قیاس جنجالی روحانی؛ شرایط اقتصادی ایران بهتر از آلمان است؟
«قیاس مع‌الفارق» شاید بهترین توصیف برای اظهارات اخیر و عجیب حسن روحانی باشد. رییس‌جمهوری دیروز در نشست ستاد ملی مدیریت کرونا، در بخشی از سخنرانی‌اش که مضمون اقتصادی داشت، گفت: «در حالی که اقتصاد کشور پیشرفته‌ای مانند آلمان بر اثر شیوع ویروس کرونا با مشکل مواجه شده، در کشور ما با تلاش و کوشش شرکت‌های تولیدی و بخش‌های اقتصادی، اقتصاد ما شرایط بهتری دارد و امیدواریم در پایان سال رشد اقتصادی کشور بدون نفت یا با نفت مثبت شود.» قیاس ایران و آلمان در این سخنرانی اما بیش از آنکه با واکنشی جدی ازسوی منتقدان همیشگی مواجه شود، صرفا موجب تعجب آنها و حتی بسیاری از حامیان دولت شد.
تقریبا تمامی دوران دولت تدبیر و امید، از آغاز به کار تا امروز که کمتر از ۱۰ ماه تا پایان این ماراتن زمان باقی است، یکی از نقدهای اصلی به دولت شیوه اطلاع‌رسانی و اساسا تیم اطلاع‌رسانی آن بوده است. اغلب منتقدان به‌خصوص در دوره ۴ساله اول که دولت یازدهم دستاوردهای قابل‌دفاعی داشت، معتقد بودند که یکی از ضعف‌های مهم دولت حسن روحانی فرآیند اطلاع‌رسانی در مورد همه آن چیزی است که دستاورد به حساب می‌آید؛ نه جلسات سخنگوی دولت، نه توییت مشاوران و آشنایان و نه نشست‌های گاه و بی‌گاه دولتی‌ها با رسانه‌های همسو، هیچ‌کدام نتوانست این روند اطلاع‌رسانی فشل را درمان باشد و شاید از همین‌روست که در دوره جدید - به‌خصوص طی ۶ ماه گذشته که اقتصاد کشور با تشدید تحریم و کرونا با سرعت به سمت بحرانی شدن پیش رفت- رییس‌جمهوری راسا دست به کار شد.
حسن روحانی به‌طور متوسط جز روزهای یکشنبه و چهارشنبه که بخش‌هایی از سخنرانی‌اش در جمع هیات دولت و همچنین در ستاد اقتصادی دولت منتشر می‌شد، با ورود به عصر کرونا، شنبه هر هفته نیز در ستاد ملی مدیریت کرونا و پنجشنبه‌ها در جریان افتتاح طرح‌های ملی و همچنین در نشستی با روسای کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مدیریت کرونا سخنرانی می‌کند و به فرض که برنامه‌ای اضافه بر این روال عادی در کار نباشد، طول یک هفته، دست‌کم ۳ تا ۴ سخنرانی از او منتشر می‌شود. سخنرانی‌هایی که اغلب رییس‌جمهوری در آنها شخصا به ارایه آمار و اطلاعات در حوزه اقتصادی می‌پردازد؛ اطلاعاتی که عمدتا مبتنی است بر گزارش‌های دریافتی رییس‌جمهوری از مقامات و مسوولان.
با این حال این روزها آنچنان مصایب معیشتی ملت تشدید شده که رد و اثر اقدامات اقتصادی مثبت هرچند اندک دولت، اساسا نه به چشم می‌آید، نه در زندگی جاری مردم ملموس است. ضمن اینکه انتظار از دولتی که به نظر می‌رسید عمده تمرکز و توجهش به اقتصاد و دیپلماسی است، بیش از آنچه هست، بود.
این روزها اغلب شاخص‌های کلان اقتصادی در وضعیتی نامطلوب قراردارند و با این حال حتی اگر گرانی‌های ناشی از تورم را نادیده بگیریم و این توضیح دولتی‌هارا که شرایط امروز کشور نه فقط تحریم که فراتر از آن و نمونه‌ای تمام از یک جنگ اقتصادی است، بپذیریم، باز هم قیاس وضع اقتصادی ایران با آلمان که کشوری است توسعه‌یافته و اتفاقا در کنترل کرونا سرآمد، ممکن نخواهد بود.
حسین کمالی، دبیر کل حزب کار در واکنش به این اظهارات حسن روحانی گفت: «به نظر من ایشان حرف درستی زده است؛ منتها یک گزاره مهم را مطرح نکرده‌اند و آن، آلمان پس از جنگ جهانی دوم است. درواقع وضعیت ما، شاید صرفا بهتر از آلمان پس از جنگ جهانی دوم باشد.» او دلیل اظهاراتی از این‌دست ازسوی روحانی را «گزارش‌های دریافتی» می‌داند و معتقد است: «آقای روحانی براساس گزارش‌هایی که به او می‌دهند، این حرف‌ها را می‌زند. کسانی که گزارش می‌دهند باید در ارایه گزارش‌ها دقت بیشتری کنند.»
این کنشگر سیاسی و فعال اقتصادی درمورد قیاس وضعیت اقتصادی ایران در دوران شیوع کرونا با کشورهای دیگر نیز گفت: «ما از جهاتی به‌شدت آسیب دیده‌ایم. ارزش پول ملی ما به شدت پایین آمده، در فروش نفت با مشکلات جدی روبه‌رو هستیم و گرانی به مردم فشار بسیاری می‌آورد. وضعیت اشتغال هم به شدت آسیب دیده اما از آنجا که قبلا قیمت دلار را پایین نگه می‌داشتند و تولیدی هم صورت نمی‌گرفت و امروز این‌گونه نیست، در برخی بخش‌ها هم تولید صورت می‌گیرد و این باعث شده که تولید برخی محصولات مقرون به صرفه شده و رشد پیدا کند؛ مثل گرانی برخی محصولات پتروشیمی، فلزاتی چون آهن و مس و روی و ... یا برخی دیگر از اقلام که به دلیل گرانی، تولید آن صرفه اقتصادی پیدا کرده است.»
روحانی در سخنرانی دیروز تاکید کرده‌بود که براساس آمار اعلام‌شده از وضعیت اقتصادی آلمان، اقتصاد این کشور امسال منهای ۵.۲ درصد کوچک می‌شود و رشد اقتصادی آنها منفی هست. او در ادامه به این موضوع اشاره کرده بود که این کشور پیشرفته با همه امکانات و بدون تحریم در این شرایط قرار دارد، در حالی که نرخ رشد اقتصادی ایران بدون نفت یا حتی با نفت، تا پایان سال احتمالا یا مثبت شود یا اگر هم منفی شود، خیلی پایین‌تر از این رقم‌هایی باشد که این روزها برای اقتصاد آلمان اعلام شده است.
اگرچه پس از کرونا پیش‌بینی شده برخی کشورهای ابرقدرت اقتصادی همچون آلمان در رده‌بندی‌های اقتصادی چند پله‌ای نزول داشته باشند اما نمی‌توان نادیده گرفت که آلمان جایگاه چهارم تولید ناخالص ملی و به‌لحاظ برابری قدرت خرید پنجمین کشور دنیاست. صندوق بین‌المللی پول در گزارش فروردین‌ماه امسال از وضعیت اقتصادی جهان، درباره ایران اعلام کرده که اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۰، به میزان ۶ درصد کوچک‌تر خواهد شد و رشد اقتصادی ایران برای سومین سال متوالی منفی خواهد بود. همچنین براساس ارزیابی این صندوق، رشد اقتصادی ایران پارسال منفی ۷.۶ درصد و در سال ۲۰۱۸، منفی ۵.۴ درصد بود. فارغ از این آمار و ارقام اساسا شرایط این دو کشور و سطح زندگی اقتصادی شهروندان نیز با یکدیگر قابل‌قیاس نیست.
حیف از اون همه پشتیبانی و رای به تو