افشای قیمت‌ها در بازار واکسن/ وزیر بلژیکی قیمت واکسن‌های کرونا را فاش کرد
طبق داده‌ها واکسن فایزر-بایون‌تک و آکسفورد برای اتحادیه اروپا قیمت کمتری به نسبت آمریکا داشته است. اما واکسن مدرنا برای اروپا ۲۰ درصد بیشتر از ایالات‌متحده قیمت‌گذاری شده است. قیمت واکسن‌ها برای همه کشورهای اتحادیه اروپا یکسان است. از دلایل تفاوت قیمتی، حجم خریدها و همچنین کمک‌هایی است که دولت‌های مختلف به شرکت‌های سازنده واکسن کرده‌اند.
وزیر امورخارجه بلژیک قیمت‌های توافقی اتحادیه اروپا برای خرید واکسن‌های کرونا را افشا کرد. سوفی ویلمز لیست قیمت و مقادیر واکسن‌هایی که اتحادیه اروپا خریداری کرده است را در صفحه توییتر خود اعلام و پس از زمان کوتاهی این اطلاعات را از صفحه خود حذف کرد. با این وجود اطلاعات منتشر شده از صفحه وزیر بلژیکی برداشته و در رسانه‌های خبری بزرگ دنیا منعکس شد. طبق قراردادهای شرکت‌های سازنده واکسن، قیمت خرید نباید توسط کشورهای خریدار فاش شود. طبق آمار افشاشده قیمت واکسن مدرنا برای اتحادیه اروپا ۲۰ درصد گران‌تر از آمریکا محاسبه شده است. از آنجا که اتحادیه اروپا برای واکسن‌ها به نمایندگی از اعضای خود به‌طور مشترک مذاکره کرده است، قیمت‌های مشابهی برای همه ۲۷ کشور عضو اعمال می‌شود. همچنین شواهد نشان می‌دهد ایالات‌متحده واکسن فایزر را ۲۴ درصد گران‌تر از اتحادیه اروپا خریداری کرده است. درحال‌حاضر همه کشورهای جهان به‌دنبال واکسیناسیون گسترده هستند و تلاش زیادی برای اطمینان از دسترسی همه کشورها به واکسن برای افراد آسیب‌پذیر وجود دارد. با این وجود در تمام این مدت قیمت واکسن‌ها جزو اسرار تجاری طبقه‌بندی شده است. بندهای مربوط به محرمانه بودن اطلاعات قیمتی احتمالا به نفع تولیدکنندگان است، زیرا تغییر قیمت از کشوری به کشور دیگر را آسان‌تر می‌کند.
وزیر امورخارجه بلژیک صحت اطلاعات توییت خود را تایید کرد و گفت این آمار در مقابل آن اعلام شد که مخالفان مدعی شدند در بودجه سال ۲۰۲۱ بلژیک، هیچ مبلغی برای پرداخت واکسن تخصیص داده نشده است. قیمت‌گذاری دارو به عوامل مختلفی از جمله تخفیف‌های حجمی و سایر وعده‌های خاص دولت‌ها هنگام امضای قراردادها وابسته است.
فایزر: طبق اطلاعات افشاشده ایالات‌متحده قیمت‌های بالاتری از اروپا پرداخت کرده است. موسسه برنشتاین اعلام کرده اتحادیه اروپا برای واکسن فایزر، در مقایسه با آمریکا ۲۴ درصد تخفیف داشته است. بخشی از این تفاوت ممکن است به این دلیل باشد که اروپا به بودجه تحقیقات بایون‌تک کمک کرده است. شرکت فایزر در پاسخ به سوالی درباره این اختلاف قیمت بین ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا بیان کرده که یک علت آن است که اتحادیه اروپا دوبرابر آمریکا واکسن خریداری کرده است. این شرکت آمریکایی-آلمانی اعلام کرده برای واکسن موسوم به فایزر-بایون‌تک از یک قاعده قیمت‌گذاری مشخص بر اساس حجم و تاریخ تحویل واکسن تبعیت می‌کند. همچنین طبق گزارش این شرکت توافق با اتحادیه اروپا برای تامین ۲۰۰ میلیون دز بزرگ‌ترین سفارش این شرکت تا به حال بوده است.
آکسفورد-آسترازنکا: طبق گفته موسسه برنشتاین، ایالات‌متحده برای هر دز واکسن آکسفورد-آسترازنکا که در دست تولید است، ۴ دلار پرداخت خواهد کرد. این عدد در مقایسه با قیمت اتحادیه اروپا که ۷۸/ ۱ یورو است، ۴۵ درصد گران‌تر است. گرچه ایالات‌متحده برای کمک به توسعه تحقیقات آکسفورد برای دستیابی به واکسن ۲/ ۱ میلیارد دلار هزینه کرده اما قیمت بالاتری پرداخت می‌کند. سازندگان این واکسن اعلام کرده‌اند در مورد توافق‌های خاص اظهار نظری نخواهند کرد. پیش از این گفته شده بود که بر اساس هزینه تولید، انتظار می‌رود قیمت هر دز واکسن آکسفورد-آسترازنکا بین ۳ تا ۵ دلار باشد. اما مشخص نیست که چرا سازندگان این واکسن با اتحادیه اروپا بر سر رقم بسیار پایین‌تری یعنی ۱۹/ ۲ دلار توافق کرده‌اند.
مدرنا: واکسن مدرنا که در ایالت ماساچوست آمریکا تولید می‌شود و با ۵/ ۲ میلیارد دلار سفارش از دولت ایالات‌متحده مواجه است، برای اروپا ۲۰ درصد گران‌تر است. هر دز برای اتحادیه اروپا ۱۸ دلار و برای ایالات‌متحده ۱۵ دلار در نظر گرفته شده است. طبق آمار دولت آمریکا در زمینه تحقیقات واکسن کرونا ۱/ ۴ میلیارد دلار به این شرکت کمک کرده است. در این مقایسه‌ها باید به این نکته نیز توجه شود که داروها و واکسن‌ها به‌طور سنتی عموما در ایالات‌متحده گران‌ترند.
واکسن‌های ارزان برای اروپا
واکسن دو شرکت سانوفی و GSK و همچنین شرکت «جانسون و جانسون» در اروپا به نسبت آمریکا ارزان‌تر عرضه شده است. واکسن جانسون اند جانسون به ایالات‌متحده ۱۰ دلار و به اتحادیه اروپا ۵/ ۸ دلار فروخته شده است. البته این واکسن برخلاف دیگر واکسن‌ها تنها در یک نوبت باید به افراد تزریق شود. اتحادیه اروپا واکسن سانوفی و GSK را نیز ارزان‌تر از آمریکا خریداری کرده است. قیمت‌های ۳/ ۹ دلار برای اروپا و ۵/ ۱۰ دلار برای آمریکا خبر از ۱۱ درصد هزینه کمتر برای کشورهای اروپایی دارد. سخنگوی اتحادیه اروپا در یک نشست خبری بیان کرده بود که همه چیز در مورد واکسن‌ها و قیمت‌ها توسط بندهای قراردادها محرمانه قلمداد می‌شود. او در این صحبت‌ها اشاره کرد که حفاظت از اطلاعات قیمتی به نفع کل جامعه و همچنین به نفع مذاکرات در حال انجام کشورهای دیگر با شرکت‌های سازنده واکسن است. انگلیس که جزو اتحادیه اروپا نیست، ۳۵۷ میلیون دز از هفت نوع واکسن مختلف، از جمله ۴۰ میلیون دز فایزر-بایون‌تک، که برای استفاده در انگلیس قبل از بقیه جهان مجاز بود را تامین کرده است. سخنگوی دولت انگلیس در همین رابطه گفته است که هزینه هر واکسنی که توسط دولت خریداری شده مورد به مورد تحت مذاکره قرار گرفته و ارزش آن ارزیابی شده است. انگلیس مانند اتحادیه اروپا از قبل مبلغ قابل توجهی برای کمک به تولید تعدادی از واکسن‌ها، از جمله آسترازنکا پرداخت کرده است و بنابراین قیمت‌های نهایی این واکسن‌ها برای آنها کمتر خواهد بود. طبق خبرها اتحادیه اروپا تا به حال نزدیک به ۲ میلیارد دز واکسن کرونا از شرکت‌های مختلف خریداری کرده است. اروپا از شش واکسن مختلف به اندازه ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دز و از شرکت مدرنا ۸۰ میلیون دز گرفته است. چند کشور، از جمله آلمان و مجارستان، در کنار برنامه اتحادیه اروپا واکسن‌های اضافی نیز برای خود خریداری کرده‌اند.
