کویت و عمان جبهه‌ای علیه ایران تشکیل می‌دهند؟
رحمان قهرمان‌پور درباره توافق نهایی تحت نظارت کویت و آمریکا برای حل بحران میان قطر و سایر اعضا در شورای همکاری خلیج فارس با اشاره به مصاحبه اخیر بایدن مبنی بر این‌که اگر به برجام برگردم و قرار باشد بعد از بازگشت مذاکره انجام شود و درباره محدودیت های بیشتر در برنامه هسته‌ای و موشکی باشد، باید کشورهای همسایه از جمله عربستان و امارات هم بر سر میز مذاکره باشند و این مساله مهم است گفت: در گذشته پیشنهاداتی از سوی موسسات تحقیقاتی مختلف شده بود که کشورهای همسایه را باید به مذاکرات وارد کنیم اما این مساله جدی گرفته نمی‌شد. اکنون به نظر می آید پشت صحبت های بایدن یک طرح بزرگتری است که این حرف برآمده از آن طرح است و هر چه جلوتر رویم ابعاد بیشتری از این طرح خود را نشان خواهد داد.
وی ادامه داد: چگونگی مواجهه با ایران یکی از رئوس این طرح است. کویت، عمان و قطر سه کشوری هستند که به لحاظ تاریخی و سیاسی رابطه خوبی با ایران داشته اند و سه کشور عربستان، بحرین و امارات با وجود اختلافاتی که با ایران دارند، گفتند که با رفتن ترامپ، سیاست تقابل با ایران فایده ندارد و بهتر است سیاست واحدی را در مواجهه با ایران داشته باشیم. الان با آمدن بایدن تلاش می کنند حد وسطی داشته باشند. در این میان روابط قطر، عمان و کویت بهتر از گذشته با ایران خواهد شد و روابط عربستان امارات و بحرین هم انتظار است تا رو به بهبودی برود.
این کارشناس مسایل بین الملل با طرح این سوال که این روند به این معناست که شورای همکاری خلیج فارس از رفع مشکلات میان کشورهای عضو دنبال ایجاد تنش بیشتر با ایران است؟ گفت: به نظر این طور نیست. این کشورها مشکلات زیادی پیش رو دارند. باید اول اختلافات داخلی شان را رفع کنند. در سال های اخیر تحریم قطر از عوامل شکاف در شورا بوده است و لاجرم باید این اختلافات را ابتدا حل کنند و با خبرهایی که شنیده می شود به نظر در مسیر حل آن هستند.
وی با بیان این که سیاست آمریکا کاهش حضورش در منطقه است اظهار کرد: در طرح کلی که پیش بینی می شود بایدن برای منطقه و نحوه حضورش در آن دارد احتمالا تعهداتی دیده شده است از جمله کاهش نگرانی های سیاسی و امنیتی عربستان و سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در دورانی که آمریکا از منطقه خارج شود یا از حضورش کاسته شود. در این چارچوب آمریکا دیگر امکان مداخله موثر و طولانی مدت در منطقه ندارد و سعی می کند بعد از کاهش حضورش در منطقه، این منطقه دچار جنگ و درگیری نشود و شورای همکاری خلیج فارس هم یکی از مراکز مهم این طرح است که باید ملاحظات آنها دیده شود.
قهرمان پور تصریح کرد: ترامپ بدون ملاحظات حقوق بشری در چهار سال گذشته به این کشورها سلاح فروخت و پول های گزافی از این کشورها گرفت و به نوعی هزینه تامین امنیت را درخواست کرد اما بایدن این سیاست را به نفع آمریکا نمی داند بلکه دنبال آن است که نوعی دیالوگ بین ایران و همسایگانش ایجاد کند و در این میان آمریکا نقش ناظر و تسهیل کننده را داشته باشد. از این رو صحبت های اخیر بایدن اینجا معنا پیدا می کند که اگر قرار باشد در آینده درباره موضوع موشکی ایران مذاکره شود باید عربستان و امارات هم حضور داشته باشند.
وی با اشاره به مخالفت ایران با پذیرش مذاکرات موشکی خاطرنشان کرد: ایران این مذاکره را نمی پذیرد اما همواره از وجود یک طرح امنیتی ـ منطقه ای در خلیج فارس حمایت کرده و می کند. سیاست اصولی ایران کاهش تهدید و ثبات منطقه ای بوده است از این رو هر چند ایران با مذاکره بر سر موشک هایش یا پذیرش عربستان و امارات بر سر چنین مذاکره ای مخالف است اما بی میل نیست که یک ساز و کار منطقه ای و امنیتی با حضور کشورهای حاضر در منطقه ایجاد شود که مورد موافقت همه کشورها باشد.
این کارشناس مسایل بین الملل گفت: مساله دیگر این است که ایران نمی خواهد موضوع هسته ای با مساله امنیت منطقه ای و موشکی پیوند بخورد در حالی که آمریکا و کشورهای منطقه می خواهند این ها را در یک بسته نگاه کنند و در این رابطه اختلاف نظر جدی و عمیقی وجود دارد که بعید است به راحتی قابل حل باشد.
قهرمان پور درباره کویت و نقش این کشور در رابطه با حل اختلافات منطقه ای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس اظهار کرد: کویت از قدیم که رابطه ای خوب با ایران داشته است و حتی برخی معتقدند که روابط ایران با کشورهای کویت و عمان استراتژیک است. ایران نیز اعتماد بیشتری به این کشورها دارد و صحبت هایشان را با سوء نیت کمتری ملاحظه می کند. معتقدم نباید فکر کرد که این کشورها در رویکرد جدید بایدن لزوما طرف عربستان و امارات هستند و برای این که صدای واحدی از آنها در مقابل ایران شنیده شود این کار را می کنند. قطعا این کشورها از رفع مشکلات میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس منافعی دارند. معتقدم این کشورها نمی خواهند تحت سلطه عربستان چنین طرحی را پیش ببرند؛ شاید کویت پیش قدم برای اعلام این توافق شده است که این پیام را به ایران بفرستد که هدف از رفع کدورت ها و اختلافات ایران نیست.
وی ادامه داد: کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله قطر، کویت و عمان معتقدند که به هیچ وجه نباید در سیاست خارجی خود توازنی که بین ایران، آمریکا و عربستان برقرار کردند را به هم بزنند. به قول قطری ها که بین دو غول ایران و عربستان قرار گرفتند و از طرفی نمی توانند بیش از حد به آمریکا نزدیک شوند لذا کویت، قطر و عمان تلاش کردند بین ایران و عربستان و آمریکا توازن برقرار کنند. مخصوصا قطر تلاش کرد توازن به هم نخورد.
این کارشناس مسایل بین الملل خاطرنشان کرد: به نظر عربستان موافق این روند نیست. عربستان دنبال این است که هژمونی خود را در شورای همکاری خلیج فارس و منطقه حفظ کند و بعید است که کویت و عمان بخواهند در این شرایط جدید از سیاست سنتی خود در حفظ توازن با ایران عبور کنند و جبهه ای را علیه ایران تشکیل بدهند و برعکس می خواهند هم ایران را حفظ کنند و هم عربستان را. معتقدم با توجه به انتقادات این کشورها به سیاست بن سلمان در منطقه و نسبت به ایران تلاش خواهند که تنش در منطقه رو به کاهش بگذارد.
