محمدو ولد صلاحی که ۱۴ سال تمام بدون اتهام و محاکمه در بازداشتگاه مخوف گوانتانامو زندانی بود، در دوران اسارت، از داستان بازداشت و شکنجههایی که متحمل میشد یک کتاب با عنوان خاطرات گوانتانامو نوشت. این کتاب پرفروش شد و حالا با اقتباس از آن یک فیلم واقعگرایانه به نام موریتانیایی (The Mauritanian) با بازی طاهر رحیم، جوری فاستر و بندیکت کامبربچ ساخته شده که قرار است فوریه امسال (بهمن- اسفند ۹۹) اکران شود.
کوین مکدونالد کارگردان اسکاتلندی این فیلم میگوید: وقتی صلاحی به لوکیشن بازداشتگاه گوانتانامو آمد، بهم ریخت. بهخاطر همین هم اجازه ندادیم خیلی بماند. وقتی با حرف زدن دربارهاش یا قرار گرفتن در آن موقع، خاطرات دوران اسارتش را به یاد میآورد، حال و روزش از لحاظ فیزیکی دگرگون میشود. روانشناس نیستم اما به چشم میبینم که این فرد از اختلال پس از سانحه یا PTSD رنج میبرد و این اختلال نمود فیزیکی دارد. نمیخواست آن جا باشد. البته حق هم دارد.
مکدونالد معتقد است: صلاحی انسانی فوقالعاده خونگرم، شوخطبع و باهوش است اما وقتی درباره چیزهای تاریکی که برایش در گوانتانامو اتفاق افتاد، از بدرفتاریها گرفته تا شکنجههای فیزیکی، حرف میزند، یک آدم دیگر میشود؛ به آن دوران برمیگردد، صورتش دچار تیک میشود و در رفتارش به وضوح میتوان دید که به آن زمان بازگشته و برگشت از آن برایش سخت است.
صلاحی در سال ۱۹۷۰ در کشور موریتانی متولد شد و از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۶ در بازداشتگاه آمریکایی گوانتانامو زندانی بود. وی در دهه ۸۰ میلادی در جریان قیام مردم افغانستان علیه حکومت کمونیستی به القاعده پیوست اما خودش میگوید بعدها از این گروه برائت جسته و در اقدامات تروریستی آنها نقشی نداشته است. بررسیهای مقامات دولتی آمریکا در نهایت نشان داد صلاحی تهدیدی برای امنیت این کشور نیست.
وی در دوران اسارت خود، در کتاب خاطرات گوانتانامو شکنجههای روحی و جسمی که متحمل شده را روایت کرد: به هذیانگویی افتادم و صداهایی واضح میشنیدم. بعدها نگهبانان از این توهماتم سوءاستفاده کردند و از طریق لولههای سلول با لحنی تمسخرآمیز مرا به آسیب رساندن به نگهبان و کشیدن نقشه فرار تشویق میکردند. اما من گولشان را نمیخوردم.
صلاحی میگوید برای آن که از شکنجهها در امان بماند به ناچار به اعتراف اجباری دست زده و به بازجویانش گفته بود قصد داشته برج CN در تورنتو را منفجر کند.
مکدونالد در تحقیقاتی که برای ساخت این فیلم انجام داد، به سراغ نانسی هولندر وکیل صلاحی رفت و درباره بیگناه بودن موکلش از او پرسید.
هولندر در پاسخ به این سوال گفته بود: پس از میلیونها دلاری که دولت آمریکا برای تحقیق درباره زیروبم زندگی وی صرف کرد و استفاده از شکنجه و دروغ سنج برای حرف کشیدن از زیرزبان او، فکر نمیکنید اگر سند و مدرکی دال بر گناهکار بودنش وجود داشت تا به حال پیدا شده بود؟