رای اشبتاهی و گل به خودی نمایندگان مجلس!

مجلس سد راه بودجه شده است و حالا حتی حاضر شده که مصوبه کمیسیون تلفیق را هم پس بزند. دیروز در صحن علنی مجلس مشخص بود که هدف اصلی مخالفت با دولت است، حتی اگر قرار باشد برای رسیدن به آن بهارستان را هدف قرار دهند. نگاهی به سخنان نمایندگان نشان می‌دهد، اهالی بهارستان دیروز خیلی نمی‌دانستند در حال رأی دادن به چه چیزی هستند و فقط به این توجه می‌کردند که اجازه تصویب بودجه را ندهند و علیه دولت و رئیس جمهوری صحبت کردند.

پیش از این، کلیات بودجه در کمیسیون تلفیق مجلس تصویب شده بود. مالک شریعتی نیاسر نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی در این باره گفته بود:‌ «تصمیمی که کمیسیون تلفیق مجلس در خصوص تصویب کلیات بودجه سال 1400 گرفت یک تصمیم راهبردی بود و به هیچ وجه به معنای موافقت با محتوای لایحه بودجه دولت نبود.»

با این حال کمیسیون تلفیق لایحه دولت را در دستور کار خود قرار داد و آن را اصلاح کرد. البته اصلاحات مطابق با نظر دولت نبوده است آنچنان که حالا دولتی‌ها می‌گویند آن چیزی که کمیسیون تلفیق ارائه داده با لایحه دولت تفاوت ماهوی دارد و باید از آن به عنوان یک طرح مجلس یاد کرد و نه لایحه‌‌ای از سوی دولت.

دیروز علیرضا معزی معاون دفتر رئیس جمهوری در واکنش به این تصمیم و درباره عدم حضور روحانی در جلسه صبح سه‌شنبه مجلس شورای اسلامی که با دستور کار بررسی کلیات گزارش کمیسیون تلفیق در مورد لایحه بودجه ۱۴۰۰ برگزار شد، با تاکید بر ‌‌این‌که حضور ‎‌‌رئیس جمهور برای دفاع از کلیات ‎بودجه نه الزام آیین‌نامه‌ای دارد، گفت: «دفاع از بودجه‌ای که دیگر نشانی از «لایحه» دولت ندارد و بیشتر «طرحی» است از سوی کمیسیون تلفیق، وجهی برای حضور ‌‌رئیس‌جمهور باقی نگذاشته است.»

با این حال دیروز محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه به عنوان نماینده دولت در صحن علنی مجلس حاضر شد و در انتقاد از مجلس و کمیسیون تلفیق صحبت کرد. نوبخت دیروز اعلام کرد که چرا در دو ماه گذشته مجلس فرصت داشته بودجه را اصلاح کنه این کار را انجام نداده است و اصلاحاتی هم که در لایحه دولت انجام شده برخلاف ایرادات مبنایی است که اعضای کمیسیون تلفیق وارد کرده‌‌‌اند. او گفت:‌« امروز ملت ایران می‌پرسند بعد از دوماه که بودجه دست مجلس شورای اسلامی بود و اختیار تغییر داشت در راستای رفع اشکالات چه اقدامی انجام داده است؟ یکی از اولین انتقادات به لایحه بودجه رشد منابع و مصارف بود این در حالی است که مجلس عدد ۸۴۱ هزار میلیارد تومان را به ۱۱۲۰ هزار میلیارد تومان افزایش داد. سوال ملت ایران این است که اگر به این رقم انتقادی بود که رشد منابع زیاد است چرا اصلاح نشد؟»

نوبخت اضافه کرد: « رد لایحه به این معنی است که عقل جمعی ما نکشیده که بعد از دوماه بودجه را اصلاح کنیم امید ما به شما در مجلس و اصلاحات و پیشنهادات شماست. چند هفته برای اصلاح لایحه در جلسه علنی وقت هست و این لایحه اکنون در اختیار شماست.» اما بهارستانی‌ها خیلی حوصله شنیدن انتقاد را نداشتند و میکروفن او قطع شد. رئیس مجلس به او گفت که فرصت ۲۰ دقیقه‌ای شما تمام شد و قطع میکروفن دست ما نیست و پس از این سخنان او ناتمام ماند. بعد از این بود که کلیات گزارش کمیسیون تلفیق در مورد لایحه بودجه ١۴٠٠ در دستور کار جلسه علنی مجلس شورای اسلامی قرار گرفت. پس از ارائه گزارش سخنگوی کمیسیون تلفیق و اظهارات نمایندگان مخالف و موافق، کلیات لایحه بودجه به رای مجلس گذاشته شد که نهایت با ۹۹ رای موافق، ۱۴۸ رای مخالف و ۱۲ رای ممتنع از مجموع ٢۶١ نماینده حاضر به تصویب مجلس نرسید.

اختلاف برداشت نمایندگان

در پی رد کلیات لایحه بودجه 1400 نمایندگان عنوان کردند که اختلاف برداشتی در مورد به رای گذاشتن لایحه بودجه دولت یا گزارش کمیسیون تلفیق ایجاد شده است. در ابتدای جلسه علنی صبح دیروز سخنگوی کمیسیون تلفیق گزارش خود را به نمایندگان ارائه کرد. در ادامه نیز نمایندگانِ موافق کلیات و برخی اعضای کمیسیون تلفیق تاکید کردند که موافقت آنها با لایحه بودجه دولت نیست و آنها نیز مخالفت‌هایی با لایحه دولت دارند و موافقت آنها، موافقت با کلیات گزارش کمیسیون تلفیق است.

زمانی که قرار بود کلیات بودجه به رای مجلس گذاشته شود محمدباقر قالیباف رئیس مجلس گفت بر اساس آئین نامه و نظراتی که گرفته شده و حوزه قوانین، ما کلیات لایحه بودجه را به رای می‌گذاریم و اگر رای بیاورد برای ورود به جزئیات، مبنای ما گزارش کمیسیون تلفیق بودجه است اما در صورتیکه لایحه رای نیاورد لایحه رد است و دولت باید لایحه بودجه را اصلاح کند و به مجلس برگرداند. پس از ‌‌این‌که کلیات بودجه به رای مجلس گذاشته شده بود یکی از نمایندگان از امیرآبادی عضو هیات رئیسه مجلس سوال کرد که آیا این کلیات لایحه بودجه دولت است یا گزارش کمیسیون تلفیق؟ که امیرآبادی ابتدا در پاسخ به او گفت: گزارش کمیسیون تلفیق است که به رای گذاشته شده است. اما محمدباقر قالیباف رئیس مجلس تاکید کرد: نه، کلیات بودجه است و مجددا امیرآبادی عضو هیات رئیسه مجلس از تریبون اعلام کرد: کلیات بودجه به رای گذاشته شده است.

محمد خدابخشی نایب ‌‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه در این باره به ایسنا گفت: برداشت‌ها در این زمینه متفاوت بود برداشت ما این بود که گزارش کمیسیون تلفیق بودجه به رای گذاشته می‌شود همانطور که سال‌های قبل هم این چنین بود ولی بعضی برداشت‌شان این بود که لایحه به رای گذاشته خواهد شد. وی اضافه کرد: نمایندگان هم در موافقت و مخالفت با گزارش کمیسیون تلفیق صحبت کردند اما در نهایت لایحه بودجه به رای گذاشته شد. احمد امیرآبادی فراهانی عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: من از تریبون مجلس شورای اسلامی گفتم که کلیات بودجه به رای گذاشته شده است، قبل از آن نمایندگان پرسیدند که این گزارش بودجه است و من از ‌‌رئیس مجلس شورای اسلامی این را سوال کردم که ایشان گفتند کلیات بودجه است. وی در پاسخ به این سوال که آیا گزارش کمیسیون تلفیق به رای مجلس شورای اسلامی گذاشته شده یا لایحه بودجه، گفت: کلیات بودجه تلفیقی از این گزارش با لایحه است. در آیین‌نامه هم آمده که کلیات بودجه به رای گذاشته می‌شود. گزارش کمیسیون تلفیق هم تلفیقی از لایحه بودجه و اقداماتی است که کمیسیون تلفیق انجام می‌دهد. حجت‌الاسلام سید محمدرضا میرتاج‌الدینی نایب ‌‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز در این باره اظهار کرد: در کمیسیون تلفیق هم لایحه بودجه به بحث گذاشته شده و اگر کلیات رای می‌آورد گزارش تلفیق مبنا قرار می‌گرفت. در واقع دولت لایحه را ارائه می‌دهد و کمیسیون‌ها بررسی می‌کنند و نهایتا کلیات لایحه به رای گذاشته می‌شود. اگر مجلس شورای اسلامی آن را نپذیرفت لایحه به دولت بر می‌گردد و اگر رای آورد لایحه مبنا قرار می‌گیرد. روال معمول براساس آیین‌نامه هم همین بوده که لایحه به رای گذاشته شود.

گل به خودی

با این حال برخی می‌گویند نمایندگان با این کار مصوبه و اصلاحات خود را رد کرده‌‌‌اند. محمدرضا تابش نماینده سابق مجلس در این باره به ایسنا گفته:‌ «اقدام دیروز مجلس شورای اسلامی تعجب‌آور است، زیرا حتی گزارش کمیسیون تلفیق هم ملاک قرار نگرفت به خصوص ‌‌این‌که یک شخصیت اقتصادی مستقل یعنی آقای نادران در راس این کمیسیون بود. 45روز وقت مجلس شورای اسلامی گرفته شد و نمایندگان هر تغییری می‌خواستند در بودجه اعمال کرده بودند و اصلاحات در کمیسیون تلفیق انجام شد و رهبری هم در زمینه‌ی بودجه رهنمودهایی داشتند، اما کار عجیبی در لایحه بودجه انجام گرفت و من معتقدم رد کردن گزارش کمیسیون تلفیق خودزنی مجلس شورای اسلامی بود این یک اتفاق عجیب و تاسف‌آور است. وقتی تجربه کار پارلمانتاریستی کم باشد و موضوعات غیرفنی و تعارضات سیاسی مطرح باشد، چنین مسائلی پیش می‌آید که موجب سردرگمی کشور می‌شود.»