تکلیف انتخابات آمریکا چه می‌شود؟
انتقال دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به بیمارستان در حالی که تنها یک ماه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری این کشور باقی مانده پرسش هایی را درباره سرنوشت رای گیری در صورت درگذشت یا وخامت حال یکی از نامزدها پدید آورده است.
هر چند بنا به گزارشهای منتشر شده دونالد ترامپ تنها از علائم «خفیف» ابتلا به «کووید ۱۹» رنج می برد اما او اکنون به ویروسی مبتلا شده که تاکنون جان بیش از ۲۰۰ هزار نفر را در آمریکا گرفته است.
این در حالی است که هنوز درمان قطعی نیز برای این بیماری وجود ندارد. از سوی دیگر برخی عوامل مانند سن بالا و اضافه وزن می تواند باعث شود که رئیس جمهوری ۷۴ ساله ایالات متحده طی روزهای آینده نوع حاد بیماری «کووید ۱۹» را تجربه کند.
آیا امکان تعویق انتخابات وجود دارد؟
بنا به قانون اساسی آمریکا، کنگره این کشور می تواند انتخابات را به تعویق بیاندازد. با این حال تعویق رای گیری نامحتمل به نظر می رسد. انتخابات ریاست جمهوری آمریکا طبق قانون هر چهار سال یک بار یک روز پس از اولین دوشنبه ماه نوامبر برگزار می شود. به همین دلیل انتخابات ریاست جمهوری پیش رو قرار است روز سه شنبه سوم نوامبر (۱۳ آبان) برگزار شود.
احتمال موافقت مجلس نمایندگان با تعویق انتخابات در حالی که دموکرات ها اکثریت کرسی های آن را در اختیار دارند بسیار کم است. دموکرات ها با تکیه بر نظرسنجی هایی که از پیشتازی جو بایدن، نامزد این حزب حکایت دارد به احتمال زیاد از برگزاری به موقع انتخابات حمایت خواهند کرد.
از سوی دیگر تعویق انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تاکنون سابقه نداشته است. امری که احتمال اتخاذ چنین تصمیمی را کاهش می دهد.
در صورت ناتوانی یا مرگ یکی از نامزدها پیش از روز رای‌گیری چه خواهد شد؟
هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات ساز و کاری را برای جایگزین نامزدهای خود در انتخابات ریاست جمهوری مشخص کرده اند. کمیته ملی حزب دموکرات یا کمیته ملی حزب جمهوریخواه در صورت مرگ یا ناتوانی جو بایدن یا دونالد ترامپ باید طی یک ماه آینده بنا به ساز و کار تعریف شده خود نامزد جدیدی را معرفی کند.
با این حال بسیاری از رای دهندگان در برخی ایالت های آمریکا ارسال برگه های رای خود را با پست آغاز کرده اند. از سوی دیگر مهلت تغییر نام نامزدها بر روی برگه های رای هم در بسیاری از ایالت ها سپری شده است.
به این ترتیب بسیاری از رای دهندگان در صورت عدم تعویق انتخابات حتی در صورت مرگ یکی از دو نامزد دموکرات و جمهوریخواه باز هم به او رای داده اند یا خواهند داد. با این حال مشکل در صورتی جدی تر می شود که نامزد ناتوان یا فوت شده پیروز انتخابات شود.
در صورت مرگ نامزد پیروز در فاصله بین روز انتخابات و روز رای‌گیری در کالج الکترال چه خواهد شد؟
بنا به نظام انتخاباتی آمریکا نامزد پیروز در انتخابات ریاست جمهوری فردی است که اکثریت آرای الکترال را به دست آورد. به این ترتیب هر کدام از نامزدها فارغ از میزان رای خود در آرای عمومی با کسب ۲۷۰ رای الکترال راهی کاخ سفید خواهد شد.
کالج الکترال قرار است روز ۱۴ دسامبر (۲۴ آذر) برای انتخاب رئیس جمهوری رای گیری کند. آرای الکترال اکثر ایالت های آمریکا به نامزدی تعلق می گیرد که در آن ایالت بیشترین رای را به دست آورده است.
قوانین بسیاری از ایالت ها مشخص نکرده است که در صورت مرگ نامزد پیروز در آن ایالت تکلیف آرای الکترال چه خواهد شد. ایالت هایی که در این زمینه تعیین تکلیف کرده اند نیز وحدت رویه ندارند. به عنوان مثال آرای الکترال ایالت میشیگان حتی در صورت مرگ نامزد پیروز باز به نام او ثبت خواهد شد. این در حالی است که در ایالت ایندیانا آرای الکترال در صورت فوت نامزد پیروز به فردی که از سوی حزبش به عنوان جانشین وی معرفی شده است تعلق می گیرد.
به این ترتیب به نظر می رسد که در صورت درگذشت نامزد پیروز در انتخابات پیش رو چالشی حقوقی پدید خواهد آمد.
در صورت مرگ رئیس جمهوری منتخب پس از رای کالج الکترال چه خواهد شد؟
بنا به قانون اساسی آمریکا معاون رئیس جمهور منتخب در صورت درگذشت او به عنوان رئیس جمهوری سوگند یاد خواهد کرد. به این ترتیب در صورت درگذشت دونالد ترامپ یا جو بایدن پس از رای کالج الکترال و تائید نتیجه آراء در کنگره این مایک پنس یا کامالا هریس خواهند بود که جانشین آنها خواهند شد.
با این حال بین کارشناسان حقوقی درباره زمانی که نامزد پیروز در انتخابات رسما رئیس جمهوری منتخب محسوب می شود اختلاف نظر وجود دارد. برخی بر این باور هستند که پس از رای کالج الکترال، نامزد پیروز رئیس جمهوری منتخب است. در مقابل گروهی معتقدند که تا زمان عدم تائید نتیجه آرای کالج الکترال در کنگره نامزد پیروز رئیس جمهوری منتخب نیست و به این ترتیب در صورت فوت وی معاونش به جای او مراسم تحلیف به جای نخواهد آورد.
به این ترتیب به نظر می رسد که ناتوانی یا درگذشت یکی از نامزدها پیش از روز انتخابات و ناتوانی و درگذشت نامزد پیروز پس از روز رای گیری به طور بالقوه می تواند تبدیل به بحرانی سیاسی و حقوقی در آمریکا شود.
بنا به متمم بیست و پنجم قانون اساسی آمریکا رئیس جمهوری این کشور با ارسال نامه ای به رهبران کنگره می تواند اعلام کند که از انجام وظایفش ناتوان شده است. در این صورت معاون رئیس جمهوری به جای او رسما به عنوان رئیس جمهوری موقت مشغول به کار می شود.
رئیس جمهوری پس از بهبود حالش می تواند با ارسال نامه دیگری به رهبران کنگره اعلام کند که بار دیگر توانایی انجام وظایفش را دارد. رونالد ریگان و جورج بوش پسر دو رئیس جمهوری بودند که در طول دوران حضورشان در کاخ سفید از ساز و کار تعریف شده در متمم بیست و پنجم قانون اساسی برای تفویض اختیارات خود استفاده کردند.
به این ترتیب در صورت وخامت حال دونالد ترامپ، مایک پنس، معاون رئیس جمهوری به طور موقت زمام امور را به دست خواهد گرفت.
در صورتی که رئیس جمهوری نتواند با ارسال نامه سران کنگره را از وضعیت پیش آمده آگاه کند معاون رئیس جمهوری و اعضای کابینه در مورد ناتوانی رئیس جمهوری از انجام وظایفش و ارسال نامه به کنگره تصمیم گیری خواهند کرد.
