آمریکا می‌تواند بدون نیاز به طی فرایندی به برجام بازگردد
دکتر امیرحسین ملکی‌زاده در مورد نتایج حقوقی ناشی از خروج امریکا از برجام اظهار کرد: ایالات متحده امریکا با خروج از توافق‌نامه برجام، قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را که برجام نیز ضمیمه آن بود نقض نموده است. به موجب ماده ۲۵ منشور سازمان ملل متحد تمام کشورهای عضو سازمان ملل مکلف و موظف به تبعیت از قطع‌نامه‌های شورای امنیت می‌باشند.
وی ادامه داد: دولت امریکا با خروج از برجام ضمن نقض این توافق‌نامه بین‌المللی، قطع‌نامه لازم‌الاجرای شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض و مرتکب عملی متخلفانه در عرصه بین‌المللی شد و بدین واسطه مسوولیت بین‌المللی دولت امریکا در این رابطه محرز است.
در برجام مقرره‌ای برای خروج پیش‌بینی نشده بود
این عضور هیات علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی مشهد تصریح کرد: براساس موافقت‌نامه برجام طرفین توافق کردند که برجام را با حسن نیت اجرا نمایند و از هرگونه اقدام مغایر با نص، روح و هدف آن خودداری نمایند. در توافق‌نامه برجام مقرره‌ای در خصوص امکان خروج از این توافق پیش‌بینی نشده است و اصولا امکان قانونی برای طرف‌های عضو در خصوص خروج از این توافق‌نامه وجود ندارد، هرچند از لحاظ عملی این امکان برای هر یک طرف‌های برجام وجود دارد.
ملکی‌زاده بیان کرد: ترامپ در روز هشت می ۲۰۱۸ مصادف با ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ رسما خروج امریکا را از برجام اعلام کرد و به صورت یک‌جانبه از این توافق خارج شد و به تمامی شرکت‌ها و تجار فرصت داد تا ظرف مدت ۱۸۰ روز از فعالیت در ایران خارج شوند. از طرفی یکی از وعده‌های انتخاباتی جو بایدن در عرصه سیاست خارجی بازگشت امریکا به توافق هسته‌ای بود.
آمریکا بدون نیاز به طی فرایندی در شورای امنیت می‌تواند به برجام بازگردد
وی در مورد شرایط بازگشت امریکا به برجام عنوان کرد: از حیث قانونی رییس جمهور جدید ایالات متحده می‌تواند بدون نیاز به طی فرایندی مرتبط با قطع‌نامه ۲۲۳۱ یا فرایند دیگر به توافق برجام بازگردد، هرچند مجید تخت روانچی نماینده ایران در سازمان ملل در مصاحبه‌ای اعلام کرد که در صورت پیروزی بایدن در انتخابات امریکا و تمایل واشنگتن برای بازگشت به برجام، ایران شرایطی خواهد داشت. تعهد امریکا بر اجتناب از تکرار نقض برجام و همچنین پرداخت خساراتی که ایران از نظر مالی و رنج انسانی به خاطر تحمیل‌ها متحمل شده از جمله شروطی بوده که نماینده ایران در سازمان ملل اعلام کرده است.
این عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی مشهد افزود: از لحاظ حقوقی اعلام این شرایط مانعی برای امکان بازگشت امریکا محسوب نمی‌شود و مواردی از جمله اجتناب از تکرار نقض برجام باید براساس یک توافق جدید پیگیری شود و پرداخت خسارت به ایران نیز از طریق طرح دعوا در مراجع قضایی بین‌المللی همان‌طور که در حال حاضر ایران در دیوان بین‌المللی در حال پیگیری است، قابل تحقق خواهد بود. از طرفی باید بازگشت امریکا به برجام را به عنوان یک فرصت برای لغو تحریم‌های همه‌جانبه مغتنم شمرد.
دولت‌ها مختارانه به معاهدات وارد و مختارانه از آن خارج می‌شوند
ملکی‌زاده در مورد خروج از توافق‌های بین‌المللی از دیدگاه حقوق بین‌الملل گفت: در رابطه با خروج دولت‌ها از توافقات بین‌المللی باید متذکر شد که از آن‌جا که دولت‌ها با اختیار و اراده خود به معاهدات یا موافقت‌نامه‌های بین‌المللی می‌پیوندند، به صورت ارادی هم می‌توانند از این توافق‌ها خارج شوند. کنوانسیون وین ۱۹۶۹ در خصوص حقوق معاهدات بین‌المللی مقرراتی را در این رابطه وضع کرده است.
وی اضافه کرد: حتی کشورهایی از جمله ایالات متحده امریکا که این کنوانسیون را تصویب نکرده‌اند نسبت به بخش‌هایی از آن طبق حقوق بین‌الملل عرفی متعهد می‌باشند. دولت امریکا در چهار سال ریاست جمهوری ترامپ از تعداد زیادی از این کنوانسیون‌های بین‌المللی خارج شده است. لازم به یادآوری است که برجام به عنوان یک موافقت‌نامه نزاکتی مشمول کنوانسیون حقوق معاهدات قرار نمی‌گیرد.
