در این روستا، ۱۸ سال نوزادی به دنیا نیامده است!

نرخ رشد جمعیت کشور در سال 1398 به کمتر از یک درصد رسیده و این اتفاق براساس آمار و ارقام بی‌سابقه بوده است.

خبرگزاری تسنیم با این مقدمه نوشته است: شهرستان گناباد به عنوان یکی از مسن‌ترین شهرهای کشور از این نظر شرایط بسیار خاصی دارد؛ علی آراسته رییس اداره بهزیستی گناباد چندی قبل اعلام کرد: 12.30 درصد جمعیت بیش از 90 هزار نفری گناباد را سالمندان تشکیل می‌دهند و این شهرستان دومین شهرستان سالمند کشور به شمار می‌رود.

رئیس اداره بهزیستی گناباد افزود: به خاطر تداوم پدیده خشکسالی و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی آن مهاجرت از این شهرستان به دیگر نقاط استان خراسان رضوی و شهرهای دیگر کشور افزایش یافته و تعداد سالمندان گناباد طی سال‌های اخیر بسیار زیاد شده است.

حجت‌الاسلام حسن صادقی‌نسب؛ امام جمعه گناباد نیز در خطبه‌های نماز جمعه در زمینه کاهش جمعیت و اهمیت زاد ولد بیان داشت: کمبود فرصت‌های شغلی در مناطق شهری و روستایی سبب تشدید مهاجرت از این شهرستان به دیگر نقاط کشور و افزایش جمعیت سالمندان آن شده است.

وی افزود: با توجه به استمرار معضل خشکسالی و کمبود فرصت‌های شغلی در این شهرستان بسیاری از جمعیت جوان جویای کار به شهرهای بزرگ مهاجرت کرده‌اند و هم اکنون گناباد به نسبت جمعیت خود از پیرترین شهرهای کشور به شمار می‌رود.

صادقی نسب ادامه داد: افزایش مهاجرت از شهرهای کوچک مانند گناباد به شهرهای بزرگ موجب تشدید مسائل و مشکلات حاشیه نشینی و آسیب‌های اجتماعی در آنها می‌شود لذا هر اندازه مسئولان مربوطه به توسعه و عمران و اشتغال شهرهای کوچک بیشتر توجه داشته باشند، معضل حاشیه نشینی و تنگناهای شهرستان‌های بزرگ کاهش می‌یابد.

امام جمعه گناباد گفت: ایجاد زیرساخت‌ها و اجرای طرح‌های توسعه‌ای به تنهایی در ماندگاری جمعیت در گناباد موثر نیست و مسئولان باید در کنار آنها با ایجاد اشتغال مولد و پایدار زمینه ماندگاری جمعیت را به ویژه در مناطق روستایی فراهم کنند.

صادقی‌نسب افزود: اگر شغل کافی وجود داشته باشد سالمندان در کنار فرزندان خود راحت‌تر زندگی می‌کنند لذا باید با اجرای طرح‌هایی نظیر مثلث توسعه اقتصادی و تحقق اهداف و برنامه‌های معین‌های اقتصادی، راه‌اندازی واحدهای تولیدی نیمه تمام، دارای مشکل و جدید و افزایش فرصت‌های شغلی ضمن افزایش ماندگاری جمعیت، معضلات اجتماعی و اقتصادی را کاهش داد.

با این وجود اما همچنان گناباد و روستاهای آن با جمعیت سالمند بالایی روبرو هستند و باید برای این معضل چاره‌اندیشی شود.

حسین مرادی بخشدار کاخک گناباد نیز در 10 خرداد ماه سال جاری در جلسه ثبت وقایع حیاتی گناباد اظهار داشت: علل مهاجرت از در روستاهای این بخش فقط نبود درآمد کافی و خشکسالی در منطقه نیست،بلکه بسیاری از جوانان در روستاهای منطقه با مدارک تحصیلی بالا حاضر به ماندن در روستا و اشتغال در بخش کشاورزی و دامپروری نیستند.

وی کمبود شدید زاد و ولد در مناطق روستایی را از تنگناهای مهم ذکر کرد و افزود: به عنوان مثال در برخی روستاها از قبیل «دیسفان» با بیش از 150 خانوار در 18 سال گذشته یک مورد تولد نیز ثبت نشده است.

وی ادامه داد: از نظر علمی باید تغذیه و مواد غذایی مورد استفاده مردم مورد بررسی قرار گیرد و مشخص شود که چقدر در زاد و ولد و باروری تاثیر گذار است.

دیسفان؛ روستایی که در آن زادوولد ثبت نشده

دیسفان روستایی است از دهستان کاخک شهرستان گناباد، از جنوب به روستای خانیک، از غرب به روستای کلات، از شمال به شهر گناباد واز شرق به شهر کاخک، جمعیت ساکن و دائم این روستا حدود دویست نفر و جمعیت غیر دائم بیش از 1500 نفر و مساحت آن حدود 12 کیلومتر مربع است.

آنچه این روستا را متمایز کرده است میزان زاد ولد در آن است، حدود18 سال است که در این روستا تولدی صورت نگرفته و تمامی ساکنان آن افراد پیر هستند.

رضا پاسبان؛ دهیار روستای دیسفان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در گناباد اظهار داشت: روستای دیسفان یکی از روستاهایی است که تمامی جمعیت آن افراد مسن هستند و جوانان روستا برای کار به شهرهای اطراف مهاجرت کرده‌اند.

وی ادامه داد: به دلیل مهاجرت و نبود جوانان در روستا دیگر تولدی در این روستا صورت نگرفته و حدود 18 سال است که مردم شاهد تولدی در روستای دیسفان نبوده‌اند و دلیل اصلی این مهم نیز مهاجرت افراد است.

دهیار دیسفان خاطرنشان کرد: اگر شغل برای جوانان مهیا شود و زیرساخت‌های لازم وجود داشته باشد دیگر جوانان از روستا نمی‌روند و تعداد زاد ولد نیز افزایش می‌یابد.

مهاجرت چقدر موثر است؟

جواد صادقی‌نسب معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گناباد نیز اظهار داشت: گروه سنی میانسالان (60-30 سال) با 39.8 درصد و گروه سنی کودکان (زیر 5 سال) با 9، 39 درصد، به ترتیب بیشترین و کمترین گروه‌های جمعیتی تحت پوشش دانشگاه را تشکیل می‌دهند.

وی با بیان اینکه از سال 1393 با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، 30 اردیبهشت ماه، روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری به عنوان روز ملّی جمعیت در تقویم رسمی کشور ما به ثبت رسیده، افزود: در این روز مقام معظم رهبری، سیاست‌های کلی جمعیت را در 14 بند و با هدف کلی ارتقاء نرخ باروری کلی و افزایش نرخ رشد جمعیت به همه دستگاه‌ها ابلاغ نمودند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گناباد، یکی از مهمترین چالش‌ها در موضوع جمعیت را کم شدن آمار موالید بیان کرد و ادامه داد: از سال 1380 تا 1394 نرخ تعداد موالید در حال افزایش بوده، اما این آمار پس از سال 1394 با شیب تندی رو به افول گذاشته است. تعداد موالید در سال 1398 نیز به شدت روند کاهشی داشته به طوری که این کاهش در 50 سال اخیر بی سابقه اعلام شده است.

صادقی باور عمومی غلط که سنین بارداری ایمن برای یک زن را از سن 25 تا 35 سال اعلام می‌کند، را یکی از مهمترین چالش‌ها در موضوع جمعیت دانست و بیان کرد: آخرین یافته‌های علمی حاکی از این است که بهترین سن بارداری ایمن و بالاترین قدرت باروری زنان بین سنین زیر 20 سال تا بالای 35 سال است و زنان در سنین زیر 20 سال، بهترین ساختار بیولوژیکی را برای باروری دارند؛ به همین دلیل باید تلاش شود تا سن ازدواج را در حد معقول پایین بیاوریم.

وی تصریح کرد: باید به این نکته توجه نمود که سنین بارداری از 10 تا 54 سالگی است و نظام سلامت باید آمادگی لازم را برای بارداری یک زن بسیار جوان و یا میانسال داشته باشد.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گناباد، مشکل دیگر را افزایش فاصله بیش از حد بین بارداری‌ها بیان تاکید کرد: طبق آخرین یافته‌ها، میانگین این فاصله زمانی به بیش از 5 سال افزایش یافته است، در صورتی که بهترین فاصله بین بارداری به شرایط زن بستگی دارد.

صادقی‌ از افزایش میل به تک فرزندی در خانوار‌های ایرانی به عنوان چالش بعدی یاد کرد و اظهار کرد: طبق آخرین یافته‌ها، 14درصد خانواده‌های ایرانی داشتن یک فرزند را کافی می‌دانند.

او افزایش میانگین سن پدر و مادر در زمان تولد را مشکل دیگر در مسئله جمعیت عنوان و افزود: طبق آخرین یافته‌ها، میانگین سن پدر در هنگام تولد اولین فرزند 33.7 سال و میانگین سن مادر 27 سال به ثبت رسیده است. همچنین سن ازدواج هم بالا رفته است، به طوری که میانگین سن ازدواج در دهه اخیر برای آقایان به 27 سال و برای خانم‌ها به 24 سال افزایش یافته است.