در کشور به حداقل برسانیم.
در صورت وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها چگونه عمل کنیم؟
به گفته، امید سجادیان -عضو هیات مدیره انجمن نهضت سبز زاگرس- مهار آتش در ساعات اولیه آغاز آش‌سوزی بسیار مهم است و اگر سازمان مدیریت بحران بتواند در همان ساعات ابتدایی نیروهای انسانی و سازمان‌های متولی امر را هماهنگ و مدیریت کند می‌تواند در همان لحظات اولیه آتش را کنترل کرد تا وسعت پیدا نکند اما اگر زمان اعزام و رسیدن نیروهای مردمی و سازمانی به‌طول بینجامد، آتش سوزی از کنترل خارج می‌شود و آتش گسترش پیدا خواهد کرد.
یکی از نقش‌هایی که مردم می‌توانند در کمک به اطفای به‌موقع حریق ایفا کنند این است که به محض مشاهده آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع بلافاصله آن را به شماره تلفن‌های یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری (۱۵۰۴) و سازمان حفاظت محیط زیست (۱۵۴۰) گزارش کنند چراکه در ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها اگر طی نیم ساعت اول به آن رسیدگی شود، خاموش می‌شود و هیچ خسارتی را به بار نمی‌آورد بنابراین گزارش دادن و مهار شدن آتش در لحظه‌های اول بسیار مهم است.
