سرنوشت سیاسی نتانیاهو در گرو چهارمین کارزار انتخاباتی

با پایان دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، بزرگترین حامی بنیامین نتانیاهو، رژیم صهیونیستی و خروج وی از کاخ سفید، میدل ایست نیوز در گزارشی در این باره نوشت: "سقوط دولت ائتلافی اسرائیل به دلیل اختلاف بر سر بودجه و انحلال پارلمان سبب شده تا با توجه به اختلافات درون حزبی در لیکود و نیز جلسات پیش روی محاکمه نخست وزیر به اتهام فساد مالی، انتخابات پیش رو در ماه مارس از دید برخی تحلیل‌گران «واپسین» حضور نتانیاهو در عرصه سیاسی تلقی شود.

بدین ترتیب نتانیاهو در حالی باید خود را برای چهارمین کارزار انتخاباتی طی دو سال گذشته آماده کند که اختلافات بر سر عملکرد وی در میان اعضای حزب لیکود به شکلی بی سابقه افزایش یافته و وی برای اجرای طرح‌های جاه‌طلبانه از جمله الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری و توسعه شهرک‌سازی دیگر حمایت بهترین دوست و متحد خود یعنی دونالد ترامپ را به همراه نخواهد داشت.

نتیجه انتخابات ۲۳ مارس همچنین از این جهت برای نتانیاهو سرنوشت ساز است که اگر وی نتواند دولت آینده اراضی اشغالی را تشکیل دهد، ممکن است با توجه به احتمال تایید اتهام‌های فساد مالی و مجرم شناخته شدن او در دادگاه راهی زندان شود؛ مسئله‌ای که می‌تواند پایان دوران سیاسی وی را رقم بزند.

به رغم آنکه نتایج برخی نظرسنجی‌ها از پیروزی حزب لیکود در انتخابات پیش روی پارلمانی حکایت دارد اما موفقیت در تشکیل دولت از موضوعاتی است که همچنان محل بحث و گمانه‌زنی در این کشور است.

نتانیاهو برای کسب قدرت مجدد جدا از جدال‌های سنتی میان جناح راست با احزاب چپ و میانه، هم اکنون رقبای تازه ای از پایگاه سیاسی خود در درون احزاب راستگرا را نیز پیش رو دارد.

به اعتقاد تحلیل‌گران دو حزب راستگرای «امید تازه» و «راست تازه» به رهبری «گدعون ساعر» و «نفتالی بنت» که هر دو از چهره‌های شناخته شده جناح راست هستند در انتخابات ماه مارس توانایی به چالش کشیده لیکود را دارند و همین امر پیش‌بینی در خصوص نتیجه انتخابات یاد شده و امکان تشکیل دولت توسط نتانیاهو حتی در صورت پیروزی لیکود را پیچیده‌تر کرده است.

رقبای تازه نخست وزیر اسرائیل که هر یک سودای جایگزینی نتانیاهو در سر دارند از عملکرد وی ناخرسند هستند و وی را فردی مناسب برای برای اداره کشور نمی‌دانند. سوء مدیریت در مبارزه با بیماری کووید۱۹ از جمله انتقادهایی است که از سوی چهره‌ها و احزاب راستگرا بنیامین نتانیاهو وارد شده است.

بنیامین نتانیاهو پس از آوریل ۲۰۱۹ سه بار در تلاش برای تشکیل دولت وحدت ملی ناکام ماند و دولت ائتلافی وی با حزب آبی سفید به رهبری بنی گانتس که از ماه مه ۲۰۲۰ سکان وزارت دفاع را در دست گرفت ماه گذشته میلادی سقوط کرد.

ترامپی دیگر نیست
انتخابات ماه مارس آینده از سوی دیگر در حالی برگزار می‌شود که نتانیاهو دیگر احتمالا حمایتی مشابه حمایت ترامپ از جانب کاخ سفید را نخواهد داشت؛ مسئله‌ای که با توجه به اختلافات داخلی می‌تواند امتیاز منفی دیگری برای وی در مبارزات انتخاباتی تلقی شود و شانس وی را برای باقی ماندن در قدرت کاهش دهد.

دونالد ترامپ با انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس که به نوعی مشروعیت بخشیدن به پایتخت شمردن این شهر برای اسرائیل بود، نشان داد تا چه حد به سیاست‌های جریان راستگرای اسرائیل به رهبری نتانیاهو نزدیک است.

وی همچنین با مشروع دانستن شهرک‌سازی در کرانه باختری و به رسمیت شناختن «حاکمیت اسرائیل» بر بلندی های اشغال شده جولان سوریه در کنار نتانیاهو ایستاد.

از سوی دیگر نباید نقش دونالد ترامپ را در زمینه سازی برای نزدیکی کشورهای عربی با اسرائیل به خصوص عادی سازی روابط این کشور با امارات عربی متحده، بحرین، سودان و مراکش نادیده گرفت.

اکنون با ورود جو بایدن به کاخ سفید شرایطی متفاوت از قبل بر جهان و خاورمیانه حاکم خواهد شد، شرایطی که بی‌تردید اگرچه نظم موجود را بطور بنیادین بر هم نخواهد زد اما آن را همانگونه که در دوران ترامپ بود به سود بنیامین نتانیاهو ثبیت نخواهد کرد.

با همه این اوصاف، دنیای سیاست دنیای پر تحولی است که بدلیل مولفه‌های ناپایدار کمتر قابل پیش‌بینی است. اما آنچه روشن است این است که بنیامین نتانیاهو بی شک دیگر از پشتیبانی و حمایت همه‌جانبه دونالد ترامپ که امتیازی ویژه برای وی در پایگاه سیاسی‌اش یعنی جناح راست به حساب می‌آمد،‌ برخوردار نخواهد بود.

این که سیاست‌های جو بایدن در قبال خاورمیانه، تا چه میزان بر سیاست داخلی اسرائیل و بر قدرت ماندن نتانیاهو تاثیر خواهد گذشت را باید منتظر ماند و دید.

بنیامین نتانیاهو بارها نشان داده از «ذکاوت سیاسی قابل توجهی» برخوردار است؛ وی این موضوع را در جریان تشکیل دولت ائتلافی پس از سه بار ناکامی در توافق با بنی گانتس به رخ کشید و کارشناسان سیاسی اعتقاد دارند که وی در انتخابات مارس هم برای شکست رقبای جدید خود در جناح راست ترفندهایی در آستین دارد.

نتانیاهو پیش از این، زمانی که گمانه‌زنی‌ها در باره احتمال بالای شکست ترامپ در انتخابات مطرح بود نیز در یک تماس تلفنی که به صورت مستقیم از رسانه‌های امریکا پخش شد به نوعی تلاش کرد به گونه‌ای پاسخ نزدیک‌ترین متحد خود را بدهد که برای آینده‌اش دردسرساز نشود.

او در جواب سوال رئیس جمهوری وقت ایالات متحده که آیا بایدن نیز می‌توانست زمینه عادی سازی روابط اسرائیل با سودان را فراهم کند،‌ با خونسردی و برخلاف تمجیدهای پیشین از دونالد ترامپ گفته بود هر کس در آمریکا به ما برای صلح کمک کند استقبال می‌کنیم."