کرونا و خطر ورشکستگی بیمارستان‌های دولتی
دکتر فریبا ملاجعفری به مهمترین فعالیت‌ها و اقدامات این معاونت جهت ارتقای کیفیت ارایه خدمات و تسهیل امور از مدت‌ها قبل از شیوع کرونا اشاره کرد و گفت: در این راستا می‌توان به پروژه نظام ارجاع الکترونیک، نسخه‌نویسی الکترونیک، پروژه ارسال الکترونیک اسناد به سازمان‌های بیمه‌گر و پرونده الکترونیک سلامت اشاره کرد که همگی در حال اجراست و در کنار آن اداره اقتصاد سلامت بر پروژه‌های اقتصادی دیگری همچون نظارت بر تعرفه‌ها و برنامه کاهش فرانشیز در طرح تحول سلامت (به منظور کاهش دریافتی بیماران) نیز نظارت می‌کند.
اقدام در جهت ارتقای کیفیت خدمات و افزایش رضایتمندی بیماران
وی همچنین با اشاره به فرایند ارسال پرونده بیماران از بیمارستان‌ها به وزارت بهداشت جهت یکپارچگی فرایندها، گفت: در این راستا سامانه "سپاس" با هدف نظارت بر کامل بودن پرونده بیماران و رسیدگی به شکایات بیماران طراحی شده است.
ملاجعفری در ادامه با اشاره به اهمیت رضایتمندی بیماران از نوع و کیفیت خدمات، خاطر نشان کرد: از سال ۹۶ کمیته بهره وری دانشگاه با همکاری معاونت‌های توسعه، غذا و دارو، درمان و معاونت آموزشی با هدف افزایش درآمد، کاهش هزینه‌های بیمارستانی، ارتقای رضایتمندی بیمار و کیفیت مطلوب خدمات تشکیل شد و در پی آن سامانه‌ای تحت عنوان "مدیریت هوشمند بیمارستانی" با هدف ارتقا و بهینه سازی شاخص‌های عملکردی بیمارستان‌ها راه‌اندازی شد.
افزایش بهره‌وری به دنبال راه‌اندازی سامانه "مدیریت هوشمند بیمارستانی"
وی با اشاره به نتایج اجرای این طرح‌ها در راستای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های بیمارستانی، عنوان کرد: به دنبال اجرای این طرح تعداد اعمال جراحی به میزان ۱۵.۵۴ درصد، پذیرش اورژانس۱۳درصد، درآمد بدون احتساب افزایش تعرفه ۱۳.۹ درصد، تعداد ویزیت‌های سرپایی ۱۶.۵ درصد و تعداد پذیرش سرپایی کلینیک‌ها ۲۶ درصد افزایش داشت.
وی با اشاره به اهمیت و ضرورت نظارت مدیران بر روند فعالت و ارایه خدمات در بیمارستان‌ها، گفت: در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، سامانه هوشمند مدیریت بیمارستانی (HIM) در جهت مدیریت تخت‌های بیمارستانی، روند پذیرش و ترخیص بیماران و رصد و مدیریت شاخص‌های کلینیکی مراکز طراحی شده و از این طریق مدیران هر مرکز بدون حضور فیزیکی در مراکز می‌توانند بر روی اقدامات و خدمات انجام شده برای بیماران نظارت کنند.
وی با بیان اینکه این طرح زیربنای طرح نظام ارجاع و پرونده الکترونیک بوده و اطلاعات پرونده بیماران به صورت تایپ شده در دسترس مدیران قرار دارد، عنوان کرد: به جز چند مورد مانند دستور پزشک، شرح حال بیمار و ... که هنوز الکترونیک نشده و اسکن شده در دسترس قرار دارد، سایر موارد توسط سامانه هوشمند مدیریت بیمارستانی و در قالب تکمیل پرونده الکترونیک بیماران پوشش داده می‌شود.
توزیع عادلانه بیماران با سامانه HIM
ملاجعفری در رابطه با مساله توزیع مناسب بیماران و استفاده عادلانه از خدمات بیمارستانی برای بیماران به عنوان یکی دیگر از دغدغه‌ها و وظایف این حوزه، عنوان کرد: ستاد مدیریت حوادث معاونت درمان، با هدف صرفه جویی در وقت و هزینه، توزیع صحیح بیماران و رفاه حال آن‌ها؛ می‌تواند با استفاده از سامانه HIM، بدون نیاز به تماس تلفنی و تنها با اتصال به سامانه از وضعیت تخت‌های خالی بیمارستانی اطلاع پیدا کرده و بیماران را به طور صحیح در بیمارستان‌ها توزیع کنند.
تاثیر کرونا بر افزایش هزینه‌ها و کاهش درآمدهای بیمارستانی
مدیر اقتصاد سلامت معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در بخش دیگر گفت‌وگو با اشاره به شیوع بیماری کرونا و اثرگذاری بالای آن بر افزایش هزینه‌ها و کاهش درآمدهای بیمارستانی، با تاکید بر اینکه از همان ابتدا با هدف مدیریت شرایط سامانه‌هایی برای مدیریت بحران طراحی شد، عنوان کرد: به عنوان نمونه تقویت سامانه مدیریت هوشمند بیمارستانی در این شرایط بسیار مفید واقع شد، حتی برای بیمارستان‌های غیر دانشگاهی نیز باکسی با رمز و نام کاربری مخصوص خودشان باز شده و بیمارستان‌ها از این طریق می‌توانند روزانه اطلاعات خود را ثبت کرده و نهایتا در داشبورد ستاد گزارش می‌شود.
افت شدید مراجعات و شاخص‌های بیمارستانی
وی با اشاره به وضعیت شاخص‌های بیمارستانی از ابتدای شیوع بیماری کرونا یعنی بازه زمانی اسفند تا تیرماه و مقایسه آن با مدت زمان مشابه در سال گذشته، عنوان کرد: بررسی این گزارش نشان دهنده افت شدید شاخص‌ها در سال جاری است. بر اساس این گزارش، اورژانس ۴۵.۸ درصد، بیماران بستری۳۱.۵ درصد، عمل جراحی ۴۲.۶ درصد، درآمد بیمارستان‌ها با وجود رشد تعرفه ۱۵ درصدی ۴۰ تا ۴۵ درصد، مراجعات درمانگاه ۵۶.۷۳ درصد، تصویر برداری ۳۴ درصد، فیزیوتراپی ۴۰.۷ درصد، مراجعات اندوسکوپی ۶۱ درصد و پزشکی هسته‌ای ۵۸.۲ درصد کاهش همراه بوده‌اند.
وی ادامه داد: یکی از علل کاهش شاخص‌های مذکور این است که پیش از شیوع کرونا، بیماران و مراجعان به صورت الکتیو خدماتی را دریافت می‌کردند که با توجه به شیوع کرونا و ترس از ابتلا به کرونا، آمار مراجعین الکتیو و اورژانس بسیار کمتر شده است.
اقدامات صورت گرفته برای جبران ضرر و زیان بیمارستان‌ها
ملاجعفری با اشاره به اقداماتی که برای جبران این ضرر و زیان‌ها و افزایش درآمدهای بیمارستانی انجام شده، اظهار کرد: با بهینه و مرتب کردن چینش نیروهای متخصص، جابه‌جایی نیروها از بخش‌های با بیمار کمتر به بخش‌های با بیمار بیشتر، تسریع در ترخیص بیماران پس از عمل جراحی، شبانه روزی کردن ظرفیت بخش‌های پاراکلینیک و بخش‌هایی مثل سی تی، افزایش تعداد تخت‌های مراقبت ویژه بیشتر از تعداد مصوب و توان بهره برداری و اختصاص تعدادی از تخت‌های بخش‌های عادی بیمارستان‌ها به بخش ایزوله و ICU؛ تلاش شده تا علاوه بر خدمت مناسب به بیماران، بخشی از این خسارات و کمبودها جبران شود.
مدیر اقتصاد سلامت معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به ابلاغ وزارت بهداشت مبنی بر الزام کلیه بیمارستان‌ها نسبت به پذیرش بیماران مبتلا به کرونا، تصریح کرد: تقریبا تمامی بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به جز بیمارستان‌های توحید، اختر، ۱۵ خرداد و مهدیه که از کرونا پاکسازی شده و یا بیمار کرونایی پذیرش نکرده‌اند؛ سایر بیمارستان‌ها درگیر کرونا هستند که در این راستا پیشنهاد داده‌ایم که یکسری مراکز از کرونا پاکسازی شوند تا از این طریق بتوان کاهش درآمدها و خسارات را تا حدودی جبران کرد.
بار مالی مضاعف ناشی از تهیه اقلام حفاظت فردی در شرایط کرونا
ملاجعفری همچنین با اشاره به بار مالی مضاعف ناشی از تهیه اقلام حفاظت فردی در شرایط کرونا برای بیمارستان‌ها، اظهار کرد: برآوردی از میزان مصرف اقلام حفاظتی در مراکز تهیه و به ستاد فرماندهی کرونا و وزارت متبوع ارجاع شده تا در صورت تصویب، هزینه‌های آن از طریق سازمان‌های بیمه‌گر یا وزرات خانه جبران شود.
عدم تامین بخش زیادی از هزینه‌های بیمارستانی از سوی بیمه‌ها
وی در عین حال درخصوص عملکرد سازمان‌های بیمه‌گر در دوران پاندمی کرونا، گفت: با وجود مشکلات اقتصادی بیمارستان‌ها در دوران کرونا، بسیاری از هزینه‌ها از سوی بیمه تامین نشده، به عنوان نمونه با وجود تغییر کاربری بعضی بخش‌ها به ICU و افزایش تعداد تخت‌های این بخش، بیمه تأمین اجتماعی علی‌رغم مکاتبات و پیگیری‌های متعدد صورت گرفته، این بخش‌ها را کسور داده است.
وی ادامه داد: به عنوان مثال تنها در یک مورد در بیمارستان شهدای پاکدشت به دلیل افزایش تعداد تخت‌های ICU ، در مدت زمان یک ماه حدود صد میلیون تومان کسور ایجاد شده که با توجه به وضعیت بحرانی بیمارستان‌ها، این مساله شرایط راسخت‌تر کرده است.
وی با اشاره به هزینه داروهایی که در پروتکل‌های مراقبت از بیماران کرونا تعریف شده نیز اظهار کرد: متاسفانه در برخی بیمارستان‌ها، سازمان‌های بیمه‌گر هزینه داروهای استفاده شده برای بیماران کرونا را پرداخت نکرده که مکاتبات آن هم برای وزارت‌خانه و شورای عالی بیمه و هم برای بیمه تامین اجتماعی ارسال شده ولی هنوز محقق نشده است.
مسئولین برای رفع مشکلات بیمارستان‌ها راهکار دهند
به گفته وی، همه این مسایل و مشکلات مالی در کنار فشار جسمی و روانی وارده بر پرسنل کادر درمان، شرایط سخت و دشواری در بیمارستان‌ها ایجاد کرده که باید برای تعدیل و رفع آن هرچه سریعتر راهکاری مناسب اندیشیده شود.
مدیر اقتصاد سلامت معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه با بیان اینکه البته برخی مداخلات برای جبران و کاهش فشار وارده بر بیمارستان‌ها بکار گرفته شده، ضمن مقایسه وضعیت شاخص‌های بیمارستانی در اردیبهشت و تیرماه امسال که دو ماه مشابه از لحاظ تعداد بیماران کرونایی و پیک مشابه بوده‌اند، گفت: بعد از مداخلات انجام شده در تیرماه به نسبت اردیبهشت ماه، تعداد اعمال جراحی حدود ۴۹.۹ درصد، مراجعین تصویر برداری حدود ۳۰ درصد، بیماران بستری حدود ۳۴.۷ درصد، مراجعات به درمانگاه حدود ۶۳.۶ درصد و آندوسکوپی حدود ۶۶.۶ درصد افزایش پیدا کرد. البته با وجود این افزایش‌ها، هنوز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته وضعیت مناسبی نداریم؛ به گونه‌ای که اعمال جراحی به میزان ۲۵ درصد، درآمد به میزان ۷ درصد، مراجعین درمانگاه حدود ۴۱ درصد، پذیرش اورژانس حدود ۲۵.۷ درصد، بیماران بستری ۱۹.۷ درصد، تصویر برداری ۲۲ درصد، فیزیو تراپی ۱۹.۶درصد، آندوسکوپی ۳۸.۷ درصد در تیرماه امسال در مقایسه با تیرماه سال گذشته با کاهش روبرو شده است.
ملاجعفری در خاتمه با اشاره به احتمال افزایش بار بیماری کووید ۱۹ در پاییز و همزمانی آن با شیوع آنفلوانزا، در رابطه با میزان آمادگی بیمارستان‌ها برای مواجهه با این شرایط، گفت: با توجه به خستگی و فرسودگی کادر درمان و جانفشانی پرسنل و کادر درمان بیمارستان‌ها طی دوره ۷ ماهه شیوع کرونا و در کنار آن افزایش هزینه‌ها و کاهش شدید درآمد بیمارستان‌ها، این سازمان‌ها را در معرض ورشکستگی قرار داده، لذا سازمان برنامه و بودجه و سایر سازمان‌ها و ارگان‌های ذیربط باید ضمن حمایت اقتصادی از بیمارستان‌ها، با هدف جبران کمبودها و کسری‌ها و همچنین پیشگیری از ورشکستگی، هرچه سریعتر به کمک بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بشتابند.
