پایان اجلاس سران حاشیه خزر

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: دومین اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر که با شرکت روسای جمهوراین پنج کشور در تهران برگزار شده بود به کار خود خاتمه داد. روسای جمهوری ايران و روسيه در سخنان خود در این نشست به شدت عليه هرگونه «حضور نيروی نظامی خارجی» در این دريا واکنش نشان دادند. در بیانیه اجلاس تهران کشورهای حاشیه خزر از روند مذاکرات پیرامون رژیم حقوقی این دریا بر اساس احترام متقابل ،حسن تفاهم ،برابری حقوق و موازین پذیرفته‌شده بین‌المللی در فضای دوستانه ابراز رضایت کرده و ضرورت ادامه فعالانه این مذاکرات را خاطر نشان ساخته‌اند.

این اجلاس صبح روز سه شنبه با سخنرانی دکتر احمدی نژاد در محل تالار حافضیه واقع در مجموعه کاخ سعدآباد تهران آغاز به کار کرد و الهام علی اف، نورسلطان نظربایف، ولادیمیر پوتین و قربان قلی بردی محمداف، روسای جمهوری آذربایجان، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان در آن سخنرانی کردند.
به گزارش خبرگزاری ها دکتر احمدی نژاد در سخنان افتتاحیه با یادآوری اجلاس عشق آباد گفت که دولت‌های پنج کشور شرکت کننده در فاصله بین دو اجلاس به مذاکرات خود ادامه داده اند و در مواردی به توافق هایی دست یافته اند هرچند برخی از ابعاد مهم حقوقی دریای خزر همچنان در دست مذاکره است.

آقای احمدی‌نژاد ادامه مذاکرات را به معنی فقدان هرنوع ترتیبات حقوقی ندانست و از آزادی کشتیرانی تجاری کشورهای ساحلی ،منع تردد کشتی‌های حامل پرچم کشورهای غیرساحلی و ایجاد کمربند انحصاری شیلات به عنوان مواردی که مورد توافق قرار گرفته و به اجرا گذاشته‌شده نام برد.

رییس جمهور پیشنهادهایی را نیز برای گسترش همکاری کشورهای حاشیه دریای خزر مطرح کرد.

از جمله پیشنهادهای آقای احمدی‌نژاد ایجاد نوعی سازمان منطقه‌ای برای همکاری جمعی برای حفظ امنیت دریای خزر و جلوگیری از رقابت های نظامی کشورهای ساحلی، مقابله با حضور بیگانگان و مبارزه با جرایم سازمان یافته بوده است.

همکاری در بهره‌برداری از ذخایر انرژی و انتقال آن به خارج از کوتاهترین مسیر ممکن، تدوین پروتکل های مربوط به حفاظت محیط زیست خزر - موسوم به کنوانسیون تهران - و اجرایی شدن آن، برگزاری مرتب جلساتی در سطح وزیران خارجه و سران این کشورها از دیگر پیشنهادهایی بود که رییس جمهور ایران در اجلاس افتتاحیه مطرح کرد.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سخنان خود در نشست افتتاحیه اجلاس تهران روابط دوستانه با کشورهای همسایه را از اولویت های سیاست خارجی کشور خود برشمرد و افزود که روسیه خواستار اتحاد کشورهای ساحلی خزر است.

آقای پوتین همکاری در مدیریت ذخایر دریا و استفاده مشترک از این ذخایر را ضروری دانست و گفت که در شمال دریای خزر محدودیت هایی در استفاده از ذخایر دریا وجود دارد و باید کشورهای واقع در بخش جنوبی خزر راه حل قابل قبولی برای این مساله ارائه دهند و برای این منظور، منتظر تعیین رژیم حقوقی دریا نباشند.

رییس جمهور روسیه گفت که مسایل خزر باید بدون توسل به زور و حتی فکر توسل به زور حل و فصل شود و کشورهای همسایه نباید خاک خود را برای عملیات نظامی در اختیار کشورهای دیگر قرار دهند.

وی رعایت حقوق تمامی کشورهای حاشیه در کشتیرانی، توجه به حفظ محیط زیست در بهره برداری از نفت و گاز و مبارزه با تروریسم جهانی و افراطگرایی را از عوامل مهم در حفظ امنیت خزر معرفی کرد.

الهام علی اف، رییس جمهور آذربایجان، در سخنان خود در اجلاس تهران به تفاهم و تقویت دوستی بین کشورهای حاشیه خزر اشاره کرد. وی نیز ضمن تاکید بر لزوم تعیین رژیم حقوقی خزر گفت که برای قراردادهای بین این کشور با روسیه و قزاقستان اهمیت زیادی قایل است.

نورسلطان نظربایف، رییس جمهور قزاقستان نیز در سخنرانی خود ضمن تشویق کشورهای عضو به دستیابی به توافق بر سر رژیم حقوقی دریای خزر گفت که توافق حقوقی بین ایران و شوروی سابق به تاریخ پیوسته‌است.

جلسه افتتاحیه اجلاس سران خزر قبل از ظهر روز سه‌شنبه پایان یافت و در نشست بعد از ظهر، رهبران شرکت‌کننده بیانیه‌ای را در بیست و پنج ماده حاوی نظرات مشترک خود امضا کردند.

بیانیه تهران
در بیانیه مشترک اجلاس تهران که به امضاء رهبران کشورهای حاشیه دریای خزر رسید بر ادامه مذاکرات برای تعیین رژیم حقوقی خزر و همکاری در حفظ محیط زیست تاکید شده‌است.

در بخش دیگری از این بیانیه، امضا کنندگان خواستار بهره‌برداری از ظرفیت های حمل و نقل منطقه‌ای از جمله از طریق ایجاد و توسعه راه‌های ترانزیت شده‌اند.

طرفهای امضا کننده همچنین از روند مذاکرات پیرامون رژیم حقوقی دریای خزر بر اساس احترام متقابل، حسن تفاهم، برابری حقوق و موازین پذیرفته شده بین‌المللی در فضای گفتگوهای دوستانه ابراز رضایت کرده و ضرورت ادامه فعالانه این مذاکرات را خاطر نشان کردند.

امضاکنندگان این بیانیه تاکید کرده‌اند به ایجاد «نظام جهانی جدید چند قطبی، کاملتر و عادلانه تر در زمینه های سیاسی، اقتصادی و حقوقی» و تحکیم نقش محوری سازمان ملل در حفاظت از صلح و امنیت جهانی کمک کنند.

رهبران کشورهای حاشیه خزر همچنین تروریسم بین الملل، جدایی طلبی خصمانه و سایر مظاهر زورگویی افراطگرایان و همچنین تجارت غیرقانونی مواد مخدر و اسلحه و اشکال دیگر فعالیت‌های جنایی سازمان یافته فراملی را یک خطر جهانی تلقی می‌کنند که امنیت جامعه جهانی و ثبات سیاسی بین‌المللی را مورد تهدید قرار می‌دهد

در این بیانیه همچنین پیش‌بینی شده‌است که اجلاس بعدی سران کشورهای ساحلی خزر در ماه اکتبر سال آینده در باکو برگزار خواهد شد. نخستین اجلاس رسمی سران این پنج کشور در سال 2003 به ابتکار رییس جمهور وقت ترکمنستان در عشق آباد برگزار شد اما در مورد تعیین رژیم حقوقی خزر به نتیجه‌ای نرسید.