رد پای اقتصاد در ابتلا به بیماری‌های واگیردار و غیرواگیردار
دکتر علیرضا زالی در وبینار بینالمللی سواد، آموزش و سلامت در کشورهای فارسی زبان، با اظهار امیدواری نسبت به اشتراک گذاری تجربیات کشورها در حوزه سلامت، برای میزبانی از پژوهش‌های مشترک کشورهای فارسی زبان در این حوزه در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اعلام آمادگی کرد.
وی با بیان اینکه اشتراکات فرهنگی و زبانی کشورهای فارسی زبان می‌تواند اثر مرزهای جغرافیایی را کمرنگ کند، گفت: شرایط بهداشتی و درمای کشورهای فارسی زبان مشابهت زیادی با یکدیگر دارد.
زالی با تاکید بر اهمیت همکاری‌های علمی بین کشورها گفت: پاندمی کرونا این درس بزرگ تاریخی را به همراه داشت که کنترل بیماری بدون همکاری بین کشورها محقق نمی‌شود.
نقش عوامل اجتماعی در سلامت افراد جامعه
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه بیش از ۷۵ درصد عوامل موثر بر سلامت، خارج از محدوده وزارت بهداری و بهداشت کشورهاست، بر نقش عوامل اجتماعی در سلامت افراد جامعه تاکید کرد.
زالی با بیان اینکه بین کیفیت زندگی، سطح سلامت و وضعیت اقتصادی و اجتماعی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد، یادآور شد: امروزه خود مراقبتی یکی از اصول اساسی سلامت شهروندان به شمار می رود. وجود مسائلی همچون مصرف مواد دخانی، رژیم های غذایی نامناسب و شیوع بیماری‌هایی همچون ایدز نشان دهنده این است که بسته‌های آموزشی مرتبط با سلامت باید از سنین پایین به شهروندان ارایه شود.
رد پای اقتصاد در بیماری‌های واگیر و غیرواگیر
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: نتایج مطالعات نشان می‌دهد که بالاترین سطح بیماری‌های واگیر و غیرواگیر در مناطقی است که وضعیت اقتصادی در آنجا ضعیف تر است.
زالی همچنین با بیان اینکه بیشترین قربانیان حوادث ترافیکی درون شهری را موتور سیکلت سواران تشکیل می‌دهند، گفت: مطالعات نشان می‌دهد که بین بروز تصادفات و سواد ارتباط مشخصی وجود دارد.
وی با اشاره به غربالگری پرفشاری خون در سال گذشته توضیح داد: در این طرح ۳۸ میلیون نفر موردغربالگری قرار گرفتند و نتایج این طرح نشان داد بین عدم اندازه گیری منظم فشار خون، مراجعه به پزشک، مصرف منظم داروهای کنترل فشارخون و سطح سواد افراد ارتباط وجود دارد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همچنین با بیان اینکه در شهر تهران در ازای هر ۲۵۰۰ نفر یک مراقب سلامت و در روستاها در ازای هر ۲۵۰ نفر یک بهورز وجود دارد، ۱۹ هزار خانه بهداشت و ۳۲ هزار بهورز مراقب سلامت در کشور را نشان دهنده وجود زیرساخت‌های مناسب در حوزه بهداشت دانست.
زالی همچنین با اشاره به اجرای طرح‌های هرخانه یک پایگاه سلامت و هر دانش آموز یک سفیر سلامت، این برنامه‌ها را دارای ظرفیت مناسبی برای ارتقای سطح سوادسلامت جامعه عنوان کرد.
اهمیت جایگاه دانش آموزان در ارتقای سلامت جامعه
در ادامه این وبینار دکتر مجتبی زینی وند رییس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش اظهار کرد: در جهان امروز سلامت به عنوان یک حق و ارزش فردی و اجتماعی نزد همه مکتب‌ها به ویژه اسلام از مهمترین حقوق انسانی تلقی شده و بخشی از اهداف اجتماعی بلند مدت همه دولت‌ها در ایران اسلامی بوده است.
وی با تاکید بر اهمیت جایگاه دانش آموزان در ارتقای سلامت جامعه یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران دارای اسناد متعددی در حوزه آموزش و پرورش است و یکی از مهمترین این اسناد، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است که تمامی راهبردها و خط مشی‌های آموزشی و اجرایی نظام تعلیم و تربیت کشور معطوف به سند مذکور است.
زینی وند افزود: در حوزه سلامت نیز اهداف، راهکارها و برنامه‌های عملیاتی مشخصی پیش بینی شده است که در حال اقدام و اجراست.
وی از جمله مهمترین اقدامات آموزش و پرورش در حوزه سلامت، به اجرای طرح مکمل یاری قرص آهن و ویتامین دی در مدارس، طرح وارنیش فلوراید، آموزش ۲ دو میلیون و ۱۰۰ هزار دانش آموز به عنوان سفیر سلامت و کنترل وزن و چاقی دانش آموزان با رویکرد ترویج سبک زندگی فعال و سالم اشاره کرد.
رییس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش تعداد جمعیت دانش آموزان کشور را بیش از ۱۵ میلیون و ۸۰۹ هزار نفر عنوان کرد و گفت: از این میزان ۸ میلیون و ۱۵۹ هزار دانش آموز را پسران و ۷ میلیون و ۶۵۰ هزار دانش آموز را دختران تشکیل می‌دهند.
تحصیل بیش از نیم میلیون دانش آموز تبعه افغانستان در کشور
وی افزود: همچنین تعداد دانش آموزان اتباع خارجی در کشور حدود ۵۰۷ هزار نفر است که ۴۷۷ هزار نفر آنان را اتباع افغانستان تشکیل می‌دهند.
زینی وند افزود: اموزش و پرورش ایران جایگاه بسیار مهمی برای سلامت و تندرستی در اسناد بالادستی خود در نظر گرفته است که تمامی فعالیت‌های معطوف به سلامت و تندرستی معلمان، دانش اموزان و والدین را در همه ابعاد در بر می‌گیرد.
وی یادآور شد: بر این اساس طی چهار دهه اخیر دستاوردهای قابل توجهی در حوزه سلامت جسم و روان حاصل شده است و تمامی دوره‌ها و سطوح آموزشی مربوط به بیش از ۱۵ میلیون دانش آموز تحت پوشش قرار گرفته است. در دوران بروز همه گیری کووید- ۱۹نیز اقدامات این حوزه استمرار داشته و اقدامات موثری برای اطلاع رسانی، پیشگیری و کنترل بیماری با مشارکت تمامی ذینفعان انجام شده است
وی یادآور شد: در این میان جمعیت نیم میلیونی دانش آموزان اتباع خارجی نیز همواره تحت حمایت‌های بهداشتی و رصد مستمر قرار گرفته‌اند.
بی سوادی احتمال مرگ و میر مادران باردار را افزایش می‌دهد
همچنین دکتر نسترن کشاورز دبیر کمیته علمی کرسی آموزش و سلامت یونسکو و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: ایران یکی از بزرگترین کشورهای آسیاست که سه چهارم جمعیت آن در شهر زندگی می‌کنند و وضعیت سواد جمعیت بالای شش سال آن در دهه‌های گذشته ارتقا یافته و به ۸۷,۵ درصد رسیده است.
کشاورز با بیان اینکه امید به زندگی مردم ایران در دهه های اخیر افزایش یافته است، گفت: در ایران نیز مشابه الگوی جهانی افزایش امید به زندگی در زنان بیش از مردان بوده است.
وی با اشاره به کاهش مرگ و میر کودکان زیر پنج سال در کشور، افزود: البته همه مناطق از این پیشرفت به یک اندازه سود نبردهاند.
کشاورز با اشاره به ارتباط تنگاتنگ بین سلامت و سواد، گفت: از سال ۲۰۰۵ ثابت شد که عوامل اجتماعی مثل سواد و اشتغال نقش مهمی در سلامت افراد دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید کرد: مطالعات در ایران نشان داد بی‌سوادی باعث کاهش امید به زندگی در افراد و همچنین افزایش احتمال مرگ و میر مادران باردار می‌شود.
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین عوامل در کاهش مرگ و میر کودکان زیر یک سال سواد مادر است، بر اهمیت کاهش بی‌سوادی و کم سوادی مادران تاکید کرد.
کشاورز تاکید کرد: در افراد کم سواد و بی سواد احتمال ابتلا به بیماری‌هایی همچون مشکلات قلبی و عروقی بیشتر است؛ همچنین در این افراد پرفشاری خون بیشتر دیده می‌شود و شانس ابتلای آنان به چاقی، پوکی استخوان و اختلالات شنوایی و بینایی بیشتر است.
وی با بیان اینکه این افراد رفتارهای بهداشتی ضعیف‌تری نیز دارند، گفت: فعالیت فیزیکی افراد کم سواد و بی سواد کمتر از افراد باسواد است و میزان خود مراقبتی در آنان کمرنگ‌تر است.
دبیر کمیته علمی کرسی آموزش و سلامت یونسکو تاکید کرد: نتایج تحقیقات انجام گرفته در این حوزه حاکی از آن است که باید در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های حوزه‌های آموزش، سلامت و توسعه بر تاثیر سواد بر روی سلامت توجه بیشتری انجام شود.
در ادامه این وبینار دکتر عبدل جلال از افغانستان و دکتر نزیرا سوداتسایروا از تاجیکستان با شرح وضعیت سلامت و سواد در این دو کشور و ارایه نتایج بررسی‌های انجام شده در این کشورها به بررسی چالش‌ها و ظرفیت‌های موجود برای ارتقای سطح سلامت و سواد پرداختند.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در افتتاحیه این وبینار بین المللی که با هدف بررسی میزان درک ارتباط بین سلامت، سواد و آموزش در سیاست گذاری‌ها، تحقیقات و اقدامات زمینه‌ای سلامت برگزار شد، پروفسور دیدیر جردن از فرانسه نیز به سخنرانی پرداخت.
