سخنگوی دولت: کسانی که روزی مخالف مذاکره بودند، پیشروی آن می‌شوند

علی ربیعی شاید برای نخستین‌بار از ابتدای شکل‌گیری دولت‌های یازدهم و دوازدهم به برخی مسائلی که در ارتباط با ترکیب معروف به «امنیتی» مهمترین تصمیم‌گیران این دو دولت مطرح می‌شود پاسخ داد و اظهارات صریحی درباره چگونگی مذاکره با غربی‌ها برای احیای برجام را بر زبان راند. او همچنین درباره دیدگاه دولت در زمینه مصوبه اخیر مجلس درباره پروتکل الحاقی و واکنش شورای عالی امنیت ملی به آن هم نکاتی را مطرح کرد.

مشروح گفت‌وگو با علی ربیعی به شرح زیر است:

سخنگوی دولت در ابتدای این دیدار با اشاره به ضرورت توجه ویژه به روز دانشجو و با تاکید بر اینکه روز دانشجو را می توان نقطه‌ای برای بازخوانی رابطه اعتراض آمیز نخبگان جامعه با حکومت پهلوی دانست گفت: معمولا روز دانشجو را با خود صفت «دانشجو بودن» می‌شناسیم؛ که این صفت معانی زیادی در خود دارد.

وی در ادامه اظهار داشت: یکی از مفاهیم مهم در روز دانشجو موضوع نظام به بن رسیده شاهنشاهی و فرایند پیروزی انقلاب اسلامی است. روز دانشجو فرصتی است که ما بار دیگر ابعاد رژیم شاه، میزان چسبندگی مقدورات کشور به آمریکا و خوی دیکتاتوری نظام شاهنشاهی را مرور کنیم. به دلیل مشکلاتی که از اوایل انقلاب داشتیم، نتوانستیم تمام دلایل علَی انقلاب را برای مردم بازگو کنیم و به دلیل فقدان سیاست رسانه‌ای مناسب، روایت‌های جعلی و انحرافی نیز از پیروزی انقلاب اسلامی شکل گرفته است

ربیعی گفت: این روزها تلاشهای زیادی برای پروژه نمایی و بیان توطئه علیه شاه از سوی رسانه‌های وابسته در جریان است در حالیکه انقلاب یک پروژه نیست و قاعده‌مندی خود را دارد و بنابر ایجاد شرایطی در هر جامعه می‌تواند رخ دهد و انقلاب ایران مستثنی نبود. یکی از مشکلات ما در زمینه تحلیل انقلاب همین است که فقط به برخی ابعاد گزینشی و خالی از فایده پرداخته‌ایم در حالی که جزئیات انقلاب به اندازه کلیتش مهم است. به طور مثال یکی از مسائلی که در چهل سالگی انقلاب از سوی رسانه‌های سلطنت‌طلب شنیده می‌شود القای گزاره «شاه در اواخر حکومتش مردم را نکشت و رفت» است د در صورتیکه او دیگر توان کشتن مردم را نداشت و دیگر کسی برای او به روی مردم اسلحه‌ نمی‌گرفت. زمانی که شاه ایران را ترک کرد ارتش کاملا به مردم پیوسته بود. حتی اسناد نشان می‌دهد شاه به کارتر پیشنهاد مداخله می‌دهد و کارتر به خاطر تجربه ویتنام نمی‌پذیرد.

سخنگوی دولت روز دانشجو را فرصت خوبی برای بررسی علت ریخته شدن سه قطره خون در ۱۶ آذر دانست و گفت: ۱۶ آذر همراه با مفهوم جنبش‌های اجتماعی هم هست زیرا جنبش دانشجویی در ۱۶ آذر نقطه عطفی از خود برجای گذاشت. برخلاف خیلی از کشورهای منطقه، جامعه ما در این زمینه پیشرو بوده است و لذا جنبش دانشجویی در زمینه آزادیخواهی نیز همواره پیشانی جامعه مدنی بوده است.

وی سپس یادآور شد: مسئله خود نهاد دانشگاه نیز موضوع مهمی است؛ دانشگاه همیشه مهد تحرک و روحیه‌بخشی سیاسی و اجتماعی بوده و هست. اصلا خمودگی و خاموشی در این نهادها قابل قبول نبوده و منجر به تسری خمودگی در جامعه می‌شود.

سخنگوی دولت در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر اینکه جامعه نباید دچار بی‌تفاوتی شده و شاهد افزایش بی‌اعتمادی را در جامعه هستیم که به مصلحت درازمدت کشور نیست. اظهار کرد: به عنوان یک کنشگر اجتماعی نه یک دولتمرد می‌گویم که همواره اعتماد به نفس شهروندان یک جامعه برای ثبات و پیشرفت آن جامعه بسیار کمک کننده است. اعتماد به خود پایه‌ای برای اعتماد به دیگران و اعتماد به نهادههای اجتماعی است. امیدوارم بعد از گذر از شرایط سخت امروز که اعتمادها آسیب دیده همگی در جامعه‌ای با وضعیت مناسب‌تر از اعتماد به سر ببریم.

ربیعی در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به پرسشی در خصوص میزان همفکری در میان اعضای دولت گفت: در دولت از همه جناح های کشور افرادی به عضویت درآمدند. تا این افراد به نزدیکی نظر برسند، زمان زیادی صرف شد.این از خصوصیات دولت غیرحزبی است.

سخنگوی دولت گفت: برای همین است که می‌گویند ابزار دموکراسی، حزب است. دموکراسی حزبی برای همه موارد از جمله این وضعیت راه حل‌هایی اندیشیده است.

وی ادامه داد: همه باید تلاش کنیم به سمت نظام چند حزبی پیش برویم. جناح راهکار نیست. کسی از جناح برنامه نخواهد خواست و جناح در برابر مشکلات و بی برنامگی‌ها پاسخگو نیست. باید موانع ساختاری سر راه تحزب را برداریم. وقتی ساختار حزبی وجود نداشته باشد افراد به سمت کارهای جناحی می روند.

ربیعی در پاسخ به این پرسش که نظر دولت درباره پیگیری برجام چیست؟ تصریح کرد: سال ۱۳۹۹ و شرایط بین‌المللی پیش آمده بعد از پیروزی‌های ما در سازمان ملل و شکست ترامپیزم شرایط خوبی را برای منافع ملی ایجاد کرده که اگر از آن استفاده کنیم در آینده آثار بهتری از خود نشان خواهد داد. عده‌ای فکر نکنند که می‌توانند یک برش از تاریخ را کنار بگذارند با این فرض که جناح متبوعشان در آینده بتواند این کار را ادامه دهد. من صراحتا می‌گویم که این طرز تفکر جفا به نسل‌های بعدی است.تحولات سیاسی و بین المللی و فرصت‌های آن در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ لااقل بر یک یا دو نسل آتی اثر خواهند گذاشت.

سخنگوی دولت ادامه داد: همه ما در تمام سطوح باید با هماهنگی و همکاری بیشتری نقش خود را ایفا کنیم تا منافع ملی ما محقق شود. سیاست‌گذاری سلبی به ما کمکی نمی‌کند. ممکن است عده‌ای تصورشان این باشد که با تصمیماتشان به دولت کمک می‌کنند و یا برخی هم این رفتارها را چوب لای چرخ دولت گذاشتن تلقی کنند؛ اما من نمی‌خواهم فعلاً هیچ قضاوتی بکنم.

وی در پاسخ به این پرسش که دورنمای برجام چه خواهد بود؛ گفت: من فکر می کنم قطعا مسیر گفت‌وگو را می‌رویم. خوشبختانه همه جناح ها بر برجام تاکید می‌کنند و کسی آن را تکذیب نکرده است. آن‌هایی که روزی مخالفت می‌کردند خودشان پیشرو مذاکره خواهند بود.

ربیعی تصریح کرد: هیچ دولتی در دنیا بدون ساختارهای قوی اقتصادی داخلی و بالا آوردن ظرفیت‌های داخلی‌اش نمی تواند رشد کند. از سوی دیگر بدون ظرفیت‌های اجتماعی قوی و بدون تعامل با دنیا نمی توان رشد کرد. به علاوه اینها نیازمند یک مشروعیت و انسجام بالا هستیم. در واقع شکلی از دموکراسی های مدرن باید شکل بگیرند. موضوع تعامل با دنیا را نباید تبدیل به نزاع کنیم تا کشور وارد مسیرهای مشکل‌زا می شود.

وی‌خاطر نشان کرد: بعضی‌ها با تصور غلط از جهان می‌گویند در امور سیاسی و اقتصادی به دنیا چه‌کار دارید؛ با همسایه‌ها کار کنید. ما برای انتقال پولمان از همین کشورهای همسایه به خاطر فشار آمریکا به مشکل‌های زیادی خوردیم .

سخنگوی دولت در پاسخ به این سوال که چرا به یکباره مشکلات سرباز می‌کند، گفت: اقتصاد ما نارسایی‌های تاریخی دارد. نفت این نارسایی‌ها را می‌پوشاند. فرض کنید اقتصاد ایران مثل یک دریاچه است که نفت در آن جاری بوده و قایق رفت و آمد می‌کرده است. وقتی این نفت از دریاچه رفت، تازه قایق به سنگلاخ ها خورد. درست است که بخش مدیریت ما ضعیف هایی داشته است اما تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی آثار جدی داشته‌اند.

وی در ادامه گفت: مثلا عده‌ای می‌گویند مگر مرغ به تحریم وابسته است که دچار نوسان قیمتی شده است. ۸۵ درصد صنعت مرغداری به ارز وابسته است؛ وقتی به موقع ارز تامین نمی شود تا نهاده وارد کشور شود، آثارش تا دو سال در این صنعت باقی می‌ماند.

ربیعی تصریح کرد: وقتی از ضرورت تشکیل وزارت بازرگانی در دوران تحریم گفتیم عده‌ای آن را سیاسی دانستند. مشکل بزرگ این است که همه امور را سیاسی می‌بینیم. تفکیک وزارتخانه‌ها هم سیاسی شده است.

سخنگوی دولت در پاسخ به برخی منتقدان دولت گفت: این که می‌گویند دولت به امور اقتصادی بی توجه است؛ من شاهد بودم معاون اول چندین جلسه فقط در موضوع قیمت مرغ برگزار کرد. این تصوری که دولت اطلاعی از مشکلات ندارد یک قضاوت غیرمنصفانه و جناحی است. همه ما در دولت در خصوص این مشکلات وقت می‌گذاریم. مساله گرانی از دلشوره‌های رئیس جمهور و دولت است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا آنچه درباره امنیتی بودن رویکرد دولت در قبال مسائل گفته می‌شود به دلیل حضور افرادی باسابقه امنیتی در دولت است، اظهار کرد: این اصلا درست نیست و یک نتیجه‌گیری غلط از یک موضوع است. شما وقتی می‌گویید آدم‌هایی که سابقه امنیتی دارند انگار هرکس با این سابقه باشد حتماً دیدگاه امنیتی دارد. اما در عین حال آدم‌هایی را می‌شناسیم که اصلاً سابقه امنیتی ندارند اما دیدشان امنیتی است. کسانی در جاهای دیگری هستند و هیچ سابقه امنیتی ندارند اما دیدگاهشان امنیتی است. مهم تفکر افراد است نه سابقه آنها.