خیزشِ ریگ‌ها با دیار کرمان چه کرد؟

گرد و غبار و ریزگردها در استان کرمان حکایت جدیدی نیست و هرساله وزش تندبادها باعث برخواستن شن‌های روان در مناطق جنوبی و جنوب شرقی این استان می‌شود. پدیده‌ای با رویکردی تخریبی که بیشتر، بخش کشاورزی را مورد عنایت قرار می‌دهد. در این بین برخی از زیرساخت‌های شهری و جاده‌ای هم از خسارت‌های توفان شن بی‌نسیب نمی‌مانند.

طی روزهای اخیر، توفان شن بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال به بخش کشاورزی و زیرساخت‌های استان کرمان خسارت وارد کرد که ۲ هزار میلیارد ریال آن در شهرستان رودبار جنوب خصوصا شهر «زهکلوت» و مابقی خسارات در شهرستان ریگان گزارش شده است.

ناگفته نماند، این میزان خسارت متغیر بوده و خسارت‌های نهایی بعد از پایان جمع‌بندی و ارزیابی کارشناسان اعلام خواهد شد که مسلما چند روزی به طول خواهد انجامید اما همین آمار، حاکی از ورود خسارت نسبتا سنگینی است.

به گفته مسوولان رودبار جنوب بیشترین میزان خسارت در شهر زهکلوت و به بخش کشاورزی گزارش شده است. از طرفی توفان شن خسارات زیادی به زیرساخت و محصولات کشاورزی منطقه ریگان وارد ساخت به طوری که ده‌ها هکتار از مزارع گندم و جو دچار شن گرفتگی شد.

توفان شن در استان کرمان علاوه بر بخش کشاورزی، مشکلاتی را هم در جاده‌های این استان ایجاد کرد و آنطور که مسوولان اعلام کردند، راه ارتباطی ۹۰ روستای شهرستان ریگان بر اثر سرعت بالای شن‌های روان و کاهش دید افقی، بسته شد. البته در شهرستان رودبار جنوب هم این مشکل را داشتیم و راه ارتباطی بسیاری از روستاهای این شهرستان خصوصا در حوزه زهکلوت بسته شد.

مشکلات تنفسی ناشی از بروز ریزگرها را هم نباید فرآموش کرد و برای اینکه بهتر از وضعیت گرد و غبار و تبعات آن در این دیار آشنا شویم ابتدا ببینیم فرماندار ریگان چه می‌گوید.

امین باقری که فرماندار ریگان است در این باره بیان داشت: بر اثر توفان شن خسارت‌هایی به زیرساخت‌های عمران شهری و فضای سبز، برق، آب و تاسیسات زیر بنایی در روستاها وارد شد. همچنین ۴۳ شهروند ریگانی به علت مشکلات تنفسی ناشی از گرد و غبار راهی مراکز درمانی شدند.

وی افزود : ۶۵ خودرو هم در توفان شن گرفتار شده بودند که توسط نیروهای امدادی، به آن‌ها امداد رسانی شد و سرنشنیان آن خودروها در مساجد ریگان اسکان داده شدند.

به گفته باقری، با کمک نیروهای امداد رسان، راه ارتباطی روستاهای بسته شده بازگشایی و تردد در این محورها برقرار شد.

اما اصل موضوع، خسارتِ بیش از ۲ هزار میلیارد ریالی توفان شن به کشاورزان رودبار جنوب کرمان است. کشاورزانی در منطقه محرومی به نام «زهکلوت» که همیشه آخرین برگ برنده‌شان برای گذر از مشکلات معیشتی، کشاورزی بوده است.

زهکلوتی‌ها پس از عبور از بحران‌های سیل سال گذشته و کاهش قیمت محصولات کشاورزی، اینبار علاوه بر سرمای زمستانه، با پدیده‌ توفان هم مواجه شدند، توفانِ شنی که همچون رگبار بر مزارع کشاورزی‌شان فرود آمد. نمی‌دانم تا کنون در توفان‌های شن گرفتار شده‌اید یا نه اما همین‌قدر بگویم وقتی که شن‌های ریز با سرعت بالا به سر و صورت انسان برخورد می‌کند انگار که سوزن‌های تیزی بر دست و پا و صورتت فرو می‌رود و تو بدونِ اینکه به چیز دیگری فکر کنی و حتی بتوانی چشم‌ها و دهانت را باز کنی فقط در دلت خدا خدا می‌کنی که این رگبارِ شِن هرچه سریع‌تر به اتمام برسد و آسمان، همان روی خوش و آرام همیشگی‌اش را نشانت دهد. و ناگهان می‌بینی که خداوند صدای قلبت را شنید، تا اگر مالت از بین رفته درعوض با حفظ جان شیرنت بتوانی با امید به آینده‌ای بهتر و تلاش بیشتری به زندگی ادامه دهی و بدانی که دارایی مادی قابل برگشت است.

آنچه پُرواضح است، چشم امید این کشاورزان، پس از خداوند به همت مسوولان و کمک برای جبران خسارت است. اما در این میان می‌خواهم برایتان بگویم که بیشتر اهالی جنوب کرمان به ویژه بسیاری از رودباری‌ها چگونه کشاورزی می‌کنند، شاید این موضوع را تاکنون کسی در هیچ جایی مطرح نکرده باشد.

در جنوب کرمان خصوصا مناطقی همچون رودبار جنوب و زهکلوت معمولا کشت محصولات زراعی و گلخانه‌ای (کشت‌های تونلی) دیرتر از سایر نقاط انجام می‌شود. اما در مناطقی که هوا سردتر است زمان آغاز کاشت یکی دو ماه زودتر است، مردانِ رودباری برای کار کردن در گلخانه‌های شهرهایی همچون جیرفت و حتی شمال استان، بارِ سفر می‌بندند تا بتوانند با کارگری در آن مناطق، برای خرید بذر و پلاستیک و سایر نهاده‌های کشاورزی، پولی به دست بیاورند. در همین زمان، زنان و فرزندانِ این مردها، زمین‌های کشاورزی را آماده می‌کنند تا زمانی که شوهرانشان با دست پُر به خانه برگردند. رودباری‌ها مردِ کار و تلاش هستند و اعضای خانواده از زنان گرفته تا دختران و پسران برای به دست آوردن روزی حلال در کنار هم فعالیت می‌کنند.

مردانی که برای کارگری به مناطق دیگر رفته بودند، با پولِ حاصل از کارگری که با خود می‌آورند فقط می‌توانند مقداری بذر و شاید کمی هم پلاستیک برای پوشاندن محل کشت بذرها خریداری کنند و مجبورند سایر ملزومات و نهاده‌ها همچون کود و سَم را به صورت قرضی و نسیه تهیه کنند و معمولا علاوه بر چک یا سفته‌ای که به فروشگاه می‌دهند، قرار می‌گذارند تا صاحب فروشگاه در موقع برداشت محصول، خودش شخصا یا نماینده‌ای بفرستد و طلب خود را نقدا یا به صورت محصول از کشاورز دریافت کند.

پس دیدیم کرمانی‌ها امسال جدای خسارت‌های ناشی از سرمای کم‌سابقه، شاهد میهمانی ناخوانده به نام توفان شن هم بودند، توفانی شدید که از مزارع زیبای رودبار جنوب، جز پلاستیک‌های تیکه‌پاره و تپه‌های شنی، چیزی برای کشاورز به ارمغان نیاورد.

به زودی میزان دقیق خسارات توفان مشخص خواهد شد و می‌طلبد مسوولان که طی هفت سال گذشته همیشه یار و یاور کشاورزان بوده‌اند اینبار هم حمایت‌های مردم‌دوستانه دولت را از کشاورزان خاک‌خورده کرمان خصوصا زهکلوت و رودبار و ریگان دریغ نکنند. حقیقتا توفان شن برای کشاورزان کرمانی، یک بحران است و دیدیم در شبکه‌های اجتماعی، هموطنان عزیزمان از جای‌جای نقاط کشور، نگرانی خود را نسبت به وضعیت این کشاورزان ابراز کردند.

تخصیص اعتبارات ملی برای جبران خسارت‌های ناشی از سرما و توفان شن در جنوب کرمان، خواسته مهم اهالی این دیار است.

شهرستان رودبار جنوب در فاصله ۳۳۰ کیلومتری جنوب کرمان و ریگان در فاصله ۲۸۵ کیلومتری جنوب شرق کرمان قرار دارد.