سطح توسعه و اثربخشی بازار سرمایه معیارهای مهمی است که نشان دهنده سطح توسعه یک کشور و رقابت پذیری آن خواهد بود و همچنین فرصتی برای سرمایهگذاران جهت جذب پول در صورت نیاز ایجاد میکند اما مشکلات و اثربخشی بازار سرمایه به عوامل بسیاری از جمله؛ الزامات قانونی، مالیات، محیط، رفتار سرمایه گذاران، وضعیت اقتصادی کشور، نقدینگی و عمق بازار، در دسترس بودن و شفافیت اطلاعات، آموزش و دانش در دسترس شرکت کنندگان در بازار، تأثیر جهانی شدن و همچنین رقابت پذیری ایجاد شده توسط سایر کشورهایی که خدمات ارائه میدهند و ... بستگی دارد.
شناسایی مشکلات و چشم اندازهای موجود در بازار سرمایه، بر توسعه هر چه بهتر این بازار تاثیر دارد.
تا چندی پیش افراد برای آنکه ارزش پولشان حفظ شود و قصد سرمایهگذاری داشتند به بازارهای فیزیکی همچون طلا، ارز، سکه، مسکن و خودرو روی میآوردند اما امسال تب بازار بورس داغ شده و این بازار گوی سبقت را از رقبای دیرینه خود ربوده است به طوری که در بازار مثلا خودرو فقط افراد تقریبا با وضعیت مالی خوب وارد میشدند اما امروز همه افراد با هر نوع وضعیت مالی که به هم میرسند میگویند "تو بورس هستی". بله بازار بورس، بازاری است که همه افراد میتوانند در آن حضور یابند.
منافع ملی در بازار بورس وجود دارد
دکتر "علیرضا شکیبایی" دکترای اقتصاد درباره بازار بورس به ایسنا میگوید: در شرایط اقتصاد فعلی که نقدینگی در آن بسیار بالا رفته و این نقدینگی اگر به هر سمت و بازاری سوق پیدا کند؛ مخرب و تاثیر منفی بر اقتصاد خواهد گذاشت، بازار بورس بهترین یا کمتر خطرترین بازار موجود در کشور است.
وی افزود: بازار بورس باعث خواهد شد پول به سمت شرکتهای تولیدی برود و همین امر باعث خواهد شد نقدینگی از جاهایی که ما بیشتر از آن وحشت داریم، به سمت بورس بیاید و شاید کم خطرترین و کم دردسرترین بخش اقتصاد، بخش بورس است.
رییس بخش اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان بیان کرد: اگر بازار بورس، نقدینگی مردم را جذب کند از دید ملی و منافع ملی مشکلی پیش نمیآید اما همواره یک عدهای از سرمایهگذاران به سمت بازار بورس برای کسب سود میروند که اگر ناآگاهانه وارد این بازار شوند، ممکن است لطمه ببینند اما اگر جریان کلی بورس رو به افزایش باشد برای آنها نیز خیلی ریسک یا خطری وجود نخواهد داشت.
این اقتصاددان با تاکید برآنکه ورود به بازار بورس مشکلی ندارد، تصریح کرد: حداقل در بازار بورس منافع ملی وجود دارد و حتی ممکن است افراد به دلیل خرید و فروشی که در این بازار میکنند، منافعی داشته باشند لذا با ورود مردم به بازار بورس ما ترس و نگرانی نداریم و شاید از بین همه گزینههای ارز، مسکن، طلا و خودرو؛ بازار بورس از همه بهتر باشد.
شکیبایی در باراه ورود نفت به بازار بورس نیز عنوان کرد: این نیز روشی برای جذب نقدینگی است اما هنوز از جزییات این طرح آگاه نیستیم اما تصور می کنم که دولت یک سود بانکی در صورت کاهش قیمت نفت در نظر گرفته است که این روشی برای جبران کسری بودجه دولت خواهد بود.
وی در پاسخ به این شبهه که آیا دولت در بازار بورس رو به نوسانگیری آورده است؟ اظهار کرد: تصور نمیکنم دولت در بازار بورس نوسانگیری کند، ممکن است دولت در برخی اوقات که احساس می کند عرضه زیاد شده و بازار تا حدودی افت کرده، این بازار را مدیریت کند اما اسم آن را نباید نوسانگیری دولت گذاشت ولی شرکتهای کارگزاری نوسانگری کرده زیرا این شرکتهای منافع مالی خود را دنبال میکنند.
این دکترای اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان در پاسخ به این سوال که به چه میزان بورس ایران شفاف است؟ عنوان کرد: بازار بورس نسبت به سایر بازارها ایران (خودرو، ارز و ...) شفافتر است اما بازار بورس ایران در مقایسه با بازارهای بورس خارج از کشور خیلی شفاف نیست و آن کارایی و قوانینی که در سایر بازارهای کارآمد بورس دنیا وجود دارد در ایران هنوز شکل نگرفته است.
بازار بورس ارضاکننده سوداگری و سفتهبازی است
وی در پاسخ به این سوال که اگر همه مردم ایران وارد بازار بورس شوند آیا مشکلی پیش میآید؟ تصریح کرد: هیچ مشکلی پیش نمیآید زیرا ساختار بورس بهگونهای است که اگر شما یک سهام خریداری کرده و ضرر کنید از سوی دیگر یک نفر در مقابل شما در همین شبکه بورس سود کرده است و قرار نیست همه در بورس ضرر یا سود کنند چون در بورس سود یک نفر ضرر دیگری را در بر دارد.
شکیبایی با بیان این مطلب که اشتهای سوداگری و سفتهبازی مردم را بازار بورس ارضاء میکند، تصریح کرد: توصیه اکید داریم که مردم به جای آنکه به بازار خودرو، ارز و طلا ورود پیدا کنند به سراغ بورس بیایند.
این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که مردم برای سرمایهگذاری بین بانک یا بورس کدام را انتخاب کنند؟ به ایسنا گفت: قطعا بازار بورس بهتر از بانک است زیرا بانک ها معمولا سودهایی با نرخ ۱۵ تا ۱۸ درصد را به مشتریان پرداخت میکنند ولی درصد سود بورس خیلی بالاتر از این اعداد بوده و اصلا قابل مقایسه با بانک نیست.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان ابراز کرد: امیدواریم بورس ایران نیز همانند بورسهای سایر کشورها شکل بگیرد و عمدتا مردم یاد بگیرند که خرید و فروششان را در بورس انجام دهند و سراغ داراییهای فیزیکی نروند زیرا ورود مردم و کسب سرمایهگذاری از داراییهای فیزیکی بسیار خطرناک است.
وی درباره قوانین بورس تصریح کرد: بورس ایران قدمت ۳۰ تا ۴۰ سال دارد و زیر نظر بانک مرکزی استپ قوانین و مقررات آن مشخص است و از نظر قوانین مشکلی در این بازار نداریم اما بخشی مشکل نظارتهاست که بانک مرکزی به عنوان ناظر به وظیفه قانونی خود عمل کند و اگر ناظران درست عمل کنند مشکلی در بازار بورس نخواهیم داشت.