آیا ترامپ می‌تواند حکم عفو برای خود صادر کند؟
در گزارش بازرس ویژه رابرت مولر گمان زده می‌شود که دونالد ترامپ در جریان ریاست‌جمهوری خود مرتکب سوءاستفاده از مقام خود شده باشد. علاوه بر آن، احتمال دارد که نقض قوانین مالیاتی و سوءاستفاده از پول‌های کارزار انتخاباتی نیز مطرح شوند، اما ترامپ در مقابل پیگرد در این زمینه‌ها به عنوان رئیس‌جمهوری از مصونیت برخوردار است؛ البته تا زمانی که مقام ریاست‌جمهوری را دارا باشد. آیا رئیس‌جمهور ترامپ می‌تواند پیشگیرانه خود را عفو کند؟
به گزارش شبکه خبری دویچه وله، قضیه بسیار مناقشه‌برانگیز است، آن هم نه فقط برای رئیس‌جمهوری که هنوز قدرت را در دست دارد؛ زیرا او هم در این باره فکر کرده که می‌تواند خودش را عفو کند.
ترامپ در توییتی در سال ۲۰۱۸ در این باره به وضوح سخن گفته است. اما در میان کارشناسان اختلاف‌نظر هست. مسلم این است که تاکنون رئیس‌جمهوری نبوده که برای ارتکاب به جنایت در زمان ریاست‌جمهوری‌اش، خودش را عفو کرده باشد. آخرین بار ریچارد نیکسون رئیس‌جمهور بود که مورد عفو قرار گرفت. اما این حکم عفو را نه خود او، بلکه جانشین‌اش جرالد فورد امضا کرده بود.
اختیارات گسترده ریاست جمهوری
در بسیاری از رسانه‌های آمریکا از هم‌اکنون گمانه‌زنی می‌شود که دونالد ترامپ با چه زبانی می‌خواهد این عفو خود را بیان کند. بنیانگذاران ایالات متحده آمریکا به طور اصولی اختیارات زیادی در مورد عفو برای ریاست‌جمهوری قائل شدند. آنها می‌گفتند که رئیس دولت با خردمندی تمام از این حق خود بهره خواهد برد.
در ماده دو قانون اساسی آمریکا آمده است که رئیس‌جمهوری "دارای قدرت لغو کردن حکم اعدام و اعطای عفو در مواردی است که جرمی علیه ایالات متحده واقع شده باشد، مگر در موارد اتهام یک مقام دولتی".
یک حکم دیوان عالی ایالات متحده به سال ۱۹۱۵ اما می‌گوید که اقدام به عفو کردن خود می‌تواند به معنای اعتراف به گناه خود نیز ارزیابی شود. این امر می‌تواند زمینه‌ساز به جریان انداختن پرونده جدیدی برای استیضاح و برکناری علیه او باشد، زیرا او با این کار اعتراف کرده که در زمان ریاست‌جمهوری‌اش مرتکب تخلف و جرم شده است. اما اینکه آیا دموکرات‌ها یک بار دیگر بخواهند علیه ترامپ پرونده‌ای در این زمینه به جریان اندازند، بسیار بعید به نظر می‌رسد.
بنابراین وقتی ترامپ مطمئن باشد که پرونده‌ای علیه او به جریان نخواهد افتاد، بعید نیست که خود را عفو کند. همچنین مشخص نیست چه کسی می‌خواهد رئیس‌جمهوری را به دادگاه بکشاند. در چنین صورتی، پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع می‌شود و در آنجا اکثریت شش به سه در دست محافظه‌کاران و هم‌فکران ترامپ است.
اما نیویورک تایمز در گزارشی نوشته است که رئیس‌جمهوری آمریکا بیش از یک انتخابات را از دست داده است. او وقتی ژانویه از کاخ سفید خارج شود، همچنین مصونیت قضایی خودش را از دست می‌دهد. پس از ۲۰ ژانویه، ترامپ که فعلا از اذعان به شکست خودداری کرده و برای ماندن تقلا می‌کند، بیشتر از همیشه در معرض تحقیقات دادستان منطقه منهتن درباره کسب و کارهای خانوادگی و فعالیت‌هایش و همچنین مالیات‌هایش قرار می‌گیرد.
این تحقیق دو ساله که تنها پرونده کیفری شناخته‌شده باز علیه ترامپ است، از پاییز گذشته متوقف شده است؛ زمانی که رئیس‌جمهوری آمریکا برای متوقف کردن احضاریه برای عواید مالیاتی‌اش و دیگر سوابق وارد عمل شد؛ مناقشه تند و تیزی که برای دومین بار مقابل دیوان عالی آمریکا قرار گرفته است. انتظار می‌رود به‌زودی حکمی درباره آن صادر شود.
ترامپ اعتراض دارد که تحقیقات این دادستان منطقه‌ای دموکرات -سایروس آر. وانس جونیور- تحقیقی با انگیزه سیاسی است. اما اگر دیوان عالی حکم دهد که دادستان وانس محق دریافت این سوابق است و او بتواند از جرایم احتمالی رونمایی کند، ترامپ ممکن است با مجریان قانون روبرو شود؛ این می‌تواند تنش های سیاسی را بیش از پیش شعله‌ور کرده و چشم‌انداز یک محکومیت کیفری یا حتی مجازات زندان را برای یک رئیس‌جمهوری سابق به تصویر بکشد.
اما قدرت عفو او تا حد جرایم دولتی نیست، مثل نقض‌های احتمالی که از سوی دفتر دادستان وانس مورد پیگرد قرار گرفته است. تحقیقات وانس می‌تواند اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا کند و آن در صورتی است که دولت بایدن، در تلاش برای متحدساختن این کشور و خودداری از نشان دادن تلافی علیه ترامپ، تلاش کند تا از تحقیقات جدید فدرال دوری کند. چنین اقدامی نمی‌تواند این دادستان منطقه‌ای را مقید کند چون یک مقام ایالتی منتخب و مستقل است.
از یک طرف، دادستان وانس ممکن است با فشار برای کنار گذاشتن هرگونه اتهامی مواجه شود تا اجازه دهد این کشور پس از انتخابات ریاست جمهوری مناقشه‌برانگیز رو به جلو حرکت کند. از طرف دیگر، این دادستان منطقه‌ای بابت تصمیم سال ۲۰۱۲ خود که نخواست کیفرخواست علیه فرزندان ترامپ (ایوانکا ترامپ و دونالد ترامپ جونیور) صادر کند، شدیدا مورد انتقاد قرار گرفت. فرزندان ترامپ به گمراه کردن سرمایه‌گذاران در یک پروژه "هتل مالکیت مشترک" متهم بودند. وانس گفته است که بعد از تحقیقات دو ساله، دفتر او نمی‌تواند اثبات کند که جرمی رخ داده است.
برخی کارشناسان حقوقی می‌گویند، چنانچه مشخص شود دادستان وانس مدارکی برای توجیه این اتهامات داشته اما تصمیم گرفته تا ترامپ را محاکمه نکند، پیام اشتباهی را ارسال می‌کند. اما در جریان نبرد حقوقی بر سر احضاریه وانس که در رابطه با هشت سال عواید مالیاتی شرکتی و خصوصی ترامپ و دیگر سوابق شرکتی اوست، دادستان‌ها در اسناد دادگاه گفتند که آنها طیفی از جرایم مالی بالقوه را بررسی کردند.
علاوه بر تحقیقات وانس، ترامپ همچنین با تحقیقات دادستان کل ایالت نیویورک مواجه است. ترامپ تحقیقات او را هم با انگیزه‌های سیاسی می‌داند. وکلای ترامپ در اقدامی برای متوقف کردن احضاریه، از اظهارات سال ۲۰۱۸ لتیتیا جیمز، دادستان کل استفاده کردند که گفته بود آنها بخشی از "کمپین اذیت و آزار این رئیس جمهور" بوده‌اند.
سال گذشته، دفتر جیمز یک تحقیقات تقلب مدنی درباره کسب و کار ترامپ به راه انداخت. همین ماه گذشته، اریک ترامپ، دومین پسر رئیس‌جمهوری آمریکا، پس از ماه‌ها تاخیر تحت سوگند از سوی وکلای این دفتر مورد پرسش قرار گرفت.
در صورتی که ترامپ خود را عفو کند، معلوم نیست که جو بایدن و وزیر دادگستری او پرونده‌ای علیه ترامپ تشکیل دهند و ریسک آن را بپذیرند که در یک روند طولانی رسیدگی به اقدامات ترامپ، بار دیگر به شکاف کنونی عمیق درون جامعه، بیش از پیش دامن زده شود.
