انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در روز سوم نوامبر،برابر ۱۳ آبان برگزار شد. اگرچه در اکثر ایالتها نتایج اعلام شده اما شمارش آرا در چهار ایالت هنوز ادامه دارد و این موضوع به چالشی جدی در این کشور بدل شده است.
آرای باقی مانده جزو رأیهایی است که شهروندان این کشور به صورت غیرحضوری و از طریق پستی برای حوزهها و مراکز رأی گیری ارسال کردهاند.
دونالد ترامپ رئیس جمهوریآمریکا بسیار پیش از شروع انتخابات این شیوه رأیگیری را زیر سؤال برد و در مورد احتمال تقلب در آن هشدار میداد. اکنون جامعه آمریکا دو قطبی شده و تنشها لحظه به لحظه بیشتر و بیشتر میشود.
در این شرایط سؤالی که ممکن است ذهن مردم سایر نقاط جهان و از جمله ایران را به خود مشغول کرده باشد این است که اساساً نظام رأی گیری در انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده آمریکا چگونه است؟
ایالتهای متفاوت؛ قوانین متفاوت
این کشور دارای نظام سیاسی فدرالی است و از مجموع ۵۰ ایالت مختلف که هرکدام دارای دولتهای محلی و در نتیجه قوانین خاص خود هستند، تشکیل شده است. برخی قوانین مشخص سراسری مربوط به انتخابات و نحوه رأی گیری وجود دارد. در کنار آن برخی از ایالتها نیز قوانین مخصوص به خود را دارند.
به طور کل برای اینکه فرد واجد شرایط رأی دادن شناخته شود باید شهروند این کشور بوده و دارای سن ۱۸ سال و بالاتر باشد. بعلاوه، ایالتها دورههای زمانی اقامت را نیز در نظر میگیرند.
همچنین در بیشتر ایالتها دو قانون دیگر وجود دارد: افراد دارای سابقه جرایم سنگین و همچنین افراد دارای بیماری روانی نمیتوانند رأی دهند.
در هر ایالت در شهرستان یا بخشهای مختلف حوزههای رأی گیری مشخص میشود. نکته مهم این است که افراد قبل از رأی دادن باید در حوزه رأی محل زندگی از طریق پر کردن فرمهایی شامل مشخصات فردی و آدرس و غیره ثبتنام کنند. ثبتنام باعث میشود که افراد در جای درست رأی بدهند. نکته دیگر اینکه این ثبتنام میتواند از طریق پست صورت گیرد.
همچنین قوانین ثبتنام در ایالتهای مختلف متفاوت است. در برخی از ایالتها، شهروندان میتوانند در روز انتخابات ثبت نام کنند. اما، معمولاً از چند هفته قبل از روز انتخابات، که درواقع روز پایان انتخابات است به افراد مهلت داده میشود تا ثبتنام کنند. اگر فردی در زمان مقرر ثبتنام نکند حق رأی خود را از دست میدهد.
در روز انتخابات و یا از چند روز قبل از آن بیشتر رای دهندگان برای رأی دادن به مکان رای گیری می روند.
رأی غیابی، چرا و از کجا شروع شد؟
موضوع جالب توجه که به منشأ اختلافات کنونی بدل شده این است که مردم میتوانند از طریق پست رای دهند. این نوع رأی را معمولاً رأیگیری غیابی میگویند. زیرا انتخاب رئیس جمهور به صورت مستقیم توسط مردم صورت نمیگیرد وجود این نوع رأی ضرورت پیدا می کند.
میدانیم که هر ایالت در انتخاب رئیس جمهور از آرای الکترال یا آرای مجمع گزینندگان متفاوتی برخوردار است. برخی ایالتها رأی بیشتری دارند. بنابراین، باید رأی ساکنان هر ایالت به نام آن ایالت نوشته شود. مردم به نامزد ریاست جمهوری مورد نظر خود رأی میدهند، اما در نهایت آرای الکترال است که سرنوشت انتخابات را تعیین میکند.
البته رأیهای غیابی به ویژه برای کسانی است که در رسیدن به محل رأی گیری مشکل دارند یا در روز انتخابات از شهر خود دور هستند.
از نظر تاریخی اصطلاح «رای غیابی» برای افرادی به کار میرفت که در روز رأیگیری خارج از حوزه انتخابیه خود بودند. یعنی فقط رأی دهندگانی که در روز انتخابات در حوزه رأی گیری محلی خود غایب بودند میتوانستند از طریق پست رای دهند.
طبق منابع موجود رأی گیری غیرحضوری یا غیابی به دوران جنگ داخلی آمریکا باز میگردد. در آن دوران به سربازان اجازه داده میشد تا رأی خود را برای ایالتهای محل زندگیشان پست کنند.
بعد از آن سیستم رأی غیابی یا پستی به موارد دیگر و به ایالتهای مختلف گسترش یافت. برای مثال در مورد افرادی که دارای معلولیت هستند، و یا در شرایط اضطراری مانند بستری در بیمارستان و مواردی از این دست از رأیگیری پستی استفاده میشود.
شیوه رأی غیابی امروزه چنان رایج و عادی شده است که در ۲۴ ایالت از ۵۰ ایالت آمریکا شهروندان برای رأی غیرحضوری نیازی به ذکر دلیل ندارد. حتی اگر رأی دهنده از نظر جسمی بتواند شخصاً در روز انتخابات شرکت کند این امکان برای او وجود دارد تا با استفاده از روش «رأی دادن غیرحضوری غیر موجه» رأی خود را به صورت غیابی برای حوزه رأیگیری ارسال کند.
کرونا و افزایش آراء پستی
در انتخابات کنونی، شیوع ویروس کرونا باعث افزایش رأی غیابی و ارسال از طریق پست شده است. حتی در ایالتهایی نیز که قوانین سختگیرانهای در مورد رأی غیابی دارند، در این انتخابات به دلیل بیماری کرونا موقتاً سختگیریهای قانونی را کمتر کرده و به رای دهندگان اجازه دادند تا به بهانه ترس از ویروس کرونا به صورت غیابی رأی دهند.
شیوه کار به این صورت است که برگههای رأی برای رأی دهندگان، به آدرسی که اعلام کردهاند ارسال میشود. رأی دهنده میتواند رأی خود را از طریق پست ارسال کند و یا حتی در روز انتخابات به حوزه انتخابیه خود تحویل دهد. حتی در بعضی ایالتها در صورتی که فرد نظر خود را در مورد رأی غیابی تغییر دهد میتواند با حضور در حوزه انتخابیه به صورت حضوری رأی دهد که در این صورت رأی پستی او باطل میشود.