رویای تصاحب «پاستور»
یک روز از تصمیم دونالد ترامپ در قامت رییس‌جمهوری ایالات‌متحده امریکا گذشته بود، دقیقا یک روز. نوزدهم اردیبهشت‌ماه سال ۹۷ بود و جلسه علنی مجلس رو به پایان بود. مجتبی ذوالنوری و یاران تندرواش در دهمین دوره مجلس شورای اسلامی که اقلیتی قدرتمند را تشکیل داده بودند، به جایگاه ناطقان مجلس رفته و در شرایطی متن توافقنامه هسته‌ای موسوم به برجام را به آتش کشیدند که اقدام دولت امریکا در خروج یکجانبه از این توافق برخلاف قوانین و حقوق بین‌المللی بود و با مخالفت روسیه و چین و کشور‌های تروییکا روبه‌رو.
قابل‌کتمان نیست که خواسته قلبی رییس فعلی کمیسیون امنیت ملی مجلس یازدهم آن روز‌ها خروج ایران از برجام و نابودی همیشگی این توافق بود، اما با تصمیم سران جمهوری اسلامی این اتفاق رخ نداد و ایران در شرایطی تحریم‌های یکجانبه ایالات‌متحده امریکا را تحمل کرد که مخالفان داخلی حسن روحانی و دولت تدبیر و امید بار‌ها و بار‌ها از مرگ برجام سخن به میان آوردند. برجامی که حالا و با تغییر دولت در واشنگتن و احتمال بازگشت این کشور به توافق هسته‌ای، جانی تازه گرفته و در آستانه احیا قرار دارد و این یعنی ذوالنوری و دلواپسان دوباره فعال خواهند شد و از تریبون مجلس انتقاداتی تند و تیز را متوجه دولتمردان خواهند کرد؛ انتقاداتی که مطابق معمول کلیدواژه «عزت» جزیی جدانشدنی از آنهاست.
قسم حضرت عباس!
پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا سبب شد تا بسیاری از مسوولان دولتی بار دیگر از لزوم استفاده از فرصت‌ها برای رفع شدیدترین تحریم‌های اقتصادی تاریخ جهان بگویند. تحریم‌هایی که فروش نفت ایران را به میزانی قابل‌توجه کاهش داد و به علت قرارگیری در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی، کشور‌هایی نظیر روسیه و چین را نیز معذور از همکاری با ایران کرد. بسیاری از پول‌های حاصل از صادرات مواد نفتی ایران در بانک‌های جهانی بلوکه شد و اوضاع اقتصادی و معیشتی مردم در ایران به یکی از بحرانی‌ترین حالات خود رسید. در این میان ویروس کرونا نیز مزید بر علت شد تا اوضاع به مراتب بدتر از گذشته شود. در چنین شرایطی با اتکا به نوع نگاه مخالفان دولت روحانی به مسائل و مباحث در ارتباط با حوزه سیاست خارجی، طبیعی است که مجددا دوگانه مذاکره و مقاومت در ایران ایجاد شود؛ دوگانه‌ای که می‌تواند نقش بسزایی در سرنوشت انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ بگذارد و معادلات ذوالنوری و یارانش را به کلی برهم زند. شاید به همین دلیل بود که رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس که علاوه بر تلاش چندین و چند باره برای استیضاح و اثبات عدم کفایت رییس‌جمهوری، تهدید عالی‌ترین مقام انتخابی ایران به «اعدام» را نیز در کارنامه دارد، از موافقت تمامی نمایندگان مجلس با رفع تحریم‌ها سخن گفت.
نماینده نزدیک به جبهه پایداری قم در مجلس در همین راستا در شرایطی گفت «به حضرت عباس، به هرکسی که شما قبول دارید، هیچ‌کس در این مجلس مخالف برداشتن تحریم نیست ولی از موضع اقتدار و عزت ورود کنید که حق مردم را تضییع نکنید» که آنچه در سال‌های اخیر عیان شده، تعریف کلیدواژه عزت از دید این جریان سیاسی است. آنان سعید جلیلی را مذاکره‌کننده‌ای توانمند دانسته و اقدامات او تحت لوای مذاکره را موجب عزت ایران و ایرانی می‌پندارند؛ حال آنکه تجربه مذاکرات صورت گرفته توسط این چهره سیاسی با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه فعلی ایران به‌خوبی می‌تواند تفاوت‌های میان آنان را آشکارکند. ذوالنوری البته طعنه‌های تند و تیز را فراموش نکرده و با بیان اینکه «برجام بدبختی بود و ادامه‌اش بدبختی بیشتر برای مردم ایران»، عملا مخالفت خود با مذاکره و توافق هسته‌ای را اعلام کرد ولی همزمان به تندی از دولتی‌ها انتقاد کرد و گفت که «یعنی چه که دوروبری‌های شما هر کدام در تمجید امریکا حرف زده به بهانه اینکه می‌خواهیم تحریم‌ها را‌برداریم، تمام حملات‌شان به نیرو‌های منتقد داخلی است؟ شما در امتیازگیری از طرف مقابل متمرکز شوید نه اینکه مرتب فریاد ننه من غریبم سر دهید!»
جدال انتخاباتی
همه این مباحث و اظهارات کنار هم حاکی از آن است که احتمالا اظهارات مطرح شده ازسوی ذوالنوری در قامت رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس به انتخابات مربوط است و تلاش اصولگرایان برای جلوگیری از استفاده دوباره دولت روحانی از بلیت رفع تحریم‌های ایران. پیش از ذوالنوری نیز حمیدرضا ترقی، عضو شورای مرکزی حزب موتلفه صراحتا اعلام کرده بود که موضوع مذاکره جمهوری اسلامی با ایالات‌متحده امریکا نه خط قرمز است و نه امری لاینحل، منتهی مذاکره‌کننده باید اصولگرا باشد. این اظهارنظر صراحتا بدان معناست که اصولگرایان نهایت تلاش خود را خواهند کرد که در فاصله چندماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ و پایان دولت دوازدهم، ایران و امریکا به تفاهمی برای لغو تحریم‌ها دست پیدا نکنند؛ اقدامی که می‌تواند دوباره فضای سیاسی ایران را تند کرده و دوقطبی تمام‌عیاری را در کشور ایجاد کند. فضایی که انگار سعید جلیلی چندان به ایجادش بی‌میل نیست؛ چنان‌که در توییترش با طعنه نوشت: «می‌گفتند آمده‌ایم تحریم‌ها را‌برداریم. امروز افتخارشان این است که تحریم‌ها در دولت ما بی‌سابقه است! بعد می‌گویند باز برویم امتیاز بدهیم! معلوم است که این سیاست غلط است!»
پارلمان و تناقض‌های کرونایی
ذوالنوری و حملاتش به دولت دوازدهم اگرچه تازگی نداشت ولی تنها حاشیه جلسه روز گذشته مجلس یازدهم نبود. یکی از نکاتی که با آغاز جلسه علنی مجلس جلب‌توجه می‌کرد، فاصله ۳ متری درنظر گرفته شده میان نمایندگان بود و جمعیت کمتری که در صحن علنی حاضر شده بود. پیش از این هیات رییسه مجلس اعلام کرده بود که این مساله برای اجرای دستورات ستاد ملی مقابله با کروناست ولی از قرار معلوم نمایندگان چندان دل خوشی از آن ندارند؛ چنان‌که محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر در اظهاراتی از تصمیمات اتخاذ شده برای تعطیلی و کاهش ساعت تردد در ایران برای کنترل کرونا انتقاد کرد. او راهکاری جایگزین برای این مسائل ارایه نداد ولی «آرامش معنوی» و «طب سنتی» را تلویحا راهکار خلاصی از ویروس کرونا اعلام کرد و در شرایطی گفت «امروز مسجد و معنویت جلوی کرونا و بیماری‌ها را می‌گیرد» که در موج نخست شیوع این ویروس در ایران، مساجد و اماکن متبرکه با دستور ستاد ملی مقابله با کرونا و البته موافقت عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی برای جلوگیری از شیوع کرونا تعطیل شد؛ تعطیلی که البته به مزاج تندرو‌ها خوش نیامد و جالب آنکه این گروه نیز در مجلس یازدهم نماینده دارند ولی خبری از اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان نیست که نیست.
