"خورشت ماست" پیش غذای اصیل ایرانی

ماست چکیده زعفرانی با تزئینی از زرشک و خلال پسته و بادام با رشته هایی از گوشت گردن گوسفند، کمی شکر و گلاب ترکیب ملس و کشدار خورشت ماست اصفهان است.

نخستین نکته ای که درباره این پیش غذای اصیل به چشم می آید دمای سرد و سپس خاصیت کشسانی آن است، موضوعی که بسیاری از گردشگران نیز هنگامی که خورشت ماست را با کنجکاوی از منوی رستوران ها انتخاب می کنند به آن اشاره کرده اند.

اگرچه خورشت ماست بیشتر به عنوان خوراک تشریفاتی در مهمانی ها و عروسی ها شناخته شده، اما شهره آن همواره مسیر گردشگران را به سوی اصفهان تغییر داده است و به اذعان محققان حتی در سایر استان ها و کشورهای جهان نیز تهیه و مصرف می شود.

خورشت ماست در کنار بریانی و حلیم بادمجان همواره به عنوان غذای برتر از سوی داوران در جشنواره های استانی انتخاب شده است.

این پیش غذای بومی دارای ارزش تغذیه ای بالا است. یک متخصص تغذیه در این خصوص گفت: در صد بالای ماست چکیده در خورشت ماست منبع غنی از کلسیم و ویتامین B محسوب می‌شود، بنابراین مصرف آن برای زنان باردار، کودکان و سالمندان مفید است.

علیرضا نکویی، وجود گوشت گردن بره در این خوراک را منبع اسید چرب اشباع، تامین کننده پروتئین و اسیدهای آمینه ضروری بدن دانست.

وی افزود: اگر چه این دسر سنتی در دسته خوراک های پرچرب قرار دارد اما به دلیل آنکه به طور معمول در برخی روزها و مناسبت ها سرو می شود مشکل چندانی ایجاد نمی کند.

مشهدی یحیی صالحی مسئول یکی از سفره های خانه های قدیمی اصفهان درباره پیشینه خورشت ماست به ایرنا گفت: در گویش محلی به این خوراک "خورش ماست" می گویند که در قدیم یک غذای اصلی درباری بود ولی امروزه به عنوان دسر مصرف می شود.

به گفته وی این خوراک به سبک هندی تهیه می شود که در آن به جای شکر و گلاب از نمک و فلفل استفاده می شود.

این سرآشپز خوراک های سنتی اضافه کرد: در این روش گوشت را با روغن تفت داده و پیاز سرخ شده و نمک را به آن می‌افزایند و آب‌پز می‌کنند، سپس ادویه غذا شامل زعفران ساییده، کمی نمک و فلفل و زیره و گشنیز خرد شده به آن اضافه می‌شود، ماست را چنان به‌هم می‌زنند تا صاف شود سپس با مواد مخلوط می‌کنند، پس از افزودن ماست، خورشت نباید بجوشد و همین که ماست گرم شود کافی است.

وی افزود: به طور معمول خورشت ماست بخش ثابت و اصلی سفارش غذای همه مشتریان و بخصوص گردشگران است.

صالحی، خورشت ماست را از جمله خوراک های بومی اصفهان دانست که فرصت های اقتصادی و کارآفرینی پیرامون آن به وفور یافت می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان نیز در گفت و گو با ایرنا به این موضوع اشاره و بیان کرد: میراث ناملموس فرهنگ و غذاها می تواند نوعی جاذبه گردشگری محسوب شود.

فریدون اله یاری افزود: توریسم غذا یکی از روش هایی است که می توان از طریق آن دورترین نقاط کشور را به گردشگران جهان معرفی کرد.

وی اضافه کرد: در روستاها و شهرستان های مختلف استان و کشور، فرهنگ استفاده از غذای ایرانی حفظ شده اما در صورتی که به این فرهنگ توجه کافی نشود با موج جدید یکسان سازی که در جهان بوجود آمده از بین خواهد رفت.

با وجود اینکه هزاران نوع غذای محلی در جای جای ایران وجود دارد اما تعداد انگشت شماری از آنها به صورت محدود در رستوران ها یا خانه ها سرو می شود.

این در حالیست که "ویل دورانت" در کتاب "تاریخ تمدن" خود می نویسد: مساله خوراک انسان و تهیه آن بنیان تمدن را تشکیل می دهد، کلیسای جامع و معبد، موزه هنر و تالار موسیقی، کتابخانه و دانشگاه، همه روکار بنای تمدن هستند، باید چشم داشت و در پشت ظاهر 'مطبخ 'را دید.

غذاها و خوراک های بومی اگر چه در نگاه نخست، سفره ایرانی را به نمایش می گذارد اما در ورای این جورچین رنگارنگ طعم ها، گنجینه ای فاخر از فرهنگ، باورها و رسوم ایرانی نهفته است که با توسعه توریسم غذا می توان به آن دست یافت.

یک کارشناس مطالعات گردشگری در این خصوص به ایرنا گفت: پیشینه تاریخی ایران گواه روشنی بر اهمیت سفره ایرانی است، به طوری که خوراک بومی، ساده و مقوی همواره زینت بخش آن است.

مریم نوری افزود: با دقت به ترکیب مواد اولیه غذاها و خوراک های بومی به خوبی می توان به جایگاه تغذیه در تمدن و فرهنگ کهن ایرانیان پی برد.

این کارشناس با بیان اینکه امروز نیازمند ایجاد شبکه ای از مطبخ خانه های سنتی در کشور هستیم، افزود: بسیاری از غذاهای سنتی به فراموشی سپرده شدند و منوی رستوران ها بیشتر شامل غذاهای تکراری و یا بر اساس الگوی کشورهای دیگر است.

وی ادامه داد: اصفهان یکی از استان های محوری کشور در بخش توریسم غذاست و باید طوری برنامه ریزی شود که خوراک های بومی آن مانند خورشت ماست و بریانی تنها جنبه تغذیه ای نداشته باشند بلکه فرصتی برای تبادل فرهنگی و ارزآوری اقتصادی و کارآفرینی نیز باشد.

اصفهان در کنار برخورداری از جاذبه های تاریخی وفرهنگی، تنوع شگفت آمیز از طعم ها، رنگ ها و رایحه غذاهایی است که هر یک در بردارنده رمز و راز زندگی گذشتگان است.
بسیاری از غذاها در این استان خاص اصفهان بوده و در هیچ کجای کشور یافت نمی‌شود و حتی برخی نیز از اصفهان به دیگر استانهای کشور راه یافته است.

برآیند بررسی ها نشان می دهد غذاها در اصفهان در بیشتر موارد به دو بخش تقسیم می شوند. یا آبگوشت مانند هستند و نان را در آن ها ترید (تلیت)می کنند یا حلیمی شکل اند و ترکیب جذابی از گوشت دنده یا گردن با حبوبات هستند که با هم کوبیده می شوند و در بیشتر مواقع با نان و سبزی خوردن تازه سرو می شوند.

اطلس جامع و سند راهبردی غذای ایرانی نیز درسال ۹۵، همزمان با جشنواره منطقه ای 'سفره ایرانی، فرهنگ گردشگری' در اصفهان رونمایی شد.
استان اصفهان با بیش از ۲۲ هزار اثر تاریخی، هزار و ۸۵۰ اثر ملی و هفت اثر ثبت جهانی و افزون بر ۶۰۰ خانه تاریخی کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی است.