جدال با "کرونا" و چالش‌های پولی "مطب‌ها و بیمارستان‌ها"
دکتر محمد جهانگیری، درباره وضعیت فعالیت مطب‌های خصوصی و میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در آنها، گفت: در زمینه فعالیت مطب‌ها چند نکته حائز اهمیت است. در دوران کرونا ما با مقوله‌ای به نام پیشگیری مواجهیم که بحث همه‌گیری ویروس، نحوه سرایت آن و لزوم رعایت موارد بهداشتی و اصول پیشگیرانه از سوی تمام مردم و اقشار مختلف مطرح است. باید توجه کرد که پیشگیری موارد مختلفی را دربرمی‌گیرد. اولین اصل آن جلوگیری از ابتلا به بیماری است؛ دومین اصل پیشگیری این است که در صورت ابتلا، بیماری را درمان کنیم و میزان سرایت را بیشتر نکنیم. باید ضوابط پیشگیری را شناخته و بر اساس آنها اقدام کنیم.
85 درصد کرونایی ها سرپایی درمان می شوند
وی افزود: نحوه همه‌گیری در بیماری‌های حاد تنفسی مانند کووید-19، این نکته را نشان می‌دهد که وسعت و اهمیت خدمات سرپایی بالاست که باید در دسترس باشند، منظم باشند، قابل اعتماد باشند و به خوبی عمل کنند. زیرا 80 تا 85 درصد کسانی که به کرونا مبتلا می‌شوند، بیمارانی هستند که می‌توانند به صورت سرپایی درمان شوند. طبق آمارهایی که وزارت بهداشت ارائه می‌دهد، از مبتلایان قطعی کرونا 50 درصد بستری می‌شوند. بسیاری از افراد هم هستند که ممکن است تست نداده باشند، اما علائم اولیه کرونا را داشته و تشخیص اولیه را داشته باشند که آنها هم به صورت سرپایی درمان می‌شوند. بنابراین زیرساخت‌ها و سازو کارهای خدمات سرپایی باید مهیا باشد.
مطب ها در صف اول مراجعه کرونایی ها
جهانگیری ادامه داد: یکی از جایگاه‌هایی که در حوزه کرونا خدمات ارائه می‌دهند، مطب‌ها هستند؛ اعم از مطب‌های خصوصی و درمانگاه‌ها که صف اول مراجعه محسوب می‌شوند. لاجرم اتفاقاتی در این مطب‌ها رخ می‌دهد. اولا بخشی از افرادی که به مطب‌ها مراجعه می‌کنند، مبتلا هستند. دوما نوع خدمتی که به آنها ارائه می‌شود، خدمت تخصصی سلامت است و نیاز به معاینه و .... وجود دارد و ممکن است که پزشک نتواند فاصله‌گذاری را با بیمار رعایت کند. بنابراین مطب باید مجهز باشد تا بتواند برای حداقل پزشک و پرسنل خودش و مردم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کند. بر این اساس سازمان نظام پزشکی با معاونت درمان وزارت بهداشت دستورالعمل‌ها را تهیه کردیم و در اردیبهشت ماه این موارد ابلاغ شدند.
نگران بیماران مزمن هستیم
وی همچنین گفت: از طرفی دسترسی به خدمات سرپایی باید وجود داشته باشد و نمی‌توانیم بگوییم برخی مطب‌ها باید تعطیل شوند یا مطب‌ها در هر ساعت دو بیمار بیشتر ویزیت نکنند و .... . زیرا در شرایط خاص و در این صورت مطب‌ها دیگر نمی‌توانند پاسخگو باشند. در عین حال نکته دیگر این است که در مطب‌ها که فقط بیمار کرونایی ویزیت نمی‌شوند. در حال حاضر ما بیشتر نگران بیماران دیگر هستیم. زیرا اگر به بیماران مزمن توجه نکنیم، ممکن است بیماری‌شان پیچیده‌تر و حتی عارضه‌دار شود که هم خطرناک خواهد بود، هم هزینه‌ها را افزایش داده و هم ظرفیت‌های بیشتری از حوزه سلامت را اشغال می‌کنند. بنابراین باید مطب‌ها را برای سایر بیماران هم ایمن، فعال و در دسترس نگه داریم و اعلام کنیم که مخاطراتی هم وجود دارد.
موارد غیرقابل کنترل بهداشتی در مطب ها
جهانگیری گفت: برای این کار سازوکارهایی دیده شده است؛ اولا اینکه بخواهیم مطب را از نظر رعایت پروتکل‌های بهداشتی با جاهایی مقایسه کنیم که همه چیز قابل کنترل است، امکان‌پذیر نیست. دوما برخی الزامات نیازمند همیاری و همراهی ارگان‌های دیگر است. مانند اینکه بگوییم در بیمارستان می‌خواهیم به گونه‌ای پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنیم که اصلا عفونتی منتقل نشود. آیا این امکان‌پذیر است؟ بنابراین بروز برخی موارد در مطب‌ها هم لاجرم است.
وی افزود: در حال حاضر در بیمارستان می‌بینیم که از درب ورودی پروتکل‌های ممانعتی مانند عدم ورود همراه، عدم ورود ماشین شخصی و... از سوی بخش‌های دیگر انجام می‌شود تا محافظت‌های لازم را انجام دهند. یکی از چیزهایی که می‌گویند در مطب‌ها رعایت نشده، فاصله‌گذاری اجتماعی است. پزشک نمی‌تواند افراد را ملزم کند که در مطب فاصله‌گذاری را رعایت کنند، بلکه تنها می‌تواند خواهش کند که بیرون از مطب منتظر بمانید، اما نمی‌تواند در را ببندد تا کسی وارد نشود. بنابراین بخش‌های دیگر باید در حوزه مطب‌ها کمک کنند. در عین حال نوبت‌دهی باید از قبل انجام شود. از طرفی ممکن است برخی بیماران از شهرستان به مطب پزشکی مراجعه کرده باشند و باید تعیین تکلیف شود و بازگردد، بنابراین نمی‌توان به این فرد گفت برو و یک روز دیگر بیا، بلکه باید او را بین مریض ویزیت کرد.
وی با بیان اینکه البته در برخی مواقع ممکن است برخی همکاران ما بر روی یکسری نکات تکیه و توجه نکنند، اظهار کرد: ما از همکاران‌مان خواستیم که موارد مرتبط با پروتکل‌های بهداشتی را تا حد امکان رعایت کنند، نظارت هم می‌کنیم و در جای خودش تذکر هم می‌دهیم. در عین حال این موضوع نیازمند کمک بیماران نیز هست. وقتی فردی وارد مطب می‌شود باید موارد بهداشتی را رعایت کنند، اگر دیدند مطب شلوغ است، یک وقت دیگر مراجعه کنند. بارها در مطب‌ها دیدیم که پزشک چندین بار به مراجعین می‌گوید که بیرون بایستند، اما به دلایل مختلف می‌بینیم که نمی‌توان این اقدام را انجام داد.
جهانگیری ادامه داد: قطعا برای بسیاری از پزشکان از نظر شخصی بهتر است که اصلا بیمار ویزیت نکنند و یا به میزان خیلی کم ارائه خدمت کنند. اگر پزشکی بیمار ویزیت می‌کند، اولین ریسک برای خودش است. زیرا پزشک باید بیمار را معاینه کند؛ بیماری که ممکن است به کرونا هم مبتلا باشد. بنابراین پزشک هم حتما به جان خودش فکر می‌کند. بنابراین موارد را رعایت خواهد کرد. اگر می‌بینیم پروتکل‌ها در مطبی رعایت نشده، قطعا امکان رعایت آن وجود نداشته است. به هر حال گاهی هم نتوانستیم که تجهیزات مناسب را به مطب‌ها برسانیم.
وضعیت تامین تجهیزات حفاظت فردی در مطب‌ها و نیاز به تمهیدات جدی
وی درباره وضعیت تامین تجهیزات حفاظت فردی از سوی مطب‌ها، گفت: در حال حاضر مطب‌ها خودشان تجهیزات حفاظت فردی را تامین می‌کنند و هنوز تسهیلاتی هم دریافت نکرده‌اند. حتی گاهی مجبورند از بازار با قیمت‌های آزاد، غیر دولتی و حتی بازار سیاه این تجهیزات را تهیه کنند. دستکشی را که یک بسته آن در داروخانه 20 هزار تومان است، برخی همکاران ما به قیمت 100 هزار تومان تهیه کردند. در حوزه ماسک و شیلد و... هم به همین صورت است و در تعرفه‌ها هم این موارد لحاظ نشده است. اگر مدت بیماری دو تا سه ماه بود، مشکلی نبود، اما اکنون بیش از شش ماه از شیوع کرونا در کشور گذشته و فکر می‌کنیم که این وضعیت حداقل تا یکسال آینده نیز تداوم یابد، باید تمهیدات جدی در این زمینه داشته باشیم.
جهانگیری درباره تمهیدات پیشنهادی سازمان نظام پزشکی گفت: اول اینکه اطلاع‌رسانی مناسبی در دو زمینه انجام شود؛ اول اینکه بیماران به پزشکان اعتماد کنند و حتما در موارد لزوم به پزشک مراجعه کنند. زیرا بالاخره نباید اینقدر مردم را بترسانیم که مردم از ترس کرونا به پزشک مراجعه نکنند. به هر حال در مطب‌ها پروتکل‌ها رعایت می‌شود. به هر حال مردم باید بدانند که در همه جا آلودگی وجود دارد و باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. حال در مطب‌ها و بیمارستان‌ها بهتر و بیشتر باید این پروتکل‌ها را رعایت کنند. دوم اینکه مراقبت کنند که هم خودشان مبتلا نشوند و هم دیگران را مبتلا نکنند. در عین حال نکته مهم‌تر این است که باید برنامه‌ریزی جدی برای مردم و جامعه پزشکی در یکسال آینده داشته باشیم؛ هم برای مدیریت بیماری کرونا و هم برای مدیریت بیماری‌های دیگر. به ویژه در پاییز و زمستان که به طور کلی بیماری‌های عفونی و غیرعفونی در این فصل بیشتر است. این‌ها نیازمند همراهی جدی است.
هزینه های بالای مراکز پزشکی در جدال با کرونا
وی با بیان اینکه صف اول ارائه خدمات مطب‌ها و مراکز سرپایی است، گفت: در زمینه تهیه تجهیزات حفاظتی و هزینه‌های ناشی از آن برای مطب‌ها، پیشنهاداتی ارائه دادیم؛ همه قبول دارند که صف اول دفاع در حوزه کرونا جامعه پزشکی هستند. حال آیا می‌توان در جبهه جنگ به یک رزمنده لباس رزم ندهید، اسلحه ندهید و بگویید برو و بجنگ. آیا در زمان بحران رزمنده خودش باید همه امکانات مورد نیازش را تامین کند؟. اکنون در شرایط جنگ و مقابله در حوزه سلامت با دشمنی ناپیدا قرار داریم. بنابراین همه باید کمک کنند تا پزشک دغدغه امکانات را نداشته باشد. تنها دغدغه پزشک باید این باشد که درمان درست انجام دهد و شش دانگ حواسش به ارائه خدمت باشد. اگر تامین منابع درستی در این زمینه انجام نشود، در آینده با مشکلات زیادی مواجه می‌شویم. صرفا هم مطب‌ها مطرح نیستند، بلکه در بخش‌های آزمایشگاهی، تصویربرداری و... که هزینه‌ها بسیار بالا رفته و در عین حال کارشان بسیار مهم است. اگر قرار باشد این مراکز با تعرفه‌هایی که اصلاح نشده کار انجام دهند و در عین حال همه هزینه‌ها را هم خودشان تقبل کنند، چه می‌شود؟. حال خرابی تجهیزات و ... در این تحریم‌ها موارد زنجیرواری است که نمی‌توان انتظار داشت همه را پزشک تصحیح کند.
افزایش 10 تا 30 درصدی هزینه های خدمات سلامت به دلیل کرونا
معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی گفت: طبق بررسی سازمان نظام پزشکی هزینه‌های مربوط به کرونا در حوزه سرپایی و بستری متفاوت است. به طور کلی از 10 تا 30 درصد متناسب با نوع خدمت به دلیل کرونا افزایش هزینه در بخش‌های مختلف خدمات پزشکی و سلامت داریم. پیشنهاد ما این بوده است که به ازای هر ویزیت 15 درصد برای هزینه‌های ایجاد شده از کرونا در تعرفه محاسبه کنند. در حوزه بستری نیز این هزینه‌ها قابل محاسبه است که می‌توان این هزینه‌ها را در هتلینگ محاسبه کنند. البته بخش به بخش هم متفاوت است. به عنوان مثال در ICU هزینه‌های ما خیلی بیشتر است. بنابراین باید در قالب یک پکیج به این موارد رسیدگی کرد. ما خواهان مقررات و نظم هستیم تا اجحافی به کسی نشود و بتوان نظارت کرد و در عین حال به نحوی تامین هزینه شود که در یکسال آینده دچار چالش نشویم. این موارد را به شورای عالی پیشنهاد کردیم که در این حوزه‌ها دستور کاری را داشته باشیم.
بیمارستان های خصوصی برای یک بیماری کرونایی چقدر هزینه می کنند؟
وی درباره هزینه‌های بیمارستان‌های خصوصی برای یک بیمار کرونایی، گفت: این هزینه‌ها متفاوت است. باید توجه کرد وقتی بیمار مبتلا به کرونا در یک بخش بستری است، تقریبا سایر بخش‌های بیمارستان کم مریض می‌شود و این موضوع آسیب‌های جدی را به بیمارستان می‌زند. در عین حال باید در این شرایط مقداری ظرفیت‌هایمان را هم خالی نگه داریم تا اگر شرایط حاد شد، بتوانیم خدمت ارائه دهیم. حال بیمارستان برای ظرفیت‌های خالی هزینه می‌کند، اما خالی می‌ماند. آیا بیمارستان باید این هزینه‌ها را تقبل کند؟.
تسهیلاتی به بخش خصوصی داده نشد
معاون سازمان نظام پزشکی ادامه داد: بیمارستان در بخش خصوصی و دولتی برای ظرفیت‌های خالی‌اش، نیروی انسانی، مواد مصرفی و... هزینه می‌کند. حال بیمه و دولت باید مقداری این بیمارستان‌ها را حمایت کنند تا اگر بیمار زیادی آمد، بتواند جوابگو باشد. اقتصاد سلامت و مدیریت این موضوعات در شرایط بحران به راحتی نیست. باید بیمه‌ها وارد کار شوند، بودجه خاص برایش تخصیص داده شود. از بودجه‌هایی که به موضوع کرونا تخصیص داده شده، هیچ مبلغی به بخش خصوصی تخصیص داده نشده است. هیچ تسهیلاتی به بخش خصوصی داده نشده است. البته جامعه پزشکی همواره پای کارند، اما توان آنها هم تا حدی هست و اگر دست‌شان خالی شد، چه کنند؟
جهانگیری ادامه داد: اقدامات زیادی تا امروز با کمک جامعه پزشکی انجام شده، اما با مشقت انجام شده است. بخش خصوصی و دولتی هم ندارد. ما باید از مردم حمایت کنیم. بیمه‌های پایه و تکمیلی هم باید در این زمینه کمک کنند. ضریب اشغال تخت در برخی بیمارستان‌های دولتی یا خصوصی زیر 50 درصد است که در این شرایط قابل مدیریت نیست. باید در این حوزه‌ها کمک کنیم و باید کیفیت خدمت را حداقل تا یکسال آینده حفظ کنیم.
