ابرچالش پاندمی کرونا / لزوم افزایش حمایت‌ها از پزشکان
دکتر مصطفی معین در نشست خبری پویش همدلی با مدافعان سلامت ضمن تبریک روز خبرنگار و روز پزشک با اشاره به مسئولیت اجتماعی این دو قشر گفت: صداقت، بی طرفی، بالابردن سطح آگاهی جامعه و ... از وظایف مشترک پزشکان و خبرنگاران است؛ علم پزشکی یک پدیده اجتماعی است که ارتباط تنگاتنگی با همه جنبه‌های یک جامعه دارد. این روز به مناسبت زادروز حکیم ابن سینا به روز پزشک نامگذاری شده است؛ طب و طبیب نقش های متعددی در جامعه دارند؛ آنها هم درمانگر هستند و هم آموزش دهنده. از سوی دیگر نقش مدافعان سلامت جامعه را بازی می‌کنند؛ زیرا مورد اعتماد جامعه قرار گرفتند.
ابرچالش پاندمی کرونا
جامعه پزشکی، در راس هرم مقابله با کرونا
وی با اشاره به این که پزشکان نسبت به سایر گروه‌های اجتماعی بالاترین مقبولیت را در نگاه مردم دارند، تصریح کرد: دانش پزشکی ایران در سطح جهانی مطرح است و پزشکان نه فقط در طبابت بلکه در سایر جنبه‌ها باید فعال بوده و از حقوق بیمارشان دفاع کنند. پاندمی کرونا یک ابرچالش و بحران عمیق است که آینده جامعه بشری را تحت تاثیر قرار خواهد داد. برای مقابله با این ویروس باید خودمان را آماده کنیم و پزشکان نیز مانند گذشته در صحنه باشند.
بیش از ۱۵۰ شهید مدافع سلامت
۶هزار ابتلا به کرونا در کادر درمان
وی افزود: در راس هرم دفاع و مقابله با ویروس، جامعه پزشکی قرار دارند که به دلیل پایبندی به اصول اخلاقی پزشکی در خط مقدم مقابله با بیماری فعال بوده و بیشترین تلفات را داده‌اند. تاکنون بیش از ۱۵۰ شهید مدافع سلامت و بیش از ۶ هزار مبتلا در میان کادر درمانی داشته‌ایم. تلفاتی که در میان پزشکان وجود داشته است حتی بیش از میانگین جهانی بوده؛ البته ممکن است آمارهای موجود چند برابر موارد اعلام شده باشد. زیرا برخی بسیار خفیف به بیماری مبتلا شدند، برخی به پزشک مراجعه نکردند و جان خود را از دست دادند و...
حمایت از پزشکان افزایش یابد
معین در ادامه سخنان خود با تاکید بر دفاع تمام قد جامعه پزشکی از مردم در برابر این بیماری اظهار کرد: حمایت‌ها از پزشکان باید افزایش یابد. این حمایت‌ها چه در بخش لجستیک و چه در بخش تجهیزات ایمنی باشد، به حفظ کادر درمان کمک می‌کند. اگر سیستم درمانی ما دچار مشکل شوند، به مشکل برخواهیم خورد. پاندمی کرونا توانست فرصت‌ها و تهدیدهای جدید به وجود آورد که اگر نظام، دولت، مجلس و غیره آگاهانه و با تدبیر با این موضوع برخورد کنند، می‌توانیم از فرصت‌های کرونا استفاده کنیم. این فرصت‌ها یعنی کنار گذاشتن عادات قدیمی و تغییر شیوه زندگی. به عنوان مثال تقویت سیستم الکترونیک و فضای مجازی کشور که یک نعمت بود، اما تاکنون مورد غفلت قرار می‌گرفت. از سوی دیگر احساس خطر مشترک برای همه مردم باعث افزایش همبستگی و تعاون در جامعه می‌شود که می‌تواند زیرساخت‌های مدیریت بحران را تقویت کند. باید بسیاری از اختیارات به شکل استانی تفویض شود تا باعث تقویت جامعه مدنی باشد.
وی درباره تهدیدهای موجود در پاندمی کرونا، کتمان واقعیت‌ها را یکی از تهدیدها خواند و در این باره به اظهارنظرهایی درباره زمان ورود ویروس کرونا به کشور اشاره کرد و گفت: در مجموع چه برگزاری آزمون‌های سراسری و چه عزادارای‌ها و انتخابات، نباید علم را تحت شعاع قرار دهند، همه موارد باید در خدمت علم باشد؛ زیرا علم در خدمت سلامت مردم خواهد بود.
معین همچنین به برخی مباحث درباره ایمنی جمعی و گله‌ای کرونا اشاره کرد و گفت: این که در برخی موارد گفته می‌شود به دنبال ایمنی گله‌ای باشیم اصلا در شان انسان نخواهد بود. براساس آیات و روایات حیات یک انسان به اندازه حیات بشریت اهمیت دارد. ایجاد دوگانه سلامت و عزاداری و ... قابل قبول نیست. اولویت اول باید سلامت باشد؛ همانطور که مقام معظم رهبری نیز بر آن تاکید کردند، اما متاسفانه این موضوع گاه در سطح اجرایی چندان که باید مورد توجه قرار نگرفت و این عدم توجه می‌تواند باعث آسیب دیدن مردم و پزشکان شود.
وی ادامه داد: مسوولان دولت و نخبگان جامعه مدنی باید به کمک مردم بیایند تا بتوانیم جلوی خشونت، ناامنی و ... را بگیریم.
رئیس شورای عالی نظام پزشکی در پاسخ به سوالی درباره برگزار ی کنکور سراسری خاطر نشان کرد: تمامی سیاست‌ها باید خود را با حفظ سلامت انسان تطبیق دهند؛ اگر بنده در حال حاضر مسئولیتی در این مورد داشتم اجازه برگزاری کنکور و هیچ تجمعی را نمی‌دادم، این که اعلام می‌شود پروتکل‌ها قابل اجرا است، فکر نمی‌کنم درست باشد؛ زیرا در یک مراجعه به یک نانوایی کوچک هم می‌بینیم برخی پروتکل‌ها اجرا نمی‌شود؛ حال این یک نمونه کوچک است. شما می‌توانید در نظر بگیرید رعایت این پروتکل‌ها در کنکور و عزارداری‌ها و ... چگونه خواهد بود. این که اعلام می‌شود اجازه نمی‌دهیم کنکور برگزار شود مگر این که پروتکل‌ها اجرا شود به نظر من یک توجیه غلط است.
وی در ادامه با تاکید بر این که در زمینه اخلاق پزشکی از گذشته فعالیت می‌کرده، تصریح کرد: به لحاظ اخلاقی کمترین تخلفات نیز باید در جامعه پزشکی مورد بررسی قرار گیرد. جامعه پزشکی در مقایسه با سایر گروه‌های اجتماعی بیشترین رعایت نکات اخلاقی را دارد که این موضوع نیز به قداست این حرفه بازمی‌گردد. پزشک افتخار می‌کند که واسطه شفا گرفتن بیماری با کمک خداوند است. گاهی اوقات جوسازی‌هایی که با ناآگاهی در مورد پزشکان اتفاق می‌افتد، می‌تواند به اعتماد مردم به این حرفه ضربه بزند. این جوسازی‌ها گاهی به علت گرایش‌های سیاسی وگاهی نیز از طریق طنزها و سریال‌ها صورت می‌گیرد.
وی با اشاره به این که در بحران‌ها و پاندمی‌های بزرگ، شبه علم رایج می‌شود، افزود: عده‌ای با ناآگاهی و عده‌ای نیز با سوءنیت به دنبال مطرح کردن شبه علم خواهند بود که شنونده باید در این زمینه عاقل باشد. یکی از وظایف رسانه، اطلاع رسانی و آموزش به بیماران است تا سواد سلامت جامعه افزایش پیدا کند. در زمینه بحران کرونا بیشترین جعلیات در خصوصی پزشکی از طریق روایات و مقدساتی بود که برخی بدون تخصص کافی آن را مطرح می‌کردند؛ مانند آن فردی که مباحثی در خصوص روغن بنفشه را عنوان کرده بود.
خطر موج‌های جدید کرونا بعد از شهریورماه
معین با تاکید بر لزوم برگزاری مراسم‌های عزاداری در منزل و استفاده از فضای مجازی برای جلوگیری از تشدید کرونا، هشدار داد که در غیر اینصورت ممکن است بعد از شهریور ماه و بعد از کنکور و محرم، موج‌های جدیدی از بیماری را تجربه کنیم. ضمن آنکه در فصل پاییز علاوه بر پاندمی کرونا، موضوع آلودگی هوا، شیوع بیشتر سرماخوردگی‌ها و آنفلوآنزا وجود خواهد داشت. این در حالی است که اگر مدارس و دانشگاه‌ها نیز آغاز به کار کنند، وضعیت سختی به وجود خواهد آمد. کشور باید مسوولانه با پشتوانه مالی و حداکثر سرمایه برای مهار کرونا تلاش کند. البته باید در نظر بگیریم که عواقب کرونا ادامه‌دار خواهد بود و باید سال‌ها با آن به شکل مسالمت آمیز زندگی کنیم.
وی در پاسخ به سوالی درباره این که آیا در مهار کرونا کشور توانسته است از تمام پتانسیل‌های خود استفاده کند، تاکید کرد: من فکر می کنم در بسیاری از موارد آن چنان که باید از پتانسیل‌هایمان استفاده نکردیم و نتوانسته‌ایم از سرمایه‌های خود در مهار کرونا به اندازه کافی استفاده کنیم. فکر می‌کنم نهایتا توانسته‌ایم از ۳۰ درصد پتانسیل کشور برای مهار کرونا استفاده کنیم. البته این موضوع به کادر درمانی تعمیم پیدا نمی‌کند؛ زیرا آنها در خط مقدم مقابله با کرونا حتی بیش از ۱۰۰ درصد پتانسیل خود را استفاده کردند.
معین ادامه داد: این که آیا سلامت جامعه و بیماران در اولویت اول سیاست گذاری ها بود؟ باز هم پاسخ خیر است. فکر کردن به ایمنی جمعی، سیل سفرهای تابستانی، تجمعات و ... نشان نمی‌دهد که ما توانستیم از پتانسیل‌های کشور استفاده کنیم. نظرات وزارت بهداشت نباید در مقابل نظرات ایدئولوژیک قرار گیرد. در مرحله اول شیوع بیماری به دلیل عادی سازی و دیر اعلام کردن ورود بیماری، آثار آن را در اواخر اسفند ماه دیدیم. با رها سازی و نزدن ماسک پس‌رفت‌های داشتیم. از اردیبهشت ماه به بعد به آرامش رسیده بودیم که مجددا دچار بحران و پیک بیماری شدیم. اگر برنامه‌های ما به درستی پیش می‌رفت مانند سایر کشورها در فصل تابستان به یک ثباتی می‌رسیدیم، در حالی که این اتفاق نیفتاد.
آثار کرونا در مبتلایان آسم و آلرژی
وی در پاسخ به سوالی درباره آسیب پذیری بیماری و آثار آن بر ریه گفت: افراد آسیب پذیر و بیماران مزمن بیشتر در معرض خطر بیماری قرار می‌گیرند، اما علیرغم آنکه تصور می‌کردیم مبتلایان به آسم و آلرژی بیشتر از سایرگروه‌های بیماران مزمن در خطر قرار خواهند بود، این اتفاق نیفتاد. زیرا بیماری‌شان به شکل کنترل شده‌ای پیش رفت. بیماران مبتلا به آسم و آلرژی اگر از گذشته کورتون مصرف می‌کردند، با ابتلا به بیماری کرونا می‌توانستند با نظر پزشک داروهای خود را ادامه دهند. جدیدا موضوع استفاده از کورتون در دوزهای بالا در مبتلایان سخت کرونا مطرح می‌شود. در بیماری کووید ۱۹ سیستم ایمنی به طور جدی فعال می‌شود تا جلوی ویروس را بگیرد که این موضوع سبب لخته شدن خون در رگ‌ها و در نهایت انسداد راه‌های هوایی می‌شود که این مشکل می‌تواند سبب مرگ نیز باشد. موضوع استفاده از دوزهای بالای کورتون برای کمک به بیماران برای نرسیدن به آی سی یو و استفاده از ونتیلاتور مطرح می‌شود، اما هنوز در تمام مقالات در مورد آن اظهار نظر قطعی نشده است و این موضوع می‌تواند با نظر پزشک برای بیمار تجویز شود.
رییس شورای عالی نظام پزشکی در پاسخ به سوالی درباره ارائه راهکاری برای برون رفت از بحران کرونا و مقابله با آن گفت: مشارکت عمومی در تمام بحران‌ها، اصلی اساسی است؛ سه ضلع حکومت، جامعه مدنی و شهروندان اگر در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر قرار گیرند، می‌توانیم سرعت کنترل بحران را افزایش دهیم. در این سه ضلع اصلی ترین نقش توسط شهروندان ایفا خواهد شد که با اعتماد به نخبگان و حکومت توصیه‌های پزشکی را رعایت کنند تا بحران کنترل شود.
