یک روز برای عصای سفید
دنیای نابینایان تاریک است اما سیاه نیست. عصای سفید در دست نابینایان، نقش چشم را برایشان دارد و به آن‌ها کمک می‌کند از انزوا خارج شوند و در دنیای پیرامون خود، فارغ از معلولیتی که دارند، یک زندگی عادی برای خود بسازند. اگرچه آن‌ها از نعمت دیدن محروم هستند، اما این موضوع باعث نمی‌شود که حضورشان در جامعه کمرنگ باشد.
در واقع اصلی‌ترین چالش زندگی آن‌ها، پذیرش این معلولیت و پیامدهای آن است. نابینایی هیچ‌وقت سد راه پیشرفت و بالندگی آن‌ها نبوده است اما گاهی جامعه مانع‌شان می‌شود. گاهی خیابان‌ها، کوچه‌ها، پارک‌ها و مردمی که ادعای بینایی دارند، حقوق آن‌ها نادیده می‌گیرند.
جامعه ما برای حضور فعال نابینایان آمادگی ندارد
یک دختر نابینای البرزی درباره چالش‌های زندگی نابینایان می‌گوید: نخستین مرحله در زندگی هر روشن‌دل، پذیرش این موضوع است که بین او و جامعه، تفاوتی وجود دارد که بسیاری از قواعد معمول را برهم می‌زند. اگر این تفاوت را درک کند و معلولیت خود را بپذیرد، می‌تواند در جامعه حضور فعال داشته باشد و به آنچه که می‌خواهد برسد، در غیر این صورت اگر معلولیت خود را یک ضعف بشمارد و در مقابل آن شکست بخورد، جامعه هم او را پس می‌زند.
این بانوی البرزی که علاقه‌ای به منتشر شدن نامش در رسانه‌ها ندارد، ادامه می‌دهد: من و بسیاری از امثال من، معلولیت خود را پذیرفته‌ایم اما آیا جامعه هم ما را با وجود این معلولیت، به عنوان یک شهروند عادی قبول دارد؟ یعنی ما در جامعه می‌توانیم مانند بقیه از تمام امکانات موجود استفاده کنیم؟ پاسخ منفی است. من دوست ندارم از زمین و زمان گلایه کنم، اما جامعه امروز ما برای حضور یک نابینا در خودش، آماده نیست و توانایی هضم این موضوع را ندارد. خیابان، کوچه، فروشگاه، مجتمع تجاری، تلویزیون، ادارات، سازمان‌ها و ... برای دیدن یک نابینا، توانایی و آشنایی کافی را ندارند.
زمینه آشنایی برای پیوند زناشویی فراهم نیست
او ضمن اشاره به اهمیت موضوع ازدواج در جامعه روشن‌دلان می‌گوید: نداشتن حس بینایی باعث نمی‌شود ما از دیگر احساسات و عواطف هم محروم باشیم. حق تشکیل خانواده و زندگی مستقل و آبرومندانه، جزو حقوق انسانی هرکسی است که در این دنیا زندگی می‌کند پس شامل حال ما هم می‌شود، اما چطور؟ ازدواج افراد عادی با معلولین، خصوصا جامعه نابینایان بسیار نادر و محدود است پس باید ساختار و زمینه‌ای وجود داشته باشد که این افراد به یکدیگر معرفی شوند اما چنین بستری ایجاد نشده است.
وی انزوا از جامعه را زمینه‌ساز بسیاری از مشکلات روانی و عصبی می‌خواند و می‌افزاید: وقتی کسی از تمام موقعیت‌ها و امکانات منع و محدود به زندگی درون خانه شود، طبیعی است که درگیر مشکلات اعصاب و روان شود. من تعداد زیادی از نابینایان، خصوصا ساکنین مناطق محروم را می‌شناسم که به دلیل عدم وجود امکانات، خانه‌نشین هستند و همین موضوع باعث شده است که چالش‌هایی بین آن‌ها و خانواده‌هایشان ایجاد شود.
اهمیت قانون جامع حمایت از معلولین
مدیرعامل انجمن نابینایان استان البرز درباره حمایت از حقوق معلولین به ویژه نابینایان، می‌گوید: قانون جامع حمایت از حقوق معلولین در سال ۹۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و به تمام دستگاه‌های اجرایی کشور ابلاغ شد. در این قانون، تمام حقوق و آنچه که معلولین برای زندگی در جامعه نیاز دارند، تعریف شده است. این قانون می‌کوشد که با ایجاد فرصت برابر برای معلولین، آن‌ها را به عضوی پویا در جامعه تبدیل کند.
حمید امیدواری‌نیا با اشاره به اینکه خودش نیز جزو قشر روشن‌دلان است، ادامه می‌دهد:من به عنوان یک نابینا، با تمام چالش‌ها و مشکلات نابینایان آشنایی کامل دارم و رنجی که می‌کشند را لمس می‌کنم. هرآنچه یک معلول به آن نیاز دارد، در قانون جامع حمایت از معلولین تعریف شده است و ما خواستار این هستیم که اجرای مفاد این قانون، در جامعه احساس شود. در واقع اگر این قانون به طور کامل عملی شود، فرصت برابری که برای معلولین به وجود می‌آید، آن‌ها را از محدودیت‌هایی که دارند خارج می‌کند.
شغل مناسب؛ مهم‌ترین دغدغه نابینایان است
وی با اشاره به اینکه استقلال مالی نقش مهمی در زندگی معلولین دارد، می‌افزاید: در قانون تعریف شده است که سه درصد از نیروهای استخدامی ادارات و سازمان‌های دولتی، باید از میان معلولین و به تناسب شرایط آن‌ها باشد. ضمن اینکه در این قانون جامع ذکر شده است که، ۶۰ درصد از اپراتورهای مشغول به کار در تلفن‌خانه‌ها، باید از جامعه نابینایان باشند و ما توقع داریم که این موضوع در البرز هم مورد توجه سازمان‌های مربوطه قرار بگیرد.
مدیرعامل انجمن نابینایان البرز با بیان اینکه ۹۰۰ نفر نابینا و کم‌بینا در این مجموعه عضو هستند، می‌گوید: ما در این مرکز کاملا مردمی و خودگردان، تلاش می‌کنیم نابینایان را با حقوق‌شان آشنا کنیم، آمادگی لازم برای حضور در جامعه را به آن‌ها بدهیم و به ارتقا بهداشت روانی آن‌ها کمک کنیم. در این مجموعه برای روشن‌دلان البرزی، برنامه‌های آموزشی کامپیوتر، گلیم‌بافی و فرش‌بافی ارائه می‌شود تا بتوانند از این طریق امرار معاش کنند و استقلال مالی داشته باشند. همچنین دوره‌های آموزش جهت‌یابی، استفاده از وسایل کمکی و دوره خانه‌داری ویژه بانوان نیز برگزار می‌شود. این دوره‌ها نابینایان را برای حضور در جامعه آماده‌تر می‌کند.
امکانات شهری، حق همه مردم است
وی بیان می‌کند: مناسب‌سازی باید در تمام معابر، خیابان‌ها و اماکن عمومی صورت بگیرد تا بستر حضور همه معلولین در تمام نقاط شهر فراهم شود. طراحی مبلمان شهری، پارک‌های عمومی، شهربازی‌ها، سالن‌های ورزشی، کتابخانه‌ها و به طور کلی اماکن عمومی، باید به نحوی باشد که معلولین نیز بتوانند بدون نیاز به همراه، از مواهب آن‌ها بهره ببرند. این حق طبیعی هرشهروندی است که از امکانات شهری و عمومی استفاده کند. به تازگی با همکاری شهرداری، یک مجموعه پارک و فضای سبز در منطقه حصارک کرج به روشن‌دلان اختصاص پیدا کرده و مناسب‌سازی کافی در آن لحاظ شده است. این‌گونه خدمات موجب افزایش امید و نشاط در چنین اقلیت‌هایی می‌شود.
لوازم کمکی و آموزش بسیار گران است
این مسئول روشن‌دل می‌گوید: لوازم آموزشی مختص نابینایان کم‌یاب و گران است. به طور مثال دستگاهی با عنوان برجسته نگار وجود دارد که به وسیله آن می‌توان هر کتابی را با خط بریل چاپ کرد و در اختیار نابینایان قرار داد. قیمت این دستگاه بیش از ۳۰ میلیون تومان است و فقط یک دستگاه در استان البرز وجود دارد. کمبود دستگاه تایپ بریل نیز داریم و در صورتی که این کمبودها جبران شود، بهتر می‌توانیم فرآیند آموزش به نابینایان را طی کنیم.
