روزنامه هاآرتص بعد از موافقت عربستان با استفاده از حریم هوایی این کشور برای پروازهای میان تلآویو و ابوظبی در مقالهای از تزیپی برئیل نوشت: عربستان محتاط است و بهای عادیسازی روابط با اسرائیل با بهای سیاسی مرتبط است که ریاض از سوی واشنگتن به آن دست خواهد یافت.
در این مقاله آمده است: مذاکرات در این باره میان محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و جارد کوشنر، مشاور و داماد دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا که برای تکمیل این معامله قبل از انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در نوامبر تلاش میکند، در جریان است. زمان میگذرد و ترامپ برای تحقق یک دستاورد سیاسی قابل توجه که بتواند در کمپین انتخاباتیاش به او کمک کند به ویژه بعد از فروپاشی بیشتر طرحهای سیاسیاش از جمله معامله قرن، تلاش میکند.
این روزنامه نوشت: عادیسازی روابط میان اسرائیل و امارات گامی است که میتواند مواضع نسبت به تلآویو را در خاورمیانه تغییر دهد اما برای اینکه ثابت کند معامله قرن پابرجاست، کافی نیست. برای اثبات این دیدگاه استراتژیک که میگوید صلح میان اسرائیل و اعراب حل مشکل فلسطین را ایجاب نمیکند و به جای آن میتوان از صلح با کشورهای عربی به عنوان عاملی برای صلح میان اسرائیل و فلسطین استفاده کرد، ما به حلقه گستردهتری از کشورهای عربی نیاز داریم که دستکم عربستان در آن شرکت کند اما این مسئله شروطی دارد.
هاآرتص نوشت: محمد بن سلمان بعد از ترور جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول به شخصیت نامطلوبی در محافل آمریکایی و کنگره تبدیل شد و طی این مدت به واشنگتن سفر نکرد. تحقیقات علیه بن سلمان در پرونده خاشقجی هنوز به پایان نرسیده است.
این روزنامه در ادامه نوشت: بن سلمان به تغییری نیاز دارد که جایگاه قبلی او را برگرداند به ویژه بعد از اینکه دوستش محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی به عنوان رهبری که در تشکیل سیاست "خاورمیانه جدید" موفق بوده و نزدیکترین شخصیت عربی به ترامپ است، درحال پیشی گرفتن از او است. عادیسازی روابط با اسرائیل میتواند به عنوان گامی مهم تلقی شود اما در مقایسه با امارات وضعیت عربستان پیچیده است.
از سوی دیگر ریاض متعهد شده تسلیحات آمریکایی به ارزش ۱۱۰ میلیارد دلار خریداری کند و این یک معامله وسوسهانگیز است که ترامپ درحال تلاش برای قانع کردن کنگره برای انجام این معامله است. با فشار واشنگتن عربستان روابط خود را با عراق مستحکم کرد و جایگزینهایی را برای برق و گاز که عراق از ایران وارد میکند به عنوان بخشی از تقابل آنها علیه ایران در منطقه پیشنهاد داد.
همچنین عربستان یادداشت تفاهمهایی را با روسیه امضا کرد. همچنین طرح ایجاد نیروگاه هستهای برای تولید برق و امکان ارتقای برنامه نظامی را بررسی کرده است. اگر درخواست اصلی ابوظبی خرید جنگندههای اف۳۵ باشد، بسته درخواستهای نظامی و سیاسی عربستان بسیار بزرگتر خواهد بود اما ابزارهای سازش بن سلمان محدود به زمان است چراکه وی اطمینان ندارد ترامپ بتواند به ریاستجمهوری ادامه بدهد و باید این مسئله را در نظر بگیرد که ممکن است جو بایدن، نامزد حزب دموکرات در انتخابات پیروز شود و دولت دموکرات خواسته بن سلمان نیست.
براساس مقاله هاآرتص، عاملی که میتواند به سرعت در عادیسازی روابط با اسرائیل کمک کند این است که اسرائیل میتواند مسیر بازگشت به واشنگتن را برای محمد بن سلمان هموار کند و آسمان عربستان به روی هواپیماهای اسرائیل باز شود. اسرائیل میتواند از تحولات اخیری که تلآویو را به مرکز میانجیگری بین کشورهای عربی و واشنگتن تبدیل کرده بدون اینکه بهایی بپردازد، بسیار راضی باشد. بسته دیپلماسی اخیر اسرائیل شامل این موارد بود: عادیسازی روابط با امارات، گشوده شدن آسمان عربستان و مکالمه تلفنی دوستانه میان بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل و عبدالفتاح سیسی، رئیسجمهور مصر.
به نوشته این روزنامه، با تحولاتی که منطقه درباره عادیسازی روابط شاهد آن است کسانی که با عادیسازی مخالفند نمیتوانند بر ائتلاف کلاسیک میان نظام و ملت و به ویژه با روشنفکرانی که میگویند محکومیت عادیسازی روابط یک مسئله قانونی است، تکیه کنند اما این تغییر اسرائیل را از لزوم حل نزاع با فلسطینیها معاف نمیکند. اسرائیل میگوید حل نزاع باید به پایان جنگ با جهان عربی بینجامد وگرنه هیچ فایدهای نخواهد داشت. اسرائیل فکر میکرد با این کار مانع سختی را در مقابل هرگونه مذاکرات با فلسطینیها قرار میدهد که تجاوز از آن ممکن نیست. اما هرچه تعداد کشورهایی که به عادیسازی روابط با اسرائیل میپردازند بیشتر شود این ادعا بی اساس میشود و تلآویو مجبور است نزاع را به صورت رسمی به عنوان مشکل اسرائیل و نه مشکل فلسطین مطرح کند.