کمالوندی: صنعت هسته‌ای ما امروز به هیچ‌وجه قابل مقایسه با شش هفت سال پیش نیست/ رهبر انقلاب گفته بودند به این مذاکرات خوشبین نیستم

«بهروز کمالوندی» معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی دوشنبه شب ۲۲ دی ماه با حضور در برنامه جهان آرا ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای هسته‌ای درباره آغاز مجدد تولید غنی سازی ۲۰ درصد عنوان کرد: شروع ۲۰ درصد با توجه به قانون اقدام راهبردی مصوب مجلس در ماده اول مقرر کرده بلافاصله بعد از تصویب از سرگیری غنی سازی ۲۰ درصد را داشته باشیم. در مورد ۲۰ درصد ما سال ۱۳۸۸ تولید آن را شروع کردیم زمانی که دنبال سوخت راکتور تهران بودیم و بعد از آن موفق شدیم سوخت را تولید کنیم و نقطه عطفی برای فعالیت‌های هسته‌ای ما شد.

وی افزود: مجلس تصمیم گرفت تولید ۲۰ درصد از سر گرفته شود. اگر چه در گام‌های کاهش تعهد این موضوع را داشتیم و وقتی عدد ۳.۶۷ را کنار گذاشتیم عملا می‌توانستیم تا ۲۰ درصد بالا برویم، ولی بنا به سیاست‌های دولت تصمیم گرفته شد در حدود ۴.۵ درصد تا ۵ درصد تولید کنیم که آن هم بالاتر از ۳.۶۷ درصد بود و آن هم مواد اولیه امروز ما را تولید می‌کرد.

کمالوندی بیان کرد: الان حدود چهار تن مواد اولیه داریم و مصوبه مجلس که حدود ۱۲۰ کیلوگرم ظرف یک سال تولید کنیم به راحتی برای ما قابل تحقق است. از زمانی که کار را شروع کردیم شاید زودتر از هشت ماه مقداری که قانون تعیین کرده به آن برسیم.

وی درباره واکنش‌ها به آغاز غنی سازی ۲۰ درصد گفت:‌ متاسفانه سیاه‌نمایی در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران از ابتدا بوده که نه به فعالیت‌های کشور ما بلکه به ذات تکنولوژی هسته‌ای برمی‌گردد. وقتی می‌خواهید به قله هسته‌ای برسید باید به قله‌های دیگر در حوزه‌های فیزیک، شیمی،‌ ریاضی و سیالات و ... برسید. وقتی توانایی‌های ایران را دیدند به سیاه‌نمایی شروع کردند که ایران به دنبال سلاح‌ هسته‌ای و اهداف دیگر است و ۶ قطعنامه شورای امنیت، هفت قطعنامه شورای حکام و ۶ تا تصمیم نامه در شورای حکام داشتیم که حدود ۲۰ تا به نحوی قفل و بندی بود که فکر می‌کردند می‌توانند به این ترتیب صنعت هسته‌ای را کنترل می‌کنند.

کمالوندی با بیان اینکه صنعت هسته‌ای ایران زایش از درون بوده است، اظهار داشت: تلاش کردند سیاه‌نمایی کردند و با فشارها به ایران محدودیت ایجاد کنند و اهداف اقتصادی و علمی و فنی داشتند و یکسری اهداف سیاسی. وقتی می‌خواستند این سیاه‌نمایی را داشته باشند مترصد فرصت‌هایی بودند مثل ۲۰ درصد. این تلقی را برای دنیا ایجاد می‌کنند که ایران به سلاح هسته‌ای نزدیک شده است.

امروز کسی در دنیا نیست که باور کند جمهوری اسلامی ایران به دنبال سلاح‌ هسته‌ای است
کمالوندی گفت: امروز کسی در دنیا نیست که باور کند جمهوری اسلامی ایران به دنبال سلاح‌ هسته‌ای است.

معاون سازمان انرژی اتمی درباره قانون اخیر مجلس اظهار داشت: یکسری ملاحظات سیاسی دولت داشت که به دولت و وزارت خارجه مربوط می‌شود. ما به عنوان سازمان مجری تصمیمات عالیه نظام را اجرا می‌کنیم و زمانی قانونی باشد حتما باید اجرا شود به خصوص اینکه در مسیر شکل گیری قانون حضور داشتیم و قانون می‌توانست به نحوی باشد که ما نتوانیم اجرا کنیم. بعضی موارد است که اگر آنچه مدنظر مجلس بخواهد انجام شود باید یکسری همراهی‌ها با سازمان انرژی اتمی انجام شود.

کمالوندی بیان کرد: دولت بنا به دلایلی موافق نبود که در آن مقطع این قانون تصویب شود و ملاحظات خود را مطرح کرد و من هم در صحن علنی مجلس مواضع دولت را مطرح کردم. ولی آقای صالحی در سازمان انرژی اتمی نظرشان این است که این یک فرصتی است برای صنعت هسته‌ای ما که خودنمایی کند. چون متاسفانه آنقدر مطرح شده که صنعت هسته‌ای ما نابود شده است، در حالی که حدود هشت سال است من در کنار متخصصان عزیز خدمت می‌کنم به جرأت می‌توانم بگویم صنعت هسته‌ای ما امروز به هیچ وجه قابل ملاحظه با شش هفت سال پیش نیست به لحاظ پیشرفت‌هایی که در حوزه فنی کرده است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه در برجام سه نوع محدودیت بود که یک محدودیت در تعداد سانتریفیوژ بود، اظهار داشت: درست است ۱۹ هزار سانتریفیوژ ایستاده داشتیم که از اینها ۱۱ سانتریفیوژ کار می‌کرد و بخش مهمی از سانتریفیوژها کار نمی‌کردند چه به دلایل سیاسی و چه فنی. وقتی شما از ۱۱ هزار سانتریفیوژ به شش هفت هزار سانتریفیوژ رفتید، این محدودیت با توجه به اینکه در یک برنامه صنعتی حداقل از ۴۸ هزار سانتریفیوژ می‌کنید این ۴۸ هزار سانتریفیوژ ما را به ۱۹۰ هزار سو نمی‌رساند.

وی همچنین گفت که تست‌های مکانیکی سانتریفیوژ IR9 با ۵۰ سو به تدریج در حال شروع شدن است.

حدود دو ماه می‌توانیم راکتور قبلی را دوباره احیا کنیم
کمالوندی همچنین درباره راکتور آب سنگین اراک بیان کرد: لوله‌هایی که در کلندریا بود و پیشنهاد از طرف ایران بود که در آن لوله‌ها سیمان ریخته شود، چون اطلاع داشتیم لوله‌های دیگر را داریم که عوض کنیم و اگر بخواهیم برگردانیم حدود دو ماه می‌توانیم راکتور قبلی را دوباره احیا کنیم.

وی خاطرنشان کرد: در مجلس صحبت از این بود که چون هدف ما لغو تحریم‌هاست و اگر این قانون را تصویب و این لوله‌ها را دوباره گذاشتیم و مثلا دو ماه دیگر اینها عقب نشینی کرده و تحریم‌ها را لغو کردند و قرار شد به عقب برگردیم، دوباره لوله‌ها را از بین ببریم. به همین خاطر تصمیم گرفتند که به جای آن راکتور جدیدی را در نظر بگیرند که طبق ماده پنج قانون ما باید برنامه زمانبندی راکتور جدید را ظرف یک ماه تقدیم مجلس کنیم که در این زمینه کار لازم انجام شده است.

کمالوندی با بیان اینکه همان راکتور قبلی با مشخصات قبلی است، گفت: الان دو مسیر را برای راکتور طی می‌کنیم. یک راکتور بهینه شده است. این راکتور جدید به دلیل اینکه شار نوترونی بالا دارد و فضا برای آزمایشات بعد از پرتودهی می‌دهد راکتور بهتری است. راکتور قبلی به دلیل اینکه سوخت عادی مصرف می‌کرد، کالندریا تمام فضا را برای سوخت اشغال می‌کرد. الان که از سوخت غنی شده استفاده می‌کنید یک سوم برای سوخت اشغال می‌شود.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: قرار است نیمه اول سال آینده تست سرد این راکتور را داشته باشیم.

حدود چهار تن اورانیوم داریم
کمالوندی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره میزان مواد هسته‌ای خاطرنشان کرد: ما حدود ۱۰ تا ۱۱ تن مواد هسته‌ای داشتیم که به خارج فرستادیم. بخشی که سوخت ۲۰ درصد است را امانت گذاشتیم و پنج کیلو پنج کیلو می‌گیریم و در قبال آن حدود ۶۰ تن کیک زرد گرفتیم که باعث شد ظرفیت ذخایر کیک زرد ما افزایش یابد. همین الان ما چهار تن اورانیوم داریم و با قانون مجلس قرار است ما ظرفیت را به ۵۰۰ کیلو در ماه برسانیم. یعنی به عبارتی در پایان سال ۵۰۰ کیلو ظرفیت داریم و همین الان حدود ۲۰۰ کیلو ظرفیت داریم. با افزایش ماشین‌های جدید ما حدود یک سال و یک سال و نیم حداقل به مواد قبلی می‌رسیم و به سرعت می‌تواند افزایش یابد.

وی یادآور شد: پنج تن، ۱۰ تن با ۳۰ تن تفاوت زیادی ندارد. اگر اینها را بخواهید برای سوخت نیروگاه بوشهر استفاده کنید. برای یک سال این نیروگاه حداقل حدود ۳۲ تن سوخت زیر پنج درصد نیاز دارید که الان از روسیه دریافت می‌کنیم.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: طرف مقابل که تبلیغ می‌کند ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است.

برجام باید حاصل می‌شد
کمالوندی در خصوص نظر شخصی خود درباره برجام گفت: از نظر شخصی من باید این کار انجام می‌شد و می‌نشستیم و راهی برای قطعنامه‌های فصل هفت سازمان ملل پیدا می‌کردیم. همین قطعنامه‌ها مانع بود و مشکل ایجاد می‌کرد. من به عنوان کسی که سابقه دیپلماتیک داشتم معتقدم باید تلاش می‌شد حل شود.

وی یادآور شد: ابتدای کار یک گشایشی ایجاد شده بود. ما با یک شیطان بزرگ مواجه هستیم و در یک صحنه بین‌المللی کار می‌کنیم و در آن صحنه شما کارهایی را با یکسری اهداف انجام می‌دهید. آمریکا صرفا بحث ایران نبوده و با مسائل محیط زیستی و موشک‌های میان برد در اروپا چه کردند. اتفاقاتی که الان در آمریکا رخ می‌دهد، رفتار عجیب و غریبی در صحنه جهانی رخ می‌دهد و شما نمی‌توانید الان بحث هسته‌ای ایران را از موضوعات کل روابط با آمریکا و فضای بین‌المللی جدا و راجع به این یک مورد بخواهید قضاوت کنید.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: این کار به نظر من باید انجام می‌شد و الان هم باید اقداماتی انجام گیرد. صنعت هسته‌ای ما باید حفظ شود. اگر اقداماتی کردیم که قطعنامه‌ها برداشته شود از این طرف هم نباید به صنعت هسته‌ای ما صدمه‌ای وارد شود.

کمالوندی گفت: اگر من در این سازمان نبودم شاید این دیدگاه شما را داشتم که ببیند کاری صورت نگرفت ولی من هشت سال است در این حوزه هستم. ما صنعتی می‌خواهیم که اگر در سوخت خودکفا نباشیم امنیت تامین را داشته باشیم و اگر مثلا روسیه در اختیار ما قرار نداد ما روی پای خود بایستیم.

معاون سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این سؤال که ما در قطعنامه‌های قبلی از جمله ۱۹۲۹ هیچ وقت ذیل ماده ۴۲ منشور نبودیم و آن چه ذیل آن بودیم ماده ۴۱ فصل هفت بود، مگر قرار نبود ما ۹۰۰ تن کیک زرد بعد از برجام بگیریم و انگلیس مانع شد؟ اظهار داشت: ۲ هزار تن تفاهمانه با قزاقستان بود. ۹۰۰ تن قرارداد بسته شده بود که قرار بود.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: پیش بینی خیلی خوبی شده بود که مشکلات کیک زرد ما برطرف شود. در مذاکره بده و بستان این گونه تمام شد و طرف مقابل خواسته‌های خودش را داشت و وقتی توافق شد باید در کانال خرید می‌آمد و آنها موافقت می‌کردند و انگلیسی‌ها شیطنت کرده و گذاشتند آمریکای جدید وارد شد و کاملا مخالفت کرد.

وی ادامه داد: همین وضعیت نیز در «ایتر» پیش آمد. ما با «ایتر» سه سند امضا کردیم. با آقای صالحی از آنجا بازدید کردیم و مشارکت ایران خیلی می‌توانست موثر باشد. آمریکا جلوی این کار را گرفت.

بهروز کمالوندی در ادامه حضورش در برنامه جهان آرا عنوان کرد: دو روش برخورد وجود دارد یک روش عامیانه و برخوردهای سیاه و سفیدی یک برخورد دیگر برخورد مدبرانه و سیاسی است.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: فرض کنید الان برجامی نیست و شما صنعت هسته‌ای دارید. در حوزه رادیودارو علیرغم تحریم‌ها و فشارها کار به نحو احسن انجام می‌شود. یک حوزه نیروگاهی دارید که روس‌ها صرفا در ساخت نیروگاه در زمان برجام به صورت جدی وارد شدند. مکاتبات آن موجود است. همان زمان با کره و ژاپن صحبت کردیم و حتی با سرمایه و تسهیلات اعتباری خودشان آمدند، ولی آمریکا جلوی آنها را گرفت و در حوزه نیروگاهی محدودیت‌هایی وجود دارد که همچنان است و اگر بخواهید نیروگاه توسعه دهید باید این مسائل را حل کنید. یکی در حوزه غنی سازی برای تولید سوخت است. ما سوخت تهران را تولید کردیم، ولی اگر می‌خواهید سازنده سوخت نیروگاهی باشید باید دو گلوگاه را حل کنید یکی دسترسی به مواد اولیه داشته باشید که در طول ۴۰ سال بعد از انقلاب الا چند سال اخیر که حدود ۴۰۰ تن کیک زرد وارد کشور کردیم، کلا حدودا ۵۵۰ تن کیک زرد با قراردادهای قبل از انقلاب بوده است. دیگر یک کیلو کیک زرد وارد کشور نشده است.

وی افزود: گلوگاه دوم، بحث‌های تکنولوژیک است.سوخت راکتور تهران سه تا چهار کیلو نیاز است و نیاز به نطنز ندارد و با نصف فردو هم می‌توان این کار را انجام داد. ولی اگر نطنز و فردو و دنبال ماشین‌های جدید هستید، باید مشکل گلوگاه تکنولوژی سوخت را هم حل کنید. این سوخت باید بعد از پرتودهی، آزمایش شود. با فضایی که ایجاد شد در این مدت یادداشت تفاهمی با روسیه در این زمینه امضا کردیم و یک نقشه راه ۱۰ ساله که الان پنج سال آن گذاشته که بتوانیم سازنده سوخت نیروگاه بوشهر باشیم. اگر این اتفاق نیفتاده بود به هیچ وجه روسیه هم نمی‌آمد. همین روسیه فعلی مقابل آمریکا در کنار ما هستند ولی ملاحظات خودشان را دارند و همین‌ها در قطعنامه‌های قبلی علیه ما رای دادند.

کمالوندی خاطرنشان کرد: اگر بخواهید صنعت هسته‌ای را داشته باشید باید گره‌های صنعت را یکی یکی باز کنید.

وی گفت: برجام یک مدت زمانی دارد و بعد از آن محدودیت‌ها کنار می‌رود. به عنوان یک دیپلمات می‌گویم فضای سیاسی فضای داد و ستد است. قطعنامه‌های فصل هفت را کنار زدید و راهی برای همکاری باز کردید.

کمالوندی یادآورشد: با امضای برجام حتی برخی از کشورهای جهان به دنبال سرمایه گذاری در حوزه تولید سوخت نیروگاهی در ایران بودند، اما امریکایی ها با این مساله مخالفت کردند و اجازه ندادند این مساله عملی شود.

وی با بیان اینکه برای داشتن صنعت هسته ای باید گره های آن را یکی یکی باز کنیم ، گفت: برای این کار باید بتوانیم عزتمندانه و مقتدرانه از منافع ملی کشور دفاع کنیم و اجازه ندهیم قطع نامه پشت قطع نامه علیه ما صادر شود.

سخنگوی سازمان انرژی هسته ای ایران با اشاره به اقدامات شهید فخری زاده بیان کرد: این شهید بزرگوار یکی از دوستان نزدیک من بود و پس از حادثه نیروگاه نطنز عده ای اعلام کردند که ما به صنعت هسته ای ایران لطمه بزرگی زدیم در حالی که ما صراحتا اعلام کردیم که چنین اتفاقی نیافتاده است.

کمالوندی در ادامه به مذاکرات با امریکایی ها با واسطه مقامات کشور عمان اشاره کرد و اظهار داشت: در این مذاکرات افراد شایسته ای در وزارت امور خارجه انتخاب شده بودند و چون این مذاکرات آشکار نبود من به نقل از آقای صالحی که آن موقع وزیر امور خارجه ایران بود شنیدم که آقا فرمودند که من به این مذاکرات بد بین هستم و نباید این مذاکرات طولانی باشد ولی مقتدرانه در چارچوب سیاسی قدرتمند این مذاکرات انجام شود.

سخنگوی سازمان انرژی هسته ای ایران تاکید کرد: برجام اولین تجربه بزرگ ما در جهان بود و به عنوان یک دیپلمات اعلام می کنیم که با برجام ما توانستیم گره ها را باز کنیم و اگر اجازه دهیم قطع نامه ها اضافه شود این یک اشتباه اساسی است، زیرا دشمن ما در همه زمینه ها به دنبال دشمنی با ما است ولی ما نیز در این زمینه ها بریا مقابله با استکبار جهانی و امریکا بسیار آزموده شده ایم.