نظرسنجیها طی سالها و دهههای اخیر یکی از مهمترین ابزارهای تصمیمسازی و تصمیم گیری بویژه در کشورهای توسعه یافته بوده است. نهادها و موسسات مختلف با استفاده از این ابزار میتوانند رویکرد و جهت گیری افکار عمومی و جامعه هدف خود را شناسایی و بر اساس آن تصمیم گیری کنند. انتخابات از مهمترین مقاطعی است که معمولا ناظران مسائل سیاسی و نامزدهای انتخابات در ماهها و روزهای منتهی به انتخابات از افکار عمومی استمزاج میکنند. با این حال این ابزار در مقاطعی از کارکرد اصلی خود فراتر رفته و نقش و جایگاه تبلیغاتی هم به خود می گیرد.
ناتوانی نظرسنجیها در دور گذشته انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تا حد زیادی اعتبار این موسسات را زیر سوال برد. در حالی که شرکتها و موسسات نظرسنجی در سال ۲۰۱۶ پیش بینی می کردند که هیلاری کلینتون پیروز انتخابات است، نهایتا دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا شد. همین امر باعث شده امروز ناظران مسائل سیاسی آمار و ارقام ارائه شده از سوی این موسسات را با احتیاط بیشتری مدنظر قرار داده و سطحی از خطا را برای این نظرسنجیها در نظر بگیرند.
نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ علت بخش زیادی از تردیدها به صحت نظرسنجیهای انتخاباتی است. دلایل بسیاری برای نتیجه انتخابات سال ۲۰۱۶ ارائه شده است. برخی از کارشناسان علت این اشتباه موسسات نظرسنجی را در دور گذشته را «آرا شرم» عنوان می کنند. گفته میشود بخشی از مردم آمریکا در سال ۲۰۱۶ میخواستند به دونالد ترامپ رای بدهند اما به دلیل رفتارهای زننده ترامپ از اعلام رای خود خجالت می کشیدند بنابراین با بیان اینکه به کلینتون رای میدهند موسسه های نظرسنجی را به اشتباه انداختند.
نکته قابل توجه اینکه ترامپ در سال ۲۰۱۶ توانست رأی حدود ۴۰ درصد از زنان آمریکایی را به خود جلب کند، درحالی که بیاحترامی او به زنان واقعیتی اثباتشده بود و رقیب انتخاباتی او نیز یک زن بود.
نظرسنجیها به آرای شرم شاخص «بردلی» می گویند، شاخصی که بیان میکند تعدادی از افرادی که میخواهند به یک نامزد انتخاباتی رای بدهند، ممکن است تحت تاثیر فضای سیاسی و اجتماعی به وجود آمده در آمریکا نتوانند به راحتی و بدون خجالت بگویند که از کدام نامزد حمایت میکنند و جوابی میدهند که با رأی نهاییشان متفاوت است.
البته موسسههای نظر سنجی به این نتیجه رسیدهاند که همواره تعدادی از مردم آمریکا از طریق تماس تلفنی مؤسسات، نظر قطعی و درست خود را درباره انتخاب نامزد مورد نظرشان بیان نمیکنند. بسیاری نیز از پاسخ به این تماسها و سوالات طفره میروند. اما نمونه انتخابات ۲۰۱۶ یک استثنا بود.
حالا به نظر میرسد تغییراتی در رویه نظرسنجیهای انتخاباتی نسبت به سال ۲۰۱۶ به وجود آمده است. به عنوان مثال تا قبل از سال ۲۰۱۶، بیشتر نظرسنجیها از طیف تحصیل کردگان آمریکا انجام میشد، زیرا تصور بر این بود که این افراد بیشتر در رای گیریها شرکت میکنند، این موسسهها اخیرا اعلام کردهاند در سال ۲۰۲۰ توجه آنها به اقشاری از مردم آمریکا که کمتر دارای تحصیلات دانشگاهی هستند، و یا ساکنان مناطق روستایی و کسانی که بیرون از شهرها زندگی می کنند، بیشتر شده است.
باید توجه داشت که انتخابات ۲۰۲۰ بسیار متفاوت از ۲۰۱۶ است و دلایل زیادی وجود دارد که سبقت جو بایدن بادوامتر از پیش بینی برتریهای هیلاری کلینتون، نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ باشد بنابراین احتمال بروز یک سرخوردگی بزرگ اندک است.
ترامپ در حال حاضر یکی از بدترین موقعیتهایی را که روسای جمهور پیشین آمریکا در دور دوم حضور خود در انتخابات تجربه کردند، از سر میگذراند. شیوع کرونا سبب شده ترامپ در ایالتهایی که در ۲۰۱۶ به راحتی در آنها پیروز شده بود، پشت سر بایدن قرار بگیرد. این ایالتها عبارتند از «میشیگان»، «ویسکانسین»، «پنسیلوانیا»، «آریزونا»، «اوهایو» و «فلوریدا» و اکنون «جورجیا» و «آیوا» که پیشتر انتظار میرفت با اطمینان در صف ترامپ قرار داشته باشند.
در فاصله کمتر از ۱۰ روز مانده به انتخابات دونالد ترامپ دیگر فرصت زیادی برای تغییر تاکتیک انتخاباتی یا ارائه برگ برنده جدیدی ندارد بسیاری از جمهوری خواهان باتجربه و برخی نزدیکان ترامپ از هم اکنون شکست او را پیش بینی کردهاند. با این حال ترامپ و برخی از اعضای کارزار انتخاباتی او تصویری خوش بینانه از انتخابات پیش رو ارائه می کنند و میگویند آنها تنها در صورتی بازنده خواهند بود که تقلب اتفاق بیفتد. دونالد ترامپ وانمود میکند که هرگونه احتمال شکست را نزدیک به صفر میداند و به طور کامل این احتمال را رد می کند. او در پاسخ به پرسشی در این باره گفته بود «آیا اصلا میتوانید متصور شوید که من در انتخابات شکست بخورم؟»
موسسات نظرسنجی اعتقاد دارند که شاید نحوه شمارش آرا به ویژه آرای پستی که با جنجالها و حاشیههای زیادی همراه خواهد بود، همین حالا هم نامزد دموکرات نگران این مساله است که دولت ترامپ مانع شمارش آرای پستی شود. ترامپ هم نگران است موسسات کوچک وابسته به دموکراتها که کار شمارش آرا را انجام میدهند، هزاران رأیی را که به نفع ترامپ داده میشود از بین ببرند. این احتمال وجود دارد که این دوره از انتخابات آمریکا با حواشی زیادی همراه باشد. کارشناسان تاکید دارند که واقعیت های میدانی بسیار پیچیده تر از آن است که بتوان نتیجه این دور از انتخابات را پیش بینی کرد.