اگر بازنده انتخابات آمریکا تن به شکست ندهد چه خواهد شد؟

رئیس جمهور فعلی، دونالد ترامپ، اما تاکنون پیروزی رقیب انتخاباتی خود را نپذیرفته و با ادعای «تقلب گسترده» در انتخابات در حال پیگیری شکایات انتخاباتی خود در دادگاهها است. او تاکنون در این زمینه توفیقی نداشته است و در آینده هم با در نظر گرفتن تعداد رای ها و ایالت هایی که جو بایدن در آنها پیروز شده، تغییر نتیجه انتخابات از نظر ریاضی غیرممکن به نظر می رسد. با این حال دونالد ترامپ از دسترسی جو بایدن به منابعی که او برای انتقال مسالمت آمیز قدرت به آنها نیاز دارد جلوگیری کرده است. دسترسی به گزارش های سرویسهای امنیتی و بودجه و ساختمان های مورد نیاز برای به کار گرفتن و استقرار کارمندان جدید از جمله این منابع است. در این فضا، سوالاتی از این دست مطرح است که:

از این پس روند قانونی امور برای انتقال قدرت به رییس جمهوری جدید چگونه پیش خواهد رفت؟ اگر بازنده انتخابات شکست را قبول نکند و تصمیم بگیرد در کاخ سفید بماند تکلیف انتقال قدرت چه می‌شود؟

در پاسخ به این سوالات باید گفت در ادامه روند انتخابات آمریکا این مراحل پیش رو است:

تا روز هشت دسامبر نتایج شکایات انتخاباتی در دادگاهها و بازشماری آرا قطعی خواهد شد. فرمانداران ایالت ها موظفند تا این تاریخ اسامی مجمع گزینندگان (کالج الکترال) و تعداد آرای ایالت خود را به بایگان آمریکا اعلام کنند. رای مردم آمریکا در واقع رای به مجمع گزینندگان است و اعضای این مجمع هستند که رییس جمهوری را انتخاب می کنند.

این احتمال مطرح شده است که برخی از فرمانداران یا وزرای داخلی ایالت ها از حزب جمهوریخواه از تائید نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در ایالتشان خودداری کنند. این امر بسیار نامحتمل خواهد بود زیرا این مقامات به نوعی انتخاباتی را که خود مسئول برگزاری آن بوده اند زیر سوال خواهند برد.

در تاریخ چهارده دسامبر اعضای مجمع گزینندگان هر ایالت رای خود را به رییس جمهوری و معاون او به صورت رسمی برروی برگه های رای می نویسند و به مراجع مرتبط ارسال کنند. گزینندگان می توانند به هرکسی که خواستند (حتی اگر آن فرد برای ریاست جمهوری کاندیدا نشده باشد) رای بدهند اما به شکل سنتی آنها به همان کسانی رای می دهند که مردم حوزه انتخابیه شان انتخاب کرده اند. گزینندگان هنگام انتخاب شدن به عنوان عضو این مجمع در زمینه وفاداری به مردم خود متعهد شده اند. گرچه در عمل گاهی پیش آمده است که تعداد اندکی از آنها بر خلاف تعهد خود به فرد دیگری غیر از فرد مورد انتخاب مردم ایالتشان رای داده اند، اما تعداد این رای ها آن قدر کم بوده که تا به حال نتایج انتخاباتی را تغییر نداده است. به این افراد، گزینندگان بی اعتقاد یا یاغی گفته می شود. برخی ایالت ها می توانند این گزینندگان را جریمه مالی کنند یا آنها را با افراد دیگری که به تعهد خود وفادارند جایگزین کنند.

روز شش ژانویه کنگره آمریکا (سنا و مجلس نمایندگان) تشکیل جلسه می دهد و آرای مجمع گزینندگان را که قبلا برای آنها ارسال شده می شمارند. در پایان شمارش، رئیس سنا، کاندیدایی را که دستکم ۲۷۰ رای مجمع گزینندگان را به دست آورده باشد به عنوان رییس جمهوری اعلام می کند. رئیس سنا معاون رییس جمهوری است و درحال حاضر مایک پنس این مسئولیت را بر عهده دارد. در مرحله شمارش آرای الکترال در کنگره، در صورت اعتراض دست کم یک نماینده مجلس و یک سناتور نسبت به رای یک ایالت، آنها می توانند پس از یک جلسه یک ساعته و با رای سنا و مجلس نمایندگان رای آن ایالت را باطل اعلام کنند. البته با توجه به اکثریت دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان، بعید است جمهوری‌خواهان بتوانند از این ساز و‌کار برای ابطال آرای بایدن و‌کشاندن آن به عدد زیر ۲۷۰ استفاده کنند.

به هر حال در صورتی که به دلیل ابطال رای ها، هیچ یک از کاندیداهای ریاست جمهوری به عدد ۲۷۰ نرسد، مجلس نمایندگان باید رئیس جمهوری را انتخاب کند و سنا نیز معاون رییس جمهوری را انتخاب خواهد کرد. هر چند درحال حاضر اکثریت مجلس نمایندگان در اختیار دموکراتها است اما این امر به معنای پیروزی جو بایدن در مجلس نمایندگان نخواهد بود. زیرا اعضای مجلس نمایندگان در هر ایالت در ساز و کاری مشابه کالج الکترال باید در جمع خود رای گیری کنند. برنده رای گیری در میان اعضای مجلس نمایندگان از هر ایالت برنده تک رای آن ایالت خواهد بود. در این حالت جمهوریخواهان با توجه به اکثریت کرسی هایشان در تعداد بیشتری از ایالت ها خواهند توانست دونالد ترامپ را با رای مجلس نمایندگان بار دیگر راهی کاخ سفید کنند. از سوی دیگر تکلیف اکثریت مجلس سنا در انتخابات روز پنجم ژانویه و تعیین تکلیف دو کرسی ایالت جورجیا مشخص خواهد شد.

روز بیست ژانویه، رییس جمهوری منتخب پس از ادای سوگند به عنوان رئیس جمهوری جدید ایالات متحده آمریکا مسئولیت امور را بر عهده خواهد گرفت.

اگر رئیس‌جمهور فعلی نتیجه انتخابات را نپذیرد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ ارتش و دولت در کنار کدام یک خواهد ایستاد؟

قانون اساسی آمریکا در پاسخ به این سوال سکوت کرده است. اساسا بنیانگذاران آمریکا پیش بینی این را نمی کردند که ممکن است در مقطعی رئیس جهوری مستقر نتایج انتخابات را نپذیرد. اما از منظر حقوق اساسی، از ساعت دوازده ظهر روز بیست ژانویه (اول بهمن) رئیس جمهوری فعلی یک شهروند عادی به حساب خواهد آمد و رئیس جمهوری منتخب، رئیس دولت و حکومت در آمریکا خواهد بود. رئیس جمهوری جدید اساسا نیازی به پذیرش رئیس جمهوری قبلی برای به دست گرفتن قدرت ندارد. بر این اساس تمام ارکان دولت و ارتش تابع رئیس جمهوری جدید خواهند بود. از این منظر اهمیت رئیس جمهوری به واسطه شخصیت حقوقی و قانونی او است نه شخصیت حقیقی اش و دولت و ارتش وفاداری شخصی به هیچ کس ندارند.

آیا ممکن است ترامپ کاخ سفید را ترک نکند؟ در آن صورت چه می‌شود؟

گرچه اساسا این سناریو بسیار نامحتمل است اما کاخ سفید تنها یک نماد برای اقامتگاه رئیس جمهوری است و استقرار در آن پایه حقوقی و مشروعیت برای ریاست جمهوری ایجاد نمی کند. رئیس جمهور جدید از ظهر روز بیست ژانویه به دلیل کنترل انحصاری قدرت امکان تخلیه کاخ سفید را خواهد داشت.

در پاسخ به این سوال که چه سازمانی، مثلا «اف بی آی» یا ارتش یا سرویس مخفی، اقدام به تخلیه کاخ سفید خواهد کرد نمی توان پاسخ مطمئنی داد چرا که در این مورد سابقه قبلی وجود ندارد و باید دید رئیس جمهوری جدید چه گزینه ای را انتخاب خواهد کرد. این سناریو بسیار نامحتمل است اما سناریوی محتمل تر که این روزها بسیاری از آمریکایی ها را نگران کرده موضوع درگیری های خیابانی و حتی جنگ داخلی است.

آنها نگران هستند که دونالد ترامپ پس از شکست حقوقی در دادگاه ها، با از دست دادن حمایت هم حزبی ها و سناتورهای با نفوذی همچون میچ مک کانل رهبر فعلی اکثریت سنا، ادعای تقلب را کنار نگذارد و برای ماندن در قدرت متوسل به هوادارانش شود. وقتی در مناظره اول کاندیدهای ریاست جمهوری از دونالد ترامپ خواسته شد گروه «پسران مفتخر» (Proudboys) را که از گروه های تندروی هوادارش است محکوم کند او خطاب به آنها گفت: «عقب بایستید و آماده باشید». او می تواند آن بخش از هوادارانش را که بسیار پرشورند و برخی هم عضو گروه های تندرو هستند به خیابان ها بکشاند و با قدرتنمایی تلاش کند مانع از انتقال مسالمت آمیز قدرت شود. دونالد ترامپ در طول نبرد انتخاباتی خود در محکومیت تظاهرات جنبش «جان سیاهان ارزش دارد» دائما شعار «نظم و قانون» را تکرار می کرد. در صورتی که طی هفته های پیش رو عده ای مانع انتقال مسالمت آمیز قدرت شوند باید دید رئیس جمهوری جدید چگونه این شعار را در مورد منادیانش اجرا خواهد کرد.