کشف یک خطای علمی پس از ۳۴۰ سال؛ چشمان انسان در مشاهده حرکت اسپرم اشتباه کرده است
بیش از ۳۴۰ سال پیش آنتونی فان لیوونهوک، دانشمند هلندی که بعدها «پدر علم میکروب شناسی» نام گرفت، با میکروسکوپی که ساخته بود تصمیم گرفت نگاهی به مایع انزال خود بیندازد.
او در نامه‌ای به انجمن سلطنتی بریتانیا در سال ۱۶۷۸ موجودات ذره بینی موجود را «انیمالکولز» نامید و نوشت این موجودات «به واسطه حرکت دادن دم خود همچون ماهی یا یک مارماهی که در آب شنا می‌کند، به سمت جلو حرکت می‌کنند».
او درباره مشاهده خود اضافه کرده بود که اسپرم مردان «با حرکاتی موجی شبیه مار پیچ و تاب می‌خورند.»
دانشمندان دیگر در گذر قرن‌ها تلاش کردند از طریق میکروسکوپ به حرکت اسپرم‌ها نگاه کنند و تقریبا تمامی آن‌ها نیز همان چیزی را دیدند که فان لیوونهوک دیده بود. اما اکنون پس از گذشت بیش از سه قرن دانشمندان با به کارگیری فناوری جدید ثابت کرده‌اند که چشمان انسان در مشاهده حرکت اسپرم اشتباه می‌کرده است.
تیم تحقیقاتی دانشگاه بریستول بریتانیا پس از دو سال تحقیق، عکس برداری و مطابقت دادن الگوهای حرکتی اسپرم ها با معادلات ریاضی به این نتیجه رسیده‌اند که این اجزای ذره بینی واقعا مثل مار یا مارماهی‌ها شنا نمی‌کنند بلکه همچون سمورهای آبی بازیگوش با تکانه‌های تک جهتی به دور خود می‌چرخند.
محققان در دپارتمان ریاضیات مهندسی دانشگاه بریستول بریتانیا با استفاده از پیاده سازی سه بعدی حرکت اسپرم در مقیاس میکروسکوپی پی برده‌اند که آنچه تا کنون از حرکت اسپرم تصور می‌شده در واقع نوعی «فریب اسپرم» و در واقع خطای دید بوده است.
این دانشمندان با تصویربرداری از حرکت اسپرم به کمک دوربینی که قادر است ۵۵ هزار فریم در ثانیه از صحنه ضبط کند مشاهده کردند که دم اسپرم در حقیقت تنها به یک جهت تاب می‌خورد. این ضربه دوار باید به این منجر شود که اسپرم مسیر دایره‌ای شکل را بپیماید (یا به عبارت دیگر سرگردان دور خودش بچرخد) اما در واقعیت این حرکت با حرکتی رو به جلو همراه است. اما چرا؟
سعید گادلها، کارشناس ریاضیات لقاح می‌گوید: «اسپرم‌های انسان دریافته‌اند که اگر در حین شنا کردن پیچ و تاب بخورند، همچون یک سمور آبی بازیگوش که در آب پیچ و تاب می‌خورد، میانگین این ضربه‌های مکرر تک‌جهتی خودش سیر مستقیم خواهد بود و آن‌ها می‌توانند به سمت جلو شنا کنند.»
وی اضافه می‌کند: «در این میان چرخش اسپرم بسیار مهم است. این چیزی است که به اسپرم اجازه می‌دهد تقارن خود را پیدا کند و به سمت جلو برود.»
نتایج کار این محققان روز ۳۱ ژوئیه در نشریه معتبر «پیشرفت های علمی» به چاپ رسیده است.
