زدن چه ماسک‌هایی از نزدنشان بهتر است؟

دانشمندان دانشگاه "دوک" تکنیک ساده‌ای را برای آزمایش اثربخشی پارچه‌ها و طراحی‌های مختلف ماسک صورت در کاهش انتشار قطرات تنفسی در هنگام صحبت کردن نشان داده اند. این تحقیقات به طرز حیرت انگیزی نشان می‌دهد که برخی ماسک‌های صورت نه تنها محافظت کمی در برابر بیماری ایجاد می‌کنند، بلکه حتی نپوشیدن آن‌ها می‌تواند بهترتر از پوشیدنشان باشد.

به گزارش نیو اطلس، با ادامه شیوع بیماری همه گیر کووید-۱۹ در بسیاری از نقاط جهان، ماسک‌های صورت به یک ضرورت اجتماعی برای رعایت بهداشت عمومی تبدیل شده اند و با توجه به کمبود ماسک‌های جراحی و ماسک‌های تنفسی N ۹۵ که عموما به درستی مورد استفاده کادر درمان قرار می‌گیرند و کمتر به عموم مردم می‌رسند، معمولاً از عموم مردم خواسته می‌شود در صورت بیرون رفتن از خانه و قرار گرفتن در فضا‌های مشترک و مکان‌های عمومی از هر چه ممکن است برای پوشاندن صورت خود استفاده کنند.

ماسک‌های صورت خانگی در حالت ایده آل باید دو تا سه لایه داشته باشند، اما در غیاب پارچه مناسب برای تهیه ماسک خانگی، بسیاری از مقامات بهداشتی در سرتاسر جهان استفاده از گزینه‌های دیگری از قبیل روسری، باندانا یا دستمال گردن را پیشنهاد داده اند و برخی از متخصصان می‌گویند: هرگونه ماسک صورت یا پوششی بهتر از هیچ چیز است؛ بنابراین "اریک وستمن" از دانشکده پزشکی دانشگاه دوک تلاش کرد تا بفهمد کدام یک از ماسک‌های صورت برای خریداری توسط یک سازمان غیرانتفاعی که به جوامع فقیر در معرض خطر کمک می‌کند، مناسب است. وی دریافت که بازار، پُر از محصولاتی است که ادعا می‌کنند خارق العاده اند، اما هیچ روشی برای آزمایش اثربخشی این ماسک‌ها وجود ندارد؛ بنابراین "وستمن" از همکار خود "مارتین فیشر" که مدیر مرکز تصویربرداری پیشرفته نوری و طیف سنجی دانشگاه دوک است، کمک خواست. آن‌ها با استفاده از تعدادی از مواد آزمایشگاهی متداول که همگی در بازار در دسترس هستند، یک سیستم ارزان قیمت و ساده ساختند تا بتوانند میزان کارایی ماسک‌های مختلف در جلوگیری از انتشار قطرات تنفسی را در حین صحبت کردن بررسی کنند.

"فیشر" توضیح داد: ما می‌خواستیم روشی ساده و کم هزینه بسازیم که بتوانیم از آن برای آزمایش ماسک‌های مختلف استفاده کنیم و آن را با دیگران در جامعه به اشتراک بگذاریم. قطعات دستگاه آزمایش در دسترس و ساده هستند و می‌توانند اطلاعات مفیدی در مورد اثربخشی ماسک‌ها ارائه دهند.

محققان برای اثبات کارایی روش جدید خود، تعدادی از ماسک‌های متداول آزمایش کردند. این آزمایش شامل یک بلندگو بود که ماسک‌ها روی آن قرار داده می‌شدند و یک جمله ضبط شده را به مدت ده ثانیه تکرار می‌کرد و در عین حال، یک لیزر هر قطره‌ای را که از ماسک عبور می‌کرد، نمایان می‌کرد.

"فیشر" می‌گوید: ما می‌دانیم که وقتی مردم صحبت می‌کنند، قطرات کوچکی از دهانشان خارج می‌شود، بنابراین بیماری می‌تواند تنها با صحبت کردن و بدون سرفه یا عطسه نیز گسترش یابد. ما همچنین می‌توانیم ببینیم که برخی از پوشش‌ها و ماسک‌های صورت در مسدود کردن ذرات دفع شده بسیار بهتر از سایرین عمل می‌کنند.

تعجب ندارد که یک ماسک N ۹۵ که به شکل مناسب روی صورت قرار گرفته است، موثرترین کاهش را در انتشار قطرات دارد و ماسک جراحی نیز با فاصله اندکی پشت آن قرار می‌گیرد. در عین حال، اغلب ماسک‌های پارچه‌ای خانگی آزمایش شده نیز نتایج مثبتی را نشان دادند و باعث جلوگیری از انتشار قطرات تنفسی با فاصله نه چندان زیادی از ماسک‌های جراحی می‌شوند.

اما این تصور که هر چیزی بهتر از هیچ چیز است، درست نیست و متأسفانه همه انواع پوشش‌های صورت در کاهش انتشار قطرات مؤثر نیستند. به عنوان مثال پارچه‌های بافتنی و باندانا‌ها به طور قابل توجهی در کاهش حجم قطرات منتشر شده از دهان عملکرد ضعیفی دارند. اما نتایج حاصل از آزمایش دستمال گردن‌های جدید که این روز‌ها به عنوان ماسک نیز استفاده می‌شوند، تعجب محققان را برانگیخت.

"وستمن" درباره نتایج آزمایش دستمال گردن می‌گوید: این تصور که هر چیزی بهتر از هیچ است، صحیح نیست، چرا که تعداد ذرات ساطع شده از دستمال گردن‌ها شبیه به حجم دیده شده در آزمایش‌های بدون ماسک است.

وی افزود: ما دریافتیم که این پوشش، قطرات بزرگ تنفسی را به ذرات کوچک خرد می‌کند و اینگونه آن‌ها بیشتر در هوا می‌مانند و راحت‌تر در هوا جابجا می‌شوند.

این تحقیق نتیجه گیری می‌کند که پوشیدن این نوع ماسک نه تنها مفید نیست بلکه می‌تواند مضر هم باشد و استفاده از آن نسبت به نزدن ماسک خطر بیشتری برای انتقال بیماری دارد. اما این نتیجه هنوز فرضیه است و تحقیقات صریحا اثبات نمی‌کنند که پوشیدن دستمال گردن باعث افزایش انتقال ویروس می‌شود. در عوض، این تحقیقات نشان می‌دهد که جمله رایج این روز‌ها مبنی بر اینکه پوشیدن هر چیزی بهتر از هیچ چیز است، می‌تواند درست نباشد.

همچنین این مطالعه نشان می‌دهد که ماسک‌های N ۹۵ در حالی که از پوشنده به خوبی محافظت می‌کنند، لزوما برای افراد اطراف پوشنده این نوع ماسک ایمن نیستند، زیرا دریچه این ماسک باعث ایجاد جریان هوای قوی در بیرون ماسک می‌شود. به همین دلیل است که اخیراً دستورالعمل‌های به روز شده استفاده از این نوع ماسک را توصیه نمی‌کنند.

"فیشر" می‌گوید: برای درک اینکه چه نوع ماسک‌هایی در مقابله با کووید-۱۹ بهینه هستند، کار بیشتری لازم است، اما در کوتاه مدت امیدواریم که این روش ساده که توسط دانشگاه دوک تهیه شده است، توسط سازندگان ماسک مورد استفاده قرار گیرد تا محصولاتی را که تولید می‌کنند، به سادگی آزمایش کنند.

این مطالعه جدید در مجله Science Advances منتشر شده است.