سرطان سینه از علائم تا درمان

سرطان سینه یکی از سرطان‌های شایع در خانم‌ها می‌باشد. البته مردان می‌توانند به سرطان پستان مبتلا شوند، کمتر از ۱ درصد سرطان‌های پستان که هر ساله تشخیص داده می‌شود مربوط به آقایان می‌باشد. قرار گرفتن در معرض اشعه، دارا بودن مقادیر بالای استروژن و سابقه خانوادگی سرطان پستان، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری سرطان سینه را در مردان افزایش دهد.

پستان از لوبول‌ها و مجاری شیری تشکیل شده است که در نهایت شیر تولید شده را به نوک سینه منتقل می‌کنند. این اجزا توسط بافت چربی و همبند تشکیل شده اند. به رشد غیر طبیعی سلول‌های پوشش دهنده غدد و مجاری شیری و در نهایت با گسترش آن در دیگر نقاط بدن سرطان سینه گفته می‌شود. دکتر ناهید نفیسی فلوشیپ جراحی انکوپلاستیک پستان در رابطه با این سرطان نکاتی را بیان می‌کند.

سرطان پستان چگونه ایجاد می‌شود؟

سرطان پستان می‌تواند از مجاری شیری یا لوبول‌های پستان شروع شود. گاهی اوقات سلول‌های سرطانی در مجاری و لوبول‌های پستان می‌مانند. به این سرطان پستان غیرتهاجمی گفته می‌شود. اگر سلول‌های سرطانی به بافت‌های اطراف گسترش پیدا کنند، سرطان پستان مهاجم نامیده می‌شود. به محلی که سرطان از آنجا آغاز می‌شود، سرطان اولیه گفته می‌شود.

گاهی اوقات، سلول‌های سرطانی پستان در جریان خون یا سیستم لنفاوی به سایر قسمت‌های بدن مانند استخوان‌ها یا کبد منتقل می‌شوند. این سرطان پستان متاستاتیک (یا سرطان پستان ثانویه یا پیشرفته) نامیده می‌شود.

سیستم لنفاوی بدن

سیستم لنفاوی شبکه‌ای از عروق کوچک است که مایعات و مواد زائد را از بافت‌های بدن جمع می‌کند. این مایع لنف نامیده می‌شود. عروق لنفاوی این مایع را به غدد کوچکی موسوم به غدد لنفاوی می‌برند و در آنجا موادی که می‌توانند برای بدن مضر باشند مانند باکتری‌ها یا سلول‌های سرطانی به دام افتاده و خارج می‌شوند. این به محافظت از بدن در برابر عفونت کمک می‌کند. سپس لنف دوباره به خون منتقل می‌شود. غدد لنفاوی غدد گرد و کوچک هستند که اندازه آن‌ها از ۱ میلی متر تا ۲۵ میلی متر می‌باشد.

چرا غدد لنفاوی در سرطان پستان اهمیت دارد؟

گره‌های لنفاوی زیر بغل مایعات لنفاوی را از مناطق مجاور، از جمله پستان تخلیه می‌کنند. غدد لنفاوی زیر بغل غالباً اولین مکانی هستند که سلول‌های سرطانی پستان به آنجا گسترش می‌یابند. تقریباً از هر سه زن مبتلا به سرطان پستان هنگام تشخیص سرطان پستان، سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی زیر بغل وی دیده می‌شود.

اگر سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی زیر بغل وجود داشته باشد، ممکن است یک توده در زیر بغل احساس شود. سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی معمولاً در اشعه ایکس یا اسکن احساس و مشاهده نمی‌شوند.

گره‌های لنفاوی به دلایل زیادی از جمله سرماخوردگی یا عفونت می‌توانند بزرگ شوند؛ بنابراین اگر یک توده در زیر بغل وجود داشته باشد، این لزوما به معنای گسترش سرطان به زیر بغل نیست.

انواع سرطان پستان

انواع مختلفی از سرطان پستان وجود دارد که شامل:

• سرطان کارسینوم داکتال درجا (DCIS) یک سرطان پستان غیرتهاجمی است که در مجاری پستان محدود می‌شود.

• سرطان لوبولار درجا (LCIS) یک سرطان پستان غیرتهاجمی است که محدود به لوبول‌های پستان است.

• سرطان پستان اولیه یک سرطان تهاجمی پستان است که در پستان وجود دارد و ممکن است به غدد لنفاوی پستان یا زیر بغل گسترش پیدا نکند. برخی از سلول‌های سرطانی ممکن است در خارج از ناحیه پستان و زیر بغل گسترش یافته باشند، اما قابل تشخیص نیستند.

• بیماری پاژه نوک پستان، نوعی سرطان پستان است که نوک پستان و اطراف نوک پستان (آرئول) را درگیر می‌کند و معمولاً با سرطان مهاجم در جا‌های دیگر پستان همراه است.

• سرطان التهابی، پستان نوعی نادر از سرطان تهاجمی پستان است که عروق لنفاوی پوست پستان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث قرمز شدن و ملتهب شدن پستان می‌شود.

• سرطان پستان به صورت محلی پیشرفته، یک سرطان پستان تهاجمی است که به مناطق نزدیک پستان، مانند دیواره قفسه سینه، گسترش یافته است.

• سرطان پستان متاستاتیک که (سرطان پستان پیشرفته نیز نامیده می‌شود) یک سرطان پستان مهاجم است که از پستان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است.

• سرطان ارثی پستان، سرطان ارثی پستان از ۵ تا ۱۰ درصد از کل تشخیص سرطان پستان را تشکیل می‌دهد. در خانم‌هایی که جهش‌های ژنی خاصی مانند جهش BRCA۱ یا BRCA۲ دارند، خطر ابتلا به سرطان پستان افزایش می‌یابد، همچنین در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان نیز قرار دارند. سایر عوامل خطر شامل استروژن (ساخته شده در بدن)، بافت متراکم پستان، سن قاعدگی و اولین بارداری، مصرف هورمون برای علائم یائسگی، چاقی و عدم ورزش کافی می‌باشد.

درجه بندی سرطان سینه

مرحله ۰

کارسینوم داکتال درجا یا DCIS، در مجاری انتقال دهنده شیر در پستان ایجاد می‌شود. سلول‌های تومور در این مرحله به مجاری پستان محدود می‌شوند، اما در صورت عدم درمان می‌توانند به یک سرطان مهاجم تبدیل شوند.

مرحله I

سلول‌های سرطانی از طریق مجاری و در بافت اطراف پستان رشد کرده اند. قطر تومور ۲ سانتی متر یا کمتر است.

مرحله II

تومور از ۲ سانتیمتر بزرگتر است، اما از ۵ سانتیمتر بیشتر نیست و یا به غدد زیر بغل و لنفاوی گسترش یافته است.

مرحله III

تومور ممکن است بزرگتر از ۵ سانتی متر باشد. همچنین ممکن است به پوست اطراف آن یا دیواره قفسه سینه و یا گره‌های لنفاوی زیر بغل گسترش یافته باشد.

مرحله IV

صرف نظر از اندازه تومور، سرطان فراتر از پستان به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است.

سرطان سینه از چه سنی شروع میشه؟

دخترانی که رژیم غذایی پرکالری و کم مواد مغذی حاوی سبزیجات و میوه‌های کمی دارند، فعالیت بدنی یا جسمی کمی دارند، فعالیت ورزشی کمی دارند و یا هیچ فعالیتی ندارند، زودتر قاعدگی خود را شروع می‌کنند. این بدان معنی است که بدن شروع به تولید استروژن بیشتر می‌کند، بنابراین دخترانی که زودتر از زمان طبیعی قاعدگی آن‌ها شروع می‌شود در طول زندگی استروژن بیشتری در بدن خود دارند.‌

می‌دانیم که استروژن می‌تواند باعث رشد سرطان پستان شود. دخترانی که سبزیجات و غلات کامل بیشتری می‌خورند به احتمال زیاد دیرتر عادت ماهانه خود را آغاز می‌کنند، به این معنی است که در طول زندگی خود استروژن کمتری تولید می‌کنند.

خودآزمایی سرطان سینه

خودآزمایی پستان (BSE) یک معاینه معمول سینه‌ها است که باید هر ماه در همان زمان انجام شود تا از هر نظر توده‌ها یا تغییرات دیگر پستان بررسی شود.

این خودآزمایی شامل دو مولفه مهم است: نگاه و احساس.

با استفاده از این روش، زنان باید آنچه برای آن‌ها طبیعی است را بیاموزند، تا بتوانند بلافاصله هرگونه تغییر را تشخیص دهند. اگرچه خودآزمایی سینه روش موثری در کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان پستان نیست و اکثریت قریب به اتفاق تغییراتی که در هنگام خودآزمایی پستان مشاهده می‌شود، سرطانی نیست، اما در بسیاری از کشور‌ها این تنها گزینه است و باید خانم‌ها را تشویق کرد از آنچه که پستان طبیعی است آگاه باشند و هر گونه تغییر در بافت پستان خود را که شامل، اندازه، شکل، پوست و نوک پستان می‌باشد را در اسرع وقت با خودآزمایی یک بار در هر ماه انجام دهند. بیشتر توده‌های پستان هنگام استحمام زنان تشخیص داده می‌شوند پس بهترین زمان برای انجام خودآزمایی سینه در حمام می‌باشد.

چگونه می‌توان از سرطان پستان جلوگیری کرد؟

بیش از ۴۰ ٪ از سرطان‌های پستان که تشخیص داده می‌شوند، توسط خود بیماران تشخیص داده می‌شوند؛ بنابراین توصیه می‌شود ماهی یکبار پستان خود را معاینه کنید. در صورت احساس هر گونه توده در پستان خود، برای بررسی‌های بیشتر به یک جراح سینه مراجعه کنید.

به طور کلی، هرچه سلول‌های سرطانی زودتر شناسایی شوند، روند درمان سریع‌تر و نتیجه بهتری بدست می‌آید. روش‌های درمانی بسیار موثری برای کلیه مراحل سرطان پستان در دسترس است. با این حال، نتایج هنگامی مطلوب‌تر هستند که سرطان در مرحله ۱ یا مرحله ۲ تشخیص داده شود. برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان پستان، توصیه می‌شود مرتباً وزن خود را حفظ کنید، روزانه ورزش کنید، خوب بخوابید، الکل مصرف نکنید، از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی از جمله نیکوتین خودداری کنید و در صورت امکان به نوزادان خود شیر دهید.

کاهش خطر سرطان سینه با ۶ توصیه

• در کودکی رژیم غذایی باید سرشار از سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل باشد و در طول زندگی به همین روال ادامه پیدا کند. زیرا رژیم غذایی سالم تا ۳ ٪ می‌تواند از بروز سرطان پستان جلوگیری کند.

• کودکانی که از نظر جسمی فعال باشند و در طول زندگی به ورزش خود ادامه دهندمی توانند تا ۱۱ ٪ از بروز سرطان‌های پستان جلوگیری کنند.

• نگه داشتن وزن در حالت ایده آل تا ۲۵-۳۲ ٪ از سرطان‌های پستان جلوگیری می‌کند.

• محدود کردن یا اجتناب از مصرف الکل در طول زندگی، این کار تا ۳ ٪ سرطان‌های پستان جلوگیری می‌کند.

• از مصرف دارو‌های هورمون جایگزین که حاوی استروژن و پروژسترون است خودداری شود، این امر تا ۳ ٪ سرطان‌های پستان جلوگیری می‌کند.

• زنان در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان به دلیل سابقه خانوادگی یا ژن غیرطبیعی باید مصرف میزان دارو‌های پیشگیرانه مانند تاموکسیفن یا رالوکسیفن را در نظر بگیرند، این کار تا ۱۱ ٪ از بروز سرطان‌های پستان جلوگیری می‌کند.

درمان سرطان سینه

به طور کلی درمان سرطان سینه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• نوع و مرحله سرطان
• حساسیت فرد به هورمون‌ها
• سن، سلامت کلی و ترجیحات فرد
• سایر شرایط پزشکی
انواع روش‌های درمان سرطان سینه
• پرتو درمانی
• جراحی سینه
• هورمون درمانی
• شیمی درمانی

در ادامه به شرح هر یک از این روش‌ها به اختصار توضیح داده خواهد شد:

جراحی در سرطان پستان

در صورت نیاز به جراحی، نوع آن به تشخیص و اولویت فردی بستگی دارد. انواع جراحی‌ها عبارتند از:

لامپکتومی سینه (جراحی حفظ پستان)

این روش شامل برداشتن تومور و مقدار کمی از بافت سالم اطراف آن است. جراحی لامپکتومی می‌تواند به جلوگیری از شیوع سرطان کمک کند. اگر تومور کوچک باشد و از بافت اطراف آن جدا شود، این روش ممکن است یک گزینه مناسب باشد.

ماستکتومی سینه

این روش شامل برداشتن لوبول ها، مجاری، بافت چربی، نوک سینه، آرئول و بخشی از پوست است. در بعضی از انواع سرطان، جراح غدد لنفاوی و عضله دیواره قفسه سینه را نیز برمی دارد.

بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان (سنتینل)

اگر سرطان پستان به غدد لنفاوی نگهبان، که اولین گره‌هایی هستند که سرطان می‌تواند به آن‌ها گسترش یابد، می‌تواند از طریق سیستم لنفاوی به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد.

تشریح غدد لنفاوی زیر بغل

اگر پزشک سلول‌های سرطانی را در گره‌های نگهبان پیدا کند، ممکن است برداشتن چندین غدد لنفاوی زیر بغل را توصیه کند. این می‌تواند از شیوع سرطان جلوگیری کند.

بازسازی سینه پس از سرطان پستان

به دنبال عمل ماستکتومی، جراح سرطان سینه می‌تواند پستان را بازسازی کند تا طبیعی‌تر به نظر برسد. این می‌تواند به فرد کمک کند تا با اثرات روانشناختی برداشتن پستان کنار بیاید. همچنین جراح می‌تواند همزمان با انجام ماستکتومی یا در موعد بعدی، پستان را بازسازی کند.

پرتو درمانی

فرد ممکن است حدود یک ماه پس از جراحی تحت پرتودرمانی قرار گیرد. تابش شامل هدف قرار دادن تومور با دوز‌های کنترل شده اشعه است که سلول‌های سرطانی باقی مانده را از بین می‌برد.

شیمی درمانی

پزشک ممکن است دارو‌های شیمی درمانی سیتوتوکسیک را برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در صورت وجود خطر عود یا گسترش زیاد تجویز کند. وقتی فردی بعد از جراحی شیمی درمانی می‌کند، پزشکان آن را شیمی درمانی کمکی می‌نامند.

هورمون درمانی با مسدود کردن توانایی تولید هورمون در بدن

پزشکان از مسدود کردن تولید هورمون برای جلوگیری از بازگشت سرطان‌های پستان حساس به هورمون بعد از درمان استفاده می‌کنند. هورمون درمانی ممکن است برای درمان سرطان‌های مثبت گیرنده استروژن (ER) و گیرنده پروژسترون (PR) استفاده شود.

نمونه‌هایی از دارو‌های درمانی مسدود کننده هورمون شامل موارد زیر است:

• تاموکسیفن
• بازدارنده‌های آروماتاز
• سرکوب عملکرد تخمدان با داروی گوزرلین
• دارو‌های هورمونی