خبرگزاری رویترز اعلام کرد هرج و مرج پس از آن به راه افتاد که ترامپ جمهوریخواه که همچنان از پذیرش شکست و تعهد به انتقال مسالمتآمیز قدرت خودداری میکند، مقابل هزاران تن از حامیانش سخنرانی و ادعاهایی بیاساس مطرح کرد مبنی بر اینکه این انتخابات از او به سرقت رفته است.
در آمریکا دو راه برای برکناری یک رئیس جمهوری از قدرت وجود دارد: متمم بیست و پنجم قانون اساسی آمریکا و استیضاح به دنبال محکومیت در سنا. در هر کدام از این سناریوها، مایک پنس، معاون رئیس جمهوری آمریکا قدرت را به دست میگیرد تا زمانی که بایدن سوگند یاد کند. یک منبع مطلع گفت، گفتوگوهایی در میان برخی از اعضای کابینه و متحدان ترامپ درباره استفاده از متمم بیست و پنجم وجود دارد.
هدف متمم ۲۵ چیست؟
متمم بیست و پنجم که در ۱۹۶۷ به تایید رسید و پس از ترور جان اف. کندی در ۱۹۶۳ طرح شد، رسیدگی به بحث جانشین ریاست جمهوری و ناتوانی است. بخش چهار آن به مواردی اشاره دارد که یک رئیس جمهور قادر به انجام وظایف خود نیست اما به صورت داوطلبانه کنارهگیری نمیکند.
کارشناسان میگویند، تدوینکنندگان متمم بیست و پنجم به وضوح هدفشان این بود که زمانی از آن استفاده کنند که یک رئیس جمهور به لحاظ فیزیکی یا روانی ناتوان میشود. برخی کارشناسان هم استدلال میکنند که از آن همچنین میتوان به صورت گستردهتر برای اطلاق به رئیس جمهوری استفاده کرد که به شکلی خطرناک عمل میکند و مناسب این سمت نیست.
به منظور استناد به متمم بیست و پنجم، مایک پنس و اکثریت کابینه ترامپ باید اعلام کنند که ترامپ قادر به اجرای وظایفش به عنوان رئیس جمهور نیست و او را برکنار کنند. در آن صورت، پنس قدرت را به دست میگیرد.
ترامپ میتواند متعاقباً اعلام کند که توانایی از سرگیری کار را دارد. اگر پنس و اکثریت کابینه به تصمیم ترامپ اعتراض نکنند، ترامپ قدرت را دوباره به دست میآورد. اگر آنها در مورد تصمیم ترامپ اختلافنظر داشته باشند، پس از آن موضوع توسط کنگره تصمیمگیری میشود، اما پنس تا آن زمان به عنوان رئیس جمهور به کارش ادامه خواهد داد.
برای برکناری ترامپ رای اکثریت دو سوم در دو مجلس آمریکا (سنا و مجلس نمایندگان) نیاز است. اما پل کمپوس، پروفسور حقوق قانون اساسی در دانشگاه کلورادو میگوید، مجلس نمایندگان تحت کنترل دموکراتها ممکن است رایگیری بر سر این مناقشه را تا زمان پایان دوره ترامپ به تعویق بیندازد.
پل کمپوس میگوید، متمم بیست و پنجم راه مناسبی برای برکناری ترامپ از قدرت است و مزیت آن به استیضاح این است که بسیار سریعتر از آن به سرانجام میرسد. او افزود: پنس میتواند فورا رئیس جمهور شود، در حالی که استیضاح و محکومیت ممکن است حداقل چندین روز زمان ببرد.
آیا میتوان ترامپ را استیضاح و برکنار کرد؟
یک تصور غلط درباره "استیضاح" این است که به برکناری رئیس جمهوری از مقامش اشاره دارد. در حقیقت، استیضاح فقط به مجلس نمایندگان آمریکا برمیگردد که اتهاماتی وارد کند که یک رئیس جمهوری مرتکب "جرم یا بزهکاری بزرگ" شده است؛ مشابه کیفرخواست در یک پرونده کیفری.
اگر یک اکثریت ساده از ۴۳۵ عضو مجلس نمایندگان به طرح این اتهامات موسوم به "مفاد استیضاح" رای بدهند، این فرایند وارد سنا میشود و در آنجا دادگاهی برای مشخص کردن گناهکاری این رئیس جمهور برگزار میشود. قانون اساسی رای دو سوم سناتورها برای محاکمه یا برکناری یک رئیس جمهور را الزامی کرده است.
ترامپ پیشتر در دسامبر ۲۰۱۹ به دست مجلس نمایندگان تحت کنترل دموکراتها استیضاح شد و اتهاماتش سوء استفاده از قدرت و مانعتراشی در اقدامات کنگره بود که از تلاشهای او برای فشار وارد کردن بر اوکراین به منظور تحقیق از بایدن و پسرش نشات میگرفت. ترامپ در فوریه ۲۰۲۰ از سوی سنای تحت کنترل جمهوریخواهان تبرئه شد.
ترامپ به چه جرم یا بزهکاری بزرگی ممکن است متهم شود؟
فرانک بومن، پروفسور حقوق قانون اساسی در دانشگاه میسوری میگوید ترامپ فتنهانگیزی یا برای سرنگونی دولت آمریکا تلاش کرده است. ترامپ همچنین میتواند بابت یک جرم کلی هدف استیضاح قرار بگیرد؛ وفادار نبودن به قانون اساسی آمریکا و ناکامی در عمل به سوگندش.
کنگره برای تعریف جرم و بزهکاری بالا اختیارات زیادی دارد و این در اصل به جرایم کیفری واقعی محدود نمیشود. این استاد حقوق قانون اساسی تاکید کرد: جرم اصلی میتواند اقدام علیه قانون اساسی باشد؛ اقدام برای تضعیف یک انتخابات که در چارچوب قانون برگزار شده است.