جزئیات تفاهم غیررسمی دولت و مجلس درباره بودجه

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب ـ رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با تشریح تفاهم‌های غیررسمی اما به گفته او مؤثر صورت گرفته میان دولت و مجلس درباره لایحه بودجه 87  گفت: با پذیرش تذکرات نمایندگان مجلس از سوی دولت، مقرر شد در لایحه بودجه سال آینده برای تمامی دستگاه‌های دارای اساسنامه، ردیف بودجه اختصاص یابد. 

احمد توکلی در جمع خبرنگاران ابتدا به تشریح الگوی پیشنهادی این مرکز برای بررسی و تصویب بودجه پرداخت و گفت: در این الگو، نظیر تعدادی از کشورها روند بررسی بودجه 2 مرحله‌ای خواهد شد.

وی افزود: بر این اساس، دولت طبق چارچوب پیشنهادی الگو، پیام بودجه (سند سیاست‌ها و برنامه‌های دولت) را جهت تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم و مجلس شورای اسلامی حسب روال کنونی این سند را بررسی و تصویب می‌کند. 

متعاقباً و پس از یک دوره 2 یا 3ماهه، دولت بر اساس پیام بودجه مصوب، سند تفصیلی بودجه را تهیه کرده و به مجلس ارائه می‌کند و در شور دوم این سند به لحاظ انطباق با مفاد پیام بودجه مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. 

توکلی ادامه داد:‌ پیام بودجه مصوب، ملاک بررسی‌های تفصیل بودجه در مجلس شورای اسلامی خواهد بود و چارچوب لازم را برای بررسی تفصیل بودجه فراهم خواهد آورد.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی همچنین از تصریح نیازهای اطلاعاتی قوه مقننه برای بررسی و رأی به بودجه، ارتقاء جایگاه قوه مقننه به سطح سیاستگذاری در فرآیند تدوین قانون بودجه، فراهم کردن مقدمات لازم برای بررسی دقیق بودجه در قوه مقننه، محور قراردادن وظایف و ماموریت‌های دولت در بررسی‌های بودجه‌ای، انعطاف پذیربودن نحوه اجرای الگو، اعتبار حقوقی بخشیدن به رویکرد بودجه‌ریزی از بالا به پایین و طرح مسائل حوزه فرابودجه‌ای به عنوان تعدادی از دستاوردهای الگوی پیشنهادی این مرکز نام برد.

توکلی با بیان اینکه تحول در بودجه‌ریزی حداقل نیازمند تغییر موادی از آیین‌نامه مجلس است، گفت: الگوی تدوین شده در مرکز پژوهش‌های مجلس برای بودجه‌نویسی در قالب یک طرح اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس ارائه خواهد شد و هرچند مطمئناً به بودجه 87 نمی‌رسد اما از چارچوب کلی آن در این بودجه استفاده خواهد شد. 

توکلی در بخش دیگری از سخنان خود درباره رایزنی‌های مجلس و دولت درباره نحوه تدوین بودجه 87 گفت: رایزنی‌های ما با دولت تشریفاتی نبوده و دولت با حسن نظر به تمامی پیشنهادات و تذکرات هیئت رئیسه مجلس و نمایندگان حاضر در جلسات مشترک درباره تغییر ساختار بودجه، توجه کرده است.

وی افزود: نخستین بار در جلسه مشترک دولت و مجلس در تیرماه، آقای رئیس‌جمهور از قصد دولت برای تغییر در نحوه بودجه‌نویسی خبر داد که زمان به‌موقع و مناسبی بود.

وی ادامه داد: سپس در شهریورماه، دولت چارچوب پیشنهادی خود برای تدوین بودجه سال آینده را به کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ارائه کرد و در جلسه‌ای که در مهرماه با حضور رؤسای قوای مقننه و مجریه برگزار شد، بر رایزنی نزدیک مجلس با دولت برای اصلاح اشکالات احتمالی ساختار پیشنهادی دولت، تاکید شد.

توکلی ادامه داد: طبق قانون اساسی برای نحوه تهیه و بررسی بودجه باید قانون داشته باشیم اما در شرایط فعلی قانون جامعی در این زمینه نداریم. در گذشته قانون محاسبات عمومی مصوب 1349 نحوه بودجه‌ریزی را مشخص کرده بود اما در اصلاحات سال 1366 مبحث بودجه‌ریزی از این قانون حذف شد و اکنون فقط قوانین پراکنده‌ای درباره نحوه تدوین بودجه داریم.

به گفته توکلی، با شرایط پیش‌گفته، اقدام دولت در تغییر ساختار بودجه، اقدامی غیرقانونی نبوده و نیست اما چون ساختار جدید بر نحوه تصویب و اجرای بودجه تاثیر می‌گذارد، دولت و مجلس باید درباره چارچوب بررسی آن به تفاهم برسند.

عضو فراکسیون اصولگرایان با بیان اینکه حدود 8 جلسه مشترک میان نمایندگان مجلس و دولت درباره تغییر ساختار بودجه برگزار شده، گفت: در این جلسات سعی شده چارچوب جدید تعارضی با اعمال حقوق نظارتی نمایندگان نداشته باشد، ضمن آن که از طیف‌های مختلف مجلس نیز در این جلسات حضور یافته‌اند.

توکلی با تمجید از رویکرد دولت در رایزنی با مجلس در تغییر نحوه تدوین بودجه و پذیرفتن پیشنهادات مجلس، افزود: چارچوب پیشنهادی دولت با الگوی موردنظر مرکز پژوهش‌ها چندین تفاوت دارد.

وی مهمترین تفاوت را در این دانست که ساختار پیشنهادی دولت بیشتر برای رفع گیرهای عملیاتی بودجه معطوف است، اما الگوی مرکز پژوهش‌ها یک الگوی جامع و با تکیه بر مباحث نظری است.

توکلی ذکر نشدن برنامه‌ها و سیاست‌های هر دستگاه‌ در طرح اولیه دولت را یکی دیگر از موارد تفاوت برشمرد و گفت: مجلس معتقد است هر دستگاهی که بودجه می‌گیرد باید محصول کار و برنامه‌های یک‌ساله خود را اعلام کند تا امکان ارزیابی عملکرد آن وجود داشته باشد.

بدین ترتیب، در الگوی مرکز پژوهش‌ها آمده است که دولت باید حتماً جدول تفصیلی بودجه دستگاه‌ها را با استناد به سند اصلی بودجه به مجلس تقدیم کند که دولت قصد داشت فقط بودجه 60 دستگاه را به مجلس اعلام کند.

وی افزود: با تفاهم اخیر دولت و مجلس، مقرر شد که ردیف بودجه هر دستگاهی که اساسنامه و وظایف آن به تصویب مجلس رسیده در جدول ردیف بودجه دستگاه‌ها بیاید و بر این اساس، دیگر ردیف بودجه دستگاه‌ها به 60 دستگاه‌ محدود نخواهد شد.

توکلی جمع‌بندی جلسات مشترک دولت و مجلس را اینگونه برشمرد: تمام دستگاه‌هایی که اساسنامه قانونی دارند، ردیفشان به طور مستقل در بودجه 87 خواهد آمد و هم‌اکنون کمیته مشترک دولت و مرکز پژوهش‌ها در حال احصاء این دستگاه‌ها هستند، پس دیگر ردیف بودجه دستگاه‌ها به 60 ردیف، محدود نخواهد شد و افزایش خواهد یافت.

وی افزود: همچنین 2 جدول به 12 جدول بودجه اضافه خواهد شد که یکی جدول فهرست سیاست‌ها و برنامه‌های دولت و دیگری جدول تفاوت‌های بودجه سال 87 با بودجه سال 86 خواهد بود تا شفافیت اطلاعات صورت گیرد.