بیانیه سازمان هواپیمایی در سالگرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی

با توجه به اینکه در سالگرد سانحه هوایی PS752 قرار داریم و گزارش نهایی بررسی سانحه برای عموم منتشر نشده است، این بیانیه در اجرای بند 6-6 ضمیمه 13 کنوانسیون جهانی هواپیمایی کشوری صادر می شود و در آن گزارشی مختصر از روند پیشرفت تحقیقات ارائه می‌گردد.

گروه بررسی سانحه یاد جانباختگان این سانحه را گرامی داشته واحترام خود را به احساسات و عواطف خانواده آنها اعلام می دارد.

شکل گیری بررسی سانحه

به دنبال سانحه مورخ 18/10/1398 هواپیمای 800-B737 به علامت ثبت PSR-UR شرکت هواپیمایی اکراین اینترنشنال در نزدیکی تهران، با ابلاغ وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری مسئول بررسی سانحه انتخاب و پیرو آن گروه بررسی سانحه شکل گرفت.

این بررسی در اجرای آئین نامه بررسی سوانح و حوادث غیر نظامی مصوب هیئت دولت جمهوری اسلامی ایران صورت پذیرفته است. بررسی این سانحه در انطباق با مفاد ضمیمه 13 قرار دارد. در بررسی این سانحه، استانداردها و توصیه های ارائه شده در ضمیمه 13 به کار برده شده اند.

گزارشهای منتشر شده قبلی پس از وقوع سانحه

در تاریخ 18/10/1398 گزارش مقدماتی اولیه که حاوی اطالعات مقدماتی مربوط به سانحه بود منتشر گردید. در تاریخ 30/10/1398 با به دست آمدن و بررسی برخی اطالعات تکمیلی مانند مکالمات رادیویی ضبط شده و دادههای راداری، گزارش مقدماتی دوم منتشر شد. گروه بررسی سانحه در تیرماه 1399 گزارشی از پیشرفت تحقیقات منتشر کرد که در آن جزئیات رویدادها که حاوی اطلاعات مرتبط با شلیک سامانه پدافندی نیز درج شده بود.

پس از بازخوانی جعبه های سیاه هواپیما و با توجه به انتظار خانواده جان باختگان جهت آگاهی از محتوای به دست آمده در بازخوانی، در شهریور ماه 1399 گزارش بازخوانی جعبه های سیاه نیز منتشر شده است.

سایر تحقیقات

بر اساس اصل 172 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، برای رسیدگی به جرایم مربوط به وظایف خاص نظامی یا انتظامی اعضاء نیروهای مسلح، محاکم نظامی مطابق قانون تشکیل میگردد.

پس از اعلام ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسالمی ایران مبنی بر شلیک سامانه پدافندی به سمت پرواز PS752 در اثر خطای انسانی، رئیس قوه قضائیهبه سازمان قضایی نیروهای مسلح ماموریت داد تا رسیدگی قضایی به این سانحه را انجام دهد.

این رسیدگی در چهارچوب قانون دادرسی نیروهای مسلح جمهوری اسالمی ایران مصوب 22/2/1364 مجلس شورای اسالمی و مقررات مربوطه صورت میپذیرد و بررسی علل خطاها و تخلفات نظامی رخ داده که منجر به این سانحه شده است در صالحیت تحقیقات یاد شده است.

هماهنگی بین مسئول بررسی سانحه و مقامات قضایی، مطابق استانداردهای بند 5-3 ضمیمه 13 انجام پذیرفته است

تاریخچه سانحه

پرواز شماره 752 از تهران به کیف شرکت هواپیمایی اکراین اینترنشنال در ساعت 6 و 12 دقیقه روز 18 دیماه 1399 از باند فرودگاه امام خمینی تهران پرواز کرد. در شرایطی که هواپیما در شرایطی عادی در حال طی مسیر پیش بینی شده بود، توسط یکی از سامانه های دفاع هوایی اطراف تهران به عنوان هدف متخاصم شناسایی میشود و دو موشک در زمانهای ساعت 6 و 14 دقیقه و 39 ثانیه و ساعت 6 و 15 دقیقه و 9 ثانیه به سمت آن شلیک میشود.

موشک اول در زمان 6.14.55 در مجاورتهواپیما منفجر شده و باعث آسیب به هواپیما میشود. گروه پروازی تلاش خود را برای کنترل شرایط و ادامه پرواز هواپیما آغاز میکنند، لیکن در نهایت هواپیما در حدود ساعت 6.18 در شرایطی که پس از یک گردش به راست در مسیری به سمت فرودگاه قرار داشت با زمین برخورد کرده و منفجر میشود. تمامی سرنشینان هواپیما شامل 9 نفر گروه پروازی و 167 نفر مسافر جان خود را از دست میدهند.

نتیجه تحقیقات

پس از پایان مرحله جمع آوری اطلاعات که با همراهی کشورها و طرفهای مشارکت کننده صورت پذیرفت، گروه بررسی سانحه نسبت به تحلیل آنها اقدام نمود. بر مبنای تحلیل انجام شده علت وقوع سانحه و سایر عوامل موثر در آن شناسایی شد و اقداماتی برای پیشگیری از رخداد مجدد رویدادهای مشابه پیشنهاد گردید. نتیجه تحقیقات محدود به سوالاتی درباره چگونگی پرتاب موشک نبوده و بخش مهمی از بررسیها به این پرسش اختصاص دارد که فرایندهای صدور مجوز پرواز برای این هواپیما در شرایطی که منجر به شلیک موشک به سمت آن شد، توسط بخشهای اداره کننده فضای پروازی، شرکت هواپیمایی و کشور ناظر بر آن چه بوده است. موضوع چگونگی ارزیابی ریسک ادامه پرواز و وجود اطلاعات برای انجام این ارزیابی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

انتشار نتایج

با توجه به اینکه بخش مهمی از این تحقیقات با مشارکت سایر کشورها و از طریق دریافت اطلاعات،مشاوره تخصصی و مساعدت فنی صورت پذیرفته است، الزم است قبل از انتشار نهایی گزارش، محتوای آن توسط سایر طرفها نیز مرور شود تا نظرات آنها درباره بخشهای مرتبط دریافت شود و بر آن اساس، گزارش نهایی منتشر شود.

پیش نویس گزارش نهایی در تاریخ 9 دیماه 1399 برای طرفهای مشارکت کننده ارسال شده و حداکثر تا 60 روز بعد از آن تاریخ، نظرات طرفها ارائه خواهد شد و پس از آن گزارش نهایی با اهداف ایمنی به شکل عمومی منتشر خواهد شد.

این بررسی یک تحقیقات ایمنی هوانوردی است. اصلی ترین ابزار ارتقاء ایمنی ،اشتراک اطلاعات است. در جریان این فعالیت تخصصی، بازنگری در تحلیلها و نتایج در اثر شناسایی موارد جدید و یا اصلاح و بهبود تحلیلها محتمل است، در نتیجه، انتشار عمومی این اطلاعات تا قبل از نهایی شدن آنها ممکن است باعث سردرگمی مخاطبانی که در جریان امور قرار ندارند شودو از همین رو، تا زمان نهایی شدن، گزارش تحقیقات به صورت عمومی منتشر نخواهد شد.