عامل کشندگی کرونا/ شایع‌ترین علائم کووید ۱۹
مریم واعظ جلالی، با اشاره به اینکه الگوی سنی مبتلایان به کووید ۱۹ تغییر پیدا کرده است اظهارکرد: متاسفانه تعدادی از افراد جوانی که هیچ بیماری زمینه‌ای ندارند نیز با وخامت حال عمومی شدید به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کرده‌اند.
وی افزود: همه گیری ویروس کرونا و مطالعات اخیر نشان می‌دهد که کرونا تابع هیچ قانونی نیست و حتی ممکن است جوانان را با عوارض جدی روبه رو می‌کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به اینکه تعداد ذرات ویروسی و میزان در تماس بودن افراد با آنها در عوارض بیماری ناشی از آن اثرگذار است خاطرنشان کرد: این ویروس توانایی آلوده کردن نوزادان، کودکان، جوانان و به طور کلی همه گروههای سنی جامعه را با عوارض مختلف دارد بنابراین ویروس کرونا همه افراد را در تمامی طیف‌های سنی تهدید می‌کند.
وی تاکید کرد: به طور کلی بیماری زایی و عوارض عفونی کووید ۱۹ به پاسخ ایمنی بدن هر فرد بستگی مستقیم دارد و این مهم با ژنتیک هر فرد در ارتباط است.
واعظ جلالی توضیح داد: ممکن است یک عامل ویروسی مشترک وارد بدن دو نفر شود و هر یک از این افراد پاسخ مختلفی در مواجهه با ویروس داشته باشند، به عبارت ساده‌تر یک ویروس مشترک می‌تواند دربدن یک نفر به عنوان عامل کشنده و تهدید کننده حیات تلقی شود و در بدن فرد دیگری بیماری بدون علامتی ایجاد کند.
وی گفت: کروناویروس جدید از خانواده ویروس‌هایی است که احتمالاً نمی‌توان با پروتکلی مشترک افراد را درمان کرد بنابراین صرفاً ژنتیک و سیستم ایمنی هر فردی در نحوه واکنش به بیماری می‌توانند در ادامه روند درمان نقش تعیین کننده داشته باشد.
این ویروس شناس خاطرنشان کرد: در رویارویی با کرونا اگر چنانچه سیستم ایمنی هر فردی با پاسخ مناسب وارد عمل شود این ویروس دفع می‌شود.
وی درباره وخامت بیماری کووید ۱۹ در افرادی که مبتلا به بیماری نقص سیستم ایمنی بدن هستند نیز افزود: ممکن است بخشی از سلول‌های بدن این افراد مثل سلول‌های ریه که بسیار شکننده است، زمانی که به کرونا آلوده می‌شود از بین برود. به این ترتیب بدیهی است شکلی که از عوارض بیماری کووید ۱۹ دیده می‌شود ناشی نحوه برخورد سیستم ایمنی بدن است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: به معنی دیگر ویروس کرونا نمی‌تواند به تنهایی باعث مرگ و میر و عوارض شدید بیماری باشد بلکه پاسخ سیستم ایمنی فرد به بیماری می‌تواند عامل کشندگی این ویروس را بالاببرد.
وی با اشاره به اینکه شناسایی زوایای مختلف بیماری ناشی از کرونا نیازمند تحقیقات مستمر است، افزود: تحقیقاتی که بر پایه آنالیز ابعاد مختلف بیماری کووید ۱۹ باشد می‌تواند پاسخگوی نیازهای درمانی به این ویروس باشد.
واعظ جلالی ادامه داد: تا به امروز تمامی تحقیقات گواه این مطلب است که کرونا صرفاً یک نوع ویروس است و به یک شکل از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و صرفاً همانند تمامی ویروس‌ها تغییرات کوچک ژنتیکی در سطح ماده این ویروس رخ داده است.
این ویروس شناس توضیح داد: تنها زمانی تغییرات ویروس‌ها می‌تواند اهمیت ویژه ای داشته باشند که منجر به تغییر رفتار، ظاهر و عملکرد ویروس شوند. درحال حاضر می‌توان ادعا کرد که تفاوت مشخص و معناداری در نحوه رفتار ویروس از شروع پیک اول تا به امروز گزارش نشده است.
وی، عادی انگاری بیماری را از جمله مهمترین عوامل ابتلای بیشتر جوانان به کرونا دانست و افزود: متاسفانه برخی افراد توصیه‌های بهداشتی را نادیده گرفته و این بیماری را شوخی تلقی می‌کنند همچنین برخی به دلیل طولانی شدن زمان همه گیری با این ویروس از رعایت توصیه‌های بهداشتی خسته شده‌اند، این مسایل می‌تواند فاکتورهای بالقوه ای برای افزایش آمار مبتلایان باشد.
واعظ جلالی، ارتقای سطح آگاهی مردم از طریق اطلاع رسانی درست و به موقع را راه حل مناسبی برای کاهش بار بیماری کووید ۱۹ دانست و توضیح داد: رسانه‌ها و فعالان فضای مجازی باید از اشاعه شایعات و اخبار جعلی بپرهیزند و با تمام توان برای ارتقای سلامت جامعه فعالیت کنند.
وی تاکید کرد: وخیم‌تر شدن اوضاع ابتلا به کرونا می‌تواند اثرات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.
این ویروس شناس ادامه داد: از زمان اپیدمی ویروس کووید ۱۹ تا به امروز این ویروس تغییرات چندانی نداشته و بعضاً تغییراتی که در عوارض بیماران مختلف گزارش می‌شود مربوط به فراوانی بیش از تصور مبتلایان به کرونا و واکنش مختلف افراد است.
وی با بیان اینکه شایع‌ترین علائم ویروس کووید ۱۹ ابتلا به بیماری تنفسی و احتمالاً گوارشی است، خاطرنشان کرد: همزمانی همه گیری برخی ویروس‌ها همانند ویروس‌های گوارشی با کرونا چالش‌هایی را پیش روی تشخیص، درمان یا کنترل آلودگی با این ویروس به وجود آورده است.
این ویروس شناس با اشاره به اینکه ویروس‌هایی که در طبیعت هستند قابلیت تغییر پذیری دارند، توضیح داد: اگر چنانچه تغییراتی که در ژن‌های ویروس‌ها صورت می‌گیرد باعث تضعیف شدن قدرت همه گیری ویروس شود، ویروس می‌تواند با ایجاد تغییراتی با هدف قوی‌تر شدن و ماندگاری بیشتر در طبیعت تغییر ماهیت می‌دهد.
وی افزود: در حال حاضر تعداد محققانی که ماده ژنتیکی ویروس را مورد ارزیابی قرار داده‌اند متعدد هستند و این مهم اطلاعات بانک ژنی کرونا ویروس را روز به روز غنی‌تر می‌کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ضمن یادآوری این مطلب که ویروس‌ها صرفاً در بدن موجوات زنده بقا دارند، تاکید کرد: برای بررسی واکنش و ماندگاری ویروس باید ویروس را بر روی سلول زنده، بدن حیوان زنده و یا در موارد نهایی و کسب مجوزهای اخلاقی در بدن افراد داوطلب آزمایش کنیم.
واعظ جلالی افزود: نتیجه آزمایشات ویروس کرونای جهش یافته در سلول‌های زنده گواه این مطلب است که این ویروس‌ها پس از ورود به بدن موجود زنده عفونی‌تر می‌شوند و یا دامنه گسترش تولید ویروس در بدن بیشتر می‌شود.
وی گفت: نتیجه برخی آزمایشات و بررسی‌های الگو های ریاضی بر روی ویروس عامل بیماری کووید نشان می‌دهد جهش در این ویروس به شکلی رخ می‌دهد که می‌تواند از آنتی بادی‌ها نیز عبور کند البته باید این موضوع را یادآوری کنیم که خانواده ویروس کرونا این توانمندی را دارد که به نحوی پادتن‌ها را شکست دهند و به همین دلیل است که پاسخ ایمنی سلولی هر فردی برای مهار ویروس از اهمیت بالایی برخوردار است.
واعظ جلالی ادامه داد: با فعال شدن پاسخ ایمنی سلولی اگر چنانچه این واکنش طبیعی بدن غیرقابل کنترل و باشدت رفتار کند می‌تواند سلول‌های آلوده و در مواردی ارگان‌هایی از بدن را از بین ببرد.
وی با اشاره به اینکه مقایسه عوارض و واکنش‌های بدن افراد نسبت به مواجهه با این ویروس به هیچ عنوان فاکتور قابل قبولی برای فرضیه تغییر شکل و یا جهش ژنتیکی ویروس نیست توضیح داد: به طور مثال از دست دادن حس بویایی و چشایی می‌تواند واکنش طبیعی بدن یک فرد به ویروس کرونا باشد و ابتلای فرد دیگری به همین بیماری ممکن است علائم دیگری مثل مشکلات گوارشی و یا تنفسی را در پی داشته باشد، این موضوع به این معنی نیست که ویروس تغییراتی داشته یا دچار جهش شده بلکه احتمالاً واکنش طبیعی بدن هر فرد برای مقابله با این ویروس متفاوت بوده است.
واعظ جلالی تاکید کرد: برای اظهار نظر قطعی در این زمینه باید مطالعات علمی مورد استناد قرار بگیرند که از نظر علمی ثابت کند که ویروس بدلیل جهش ژنتیکی یا تغییر شکل خود توانایی بیماریزایی متفاوتی پیدا کرده است و بنابراین، این مطالعات باید در سطح آزمایش‌های معتبرمورد تایید باشند.
آیا کرونا ویروس جدید عفونی‌تر شده است
وی با استناد به برخی مطالعات جهانی درباره سویه جهش یافته کرونا ویروس خاطرنشان کرد: این مطالعات نشان می‌دهد ویروسی که احتمالاً در حال حاضر در حال چرخش است سویه جهش یافته کروناست ولی با این مشخصه که بر شدت عوارض آن اضافه یا کم نشده است.
واعظ جلالی توضیح داد: علائم بیماری ویروس جهش یافته کرونا تغییری نداشته است و صرفاً بیماری عفونی‌تر بوده چرا که تعداد بیشتری ویروس در بدن مبتلایان تکثیر شده است و این در مورد توانایی ویروس هوشمندی نظیر کرونا بدون تردید غیر قابل تصور نیست.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: به طور کلی و در نهایت نسخه‌های توانمند و جهش یافته ویروس‌ها در طبیعت ماندگار می‌شوند و این جهش‌ها باید به شکلی باشد که ویروس در طبیعت باقی بماند.
وی خاطرنشان کرد: ویروس کرونا مدام در حال چرخش میان میزبانان زنده خود است و بنا ندارد تمامی این میزبان را قربانی کند چرا که همانند سایر ویروس‌ها هوشمند است و تمایل به بقا دارد بنابراین تمامی افرادی که به کرونا مبتلا می‌شوند لزوماً با عوارض شدید و یا مرگ و میر روبرو نمی‌شوند و به این شکل بقا و ماندگاری این ویروس در طبیعت تضمین می‌شود.
این ویروس شناس در بخش دیگری از مصاحبه، درباره میزان اهمیت بررسی آنتی بادی کرونا در بدن افراد توضیح داد: اگر چنانچه معیار تشخیص آنتی بادی‌ها باشد، ظاهراً مشکلاتی ایجاد می‌شود، چرا که ویروس کرونا توانمندی این را دارد که توسط آنتی بادی‌ها خنثی نشود و به این ترتیب حتی تشخیص ویروس هم با اشکال روبرو شود.
وی ادامه داد: ویروس‌ها خصوصاً ویروس کووید ۱۹ بر اساس ساختارهایی که دارد از خود واکنش نشان می‌دهند و اگر چنانچه صرفاً تشخیص را بر اساس جستجوی آنتی بادی‌ها در بدن افراد قرار دهیم راه به جایی نمی بریم چرا که ویروس ممکن است واکنش‌های جدید برای فرار از آنتی بادی از خود نشان می‌دهند.
واعظ جلالی درباره افزایش ابتلای موارد کرونا در کودکان نیز توضیح داد: یکی از عمده ترین دلایل تغییر رفتاراجتماعی افراد جامعه است و اگر در بازه زمانی ادعا می‌شد کودکان دچار کرونا نمی‌شوند کاملاً اشتباه و باوری غلط بود، چرا که کودکان نیز همانند بزرگسالان به کرونا مبتلا می‌شوند و یکی از دلایل کاهش آمارآلودگی در کودکان صرفاً به دلیل پایین بودن سطح تماس کودکان با ویروس بوده است.
وی تاکید کرد: با بالارفتن آمار مبتلایان شاهد افزایش آمار کودکان مبتلا به کرونا نیز هستیم و این موضوع با افزایش آمار مبتلایان و تنوع در پاسخ به بیماری در ارتباط مستقیم است.
این ویروس شناس ادامه داد: پاسخ ایمنی می‌تواند یکی از مهمترین فاکتورها در تعیین سرنوشت یک عفونت ویروسی باشد به همین دلیل حتماً ژنتیک افراد نیز اهمیت دارد.
وی گفت: یکی از مهمترین مواردی که در مورد کرونا مطرح است همه گیری این ویروس در سطح جهانی است به شکلی که نسل‌های این ویروس در گوشه گوشه دنیا با شباهت بسیار زیاد از نظرتنوع ژنتیکی، خصوصیات ساختمانی و نیز عوارض بیماری در بدن میزبان در حال چرخش است.
واعظ جلالی خاطرنشان کرد: غربالگری مبتلایان به ویروس کووید نشان از این دارد که ویروسی که بطور مثال در ووهان چین، فرانسه، ایران و یا در آمریکا در حال چرخش است تقریباً با علائم و عوارض مشابه و بالاترین سطح تشابهات ژنتیکی، افراد را درگیر می‌کند.
وی درباره تولید واکسن و تلاش‌هایی که برای تولید واکسن انجام شده نیز توضیح داد: به طور کلی واکسن‌ها در این خانواده ویروسی می‌تواند ایمنی کوتاه مدت ایجاد کند و این موضوع که آنتی بادی‌ها تا چه میزان قدرت مهار ویروس را دارند باید طبق مطالعات و نتایج تحقیقات مشخص شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه ایجاد ایمنی کوتاه مدت در کرونا ویروس‌ها توسط واکسن‌ها را یکی از احتمالات مطرح شده در زمینه تولید واکسن این بیماری دانست و خاطرنشان کرد: حتی ایجاد ایمنی کوتاه مدت در افراد نیز می‌تواند کاهش بار بیماری در سطح جامعه و در ادامه کاهش فشار کاری کادر بهداشت و درمان را در پی داشته باشد.
وی تاکید کرد: ایجاد و تولید واکسن برای بیمارانی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند می‌تواند راه حل مناسبی باشد.
وی با بیان اینکه تولید داروهای موثر مقابله با کرونا ویروس می‌تواند روزنه امیدی برای کاهش عوارض این ویروس باشد خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه این ویروس از مولکول‌های زیادی برای ادامه بقای خود استفاده می‌کند، به نظر می‌رسد کشف و تولید دارویی موثر برای مهار این مولکول‌ها و درمان مبتلایان موثرترو دست یافتنی تر باشد.
وی با تاکید بر اینکه ویروس کووید ۱۹ برای بقای خود نیازمند رسیدن به تعادل لازم با میزبان خود در طبیعت است خاطرنشان کرد: رفتار این ویروس در مقایسه با اعضای مشابه خانواده خود مثل ویروس سارس و یا مرس نشان می‌دهد آینده روشن و دقیقی نمی‌توان برای چگونگی بقا یا از بین رفتن کامل این ویروس پیش بینی کرد، چرا که نتیجه این تحقیقات نیازمند بررسی ابعاد مختلف زندگی ویروس کرونای جدید است و متاسفانه اطلاعات برای بررسی روند تکاملی ویروس اندک است.
وی توضیح داد: در حال حاضر بیشترین اولویت کادر بهداشت و درمان تشخیص به موقع بیماران مبتلا به کرونا و ارائه درمان مناسب است.
وی گفت: باید مطالعات تکاملی درباره تغییرات ویروس کرونا در بالاترین سطح انجام شود به طور مثال مشخص شود ویروس بعد از چند بار تغییر و ابتلای موارد جدید دچار جهش می‌شود.
وی از اظهارامیدواری برخی محققان و کارشناسان نسبت به ضعیف شدن کرونا همانند ویروس سارس و مرس خبر داد و افزود: به نظر می‌رسد رسیدن جامعه به سطح ایمنی بالا می‌تواند میزان چرخش ویروس را کاهش دهد.
وی ادامه داد: هنوز مطالعات دقیقی در مورد افرادی که برای بار دوم مبتلا به کرونا شده‌اند و یا اینکه چه عوارضی را تجربه کرده‌اند وجود ندارد و تست‌های سرولوژی به هیچ عنوان نمی‌تواند این اطمینان کامل را به افراد بدهد که در مقابل بیماری مصون هستند یا خیر.
این ویروس شناس تاکید کرد: هنوز در سراسر دنیا این مساله که آنتی بادی‌های ضد ویروسی به عنوان تله‌ای برای به دام انداختن ویروس به حساب بیاید مورد تایید قطعی نیست و این موضوع که آیا می‌توان به نتایج آزمایشات کیت‌های تشخیصی بر پایه سرولوژی اکتفا کرد هم نیازمند بررسی، مطالعه و شناخت زوایای مختلف این کرونا ویروس جدید است.
وی خاطرنشان کرد: ترسیم نقشه راه ایمنی در مقابل ویروس کرونا نیازمند بررسی دقیق‌تر و مطالعات بیشتر است.
وی درباره هوابرد بودن ویروس کرونا نیز توضیح داد: برخی از دانشمندان سراسر دنیا مقالاتی را منتشر کرده‌اند که افراد مبتلا که در فضاهای سرپوشیده بوده‌اند، ویروس کرونا را به سایرین منتقل کرده‌اند بنابراین از این تحقیقات اینگونه برداشت می‌شود که در گام اول باید فاصله ایمنی خصوصاً در فضاهای سرپوشیده به بیش از ۱.۵ متر برسد ضمن اینکه احتمالاً انتقال کرونا در فضاهای سرپوشیده از طریق هوا به بالاترین حد خود خواهد رسید.
واعظ جلالی توضیح داد: تاکید برهوابرد بودن کرونا به این معنی نیست که رفتارهای وسواس گونه، اضطراب و ترس از ابتلای بیماری در مردم افزایش یابد به طور مثال برخی از مردم ترس باز کردن در و پنجره‌ها را دارند. هوابرد بودن ویروس به این معنی است که در فضاهای مسقف و سرپوشیده می‌تواند آلودگی اتفاق بیفتد و این هم به این دلیل است که جابجایی و تعویض هوا وجود ندارد.
وی درباره هواسازها و کولرهای گازی نیز گفت: کولر گازی می‌تواند در فضاهای سربسته منبع آلودگی باشد، همچنین هواسازهایی که دریچه‌های متعددی هم در یک ساختمان دارند و صرفاً با مکش هوای اتاق‌ها و چرخش آن در محیطهای مختلف، هوا را خنک می‌کنند نیز می‌تواند به راحتی آلودگی را منتشر کند بنابراین باز بودن پنجرها با هدف جریان یافتن هوای تازه ضرورت دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در پایان افزود: باید مطالب مربوط به بیماری از منابع و مراجع رسمی و علمی در دسترس مردم قرار گیرد و از ایجاد هرگونه ترس بی مورد و دامن زدن به شایعات در باره نحوه انتشارآلودگی در بین افراد بپرهیزیم. رعایت پروتکل‌های بهداشتی نظیررعایت فاصله فیزیکی، استفاده از ماسک، شستشوی مکرر دست‌ها و عدم حضور در محیطهای شلوغ و همچنین رعایت شرایط قرنطینه در صورت ابتلا می‌تواند از مهمترین راهبردهای کنترل این بیماری باشد.
