از ساعت ۲ بعدازظهر آمدهاند روبروی ساختمان جدید وزارت کشاورزی که جنب ساختمان وزارت نفت است. بیشترشان سالخورده و به گفته خودشان ریش سفید و بزرگتر صنعت مرغداری هستند. ریش سفیدی که پشت ماسک پنهان شده است اما از قامت خمودهشان در همان نگاه اول میتوان فهمید که کهنهکاران صنعت هستند.
آمدهاند تا با کاظم خاوازی، وزیر کشاورزی صحبت کنند اما ساعت طولانی انتظار را تاب نمیآورند و رییس یکی از تشکلهای مرغ تخمگذار بدحال میشود و روی زمین میافتد. اورژانس که میآید نیروی انتظامات هم از راه میرسد و جمعیت را به درون ساختمان وزارتخانه هدایت میکند.
مرغداران روی صندلیهای آبی لابی مینشینند اما صندلیها کافی نیست و عدهای سرپا میمانند. تا ساعت ۵ بعدازظهر کسی برای گفتگو با مرغداران پایین نمیآید. آنها میگویند این دومین هفته است که جلوی وزارتخانه جمع میشوند و فقط یکبار توانستهاند با یکی از مدیران میانی وزارتخانه گفتگوی بیحاصلی داشته باشند.
یکی از مرغداران میگوید: «ببینید چه به سر تولید آوردهاند که ما پیرمردها را مجبور کردهاند با حال وخیم و در این شرایط شیوع کرونا تجمع کنیم.» مرغدار دیگری با اشاره به نشستهای پیدرپی و بدون نتیجه با تشکلهای صنفی انتقاد میکند که «تشکلهای صنفی در این مملکت قدرتی ندارند و همه چیز دست دولتیهاست. میآییم دردمان را به دولتیها بگوییم گوش هیچکدامشان بدهکار نیست.»
وزیر کشاورزی حاضر به گفتگو با مرغداران نشد
یکی دیگر از فعالان صنعت که خودش را به زحمت به جلوی صف میکشد، گلایه میکند: «وزیر کشاورزی فقط جلوی دوربین تلویزیون بلد است از تولید دم بزند و شعار بدهد؟ اگر دلش برای تولید میسوزد چرا یک تک پا پایین نمیآید که حرف تولیدکنندگان را بشنود؟»
مرغدار دیگری با کنایه میگوید:«ایشان همین چند وقت پیش تا کرمان رفت ولی نه برای سرکشی به وضعیت کشاورزانی که همه زندگیشان را در طوفان شن از دست دادند، بلکه برای شرکت در میهمانی هواپیمایی ماهان و گلخانهداریشان رفت!»
با تمام حواشی که ماههای قبل و البته سالهای قبل توزیع نهادههای دامی ایجاد کرده است، همچنان مشکل مرغدارها دسترسی به خوراک دام با قیمت مناسب است. مرغداری که خشمگین به نظر میرسد میگوید: «عزم مدیران دولتی حل مشکل نیست وگرنه چند سال دیگر باید بحث خوراک دام و فساد در توزیع آن خبرساز بشود و چند هزار بار دیگر مرغداران باید دربارهاش حرف بزنند؟! الان پرسش ما این است که چه کسانی از این بازار نفع میبرند که عزمی به اصلاح وضعیت وجود ندارد؟»
فساد در بازار ۱۳۰ هزارمیلیارد تومانی خوراک دام و طیور
واردات خوراک دام و طیور در زمره بزرگترین اقلام وارداتی ایران به شمار میآید و بازاری به بزرگی ۱۳۰ هزار میلیارد تومان گردش مالی دارد که البته بخش عمده این بازار و مقرراتش به دست وزارت کشاورزی است.
تولیدکنندگان مرغ و گوشت میگویند که ۷۰ درصد بهای تمام شده محصولشان به نرخ خوراک دام و طیور وابسته است و دولت مدعی است که برای واردات این کالا که جز اقلام عمده وارداتی به ایران است، دلار ۴۲۰۰ می دهد اما معلوم نیست که این دلارهای ۴۲۰۰ چه میشود و چرا در نهایت خوراک دام با بهای گزاف به دست مرغداران میرسد.
مرغداران به رسانهها گفتهاند که فقط ۳۰ تا ۴۰ درصد مصرف خوراکشان با نرخ دولتی است و بقیه را از بازار آزاد میخرند. کمیسیون اصل نود مجلس گزارشی منتشر کرده است حدود ۹۰ درصد نهادههای دامی مورد نیاز کشور از طریق واردات تامین میشود و نیاز سالانه کشور حدود ۹ میلیون تن ذرت، ۴٫۲ میلیون تن سویا و ۵/۵ میلیون تن جو برآورد میشود.
کمیسیون اصل نود مجلس در گزارش خود تاکید کرده که نهتنها حجم انبوهی از واردات خوراک دام با دلار ۴۲۰۰ سر از بازار آزاد درمیآورد که وزارت کشاورزی به ذخایر استراتژیک هم دست برده است.
همچنین اختلاف آماری شدیدی بین اظهارات گمرک و معاونت امور دام وزارت کشاورزی وجود دارد و در حالی که گمرک اعلام کرده که در شش ماهه اول امسال چهار میلیون و ۹۶۴ هزار تن ذرت وارد شده است رقم اظهاری معاونت امور دام وزارت کشاورزی فقط یک میلیون و ۳۵۳ هزار تن است و از نظر مجلس اختلاف فاحش ۳ میلیون و ۵۹۳ هزار تنی قابل توجیه نیست.
همچنین با توجه به مجموع واردات و تولید داخل باید در شش ماه ابتدای سال ۹۱۹ هزار و ۷۰۲ تن کنجاله سویا به مرغداران با نرخ دولتی تحویل داده میشد اما حدود ۴۸ هزار و ۱۰۳ تن آن گم شده است.
برنامهریزی تولید برای شب عید عقب افتاد
در این میان وزارت کشاورزی مدعی است که خوراک دام با قیمت دولتی را در سامانهای تحت عنوان بازارگاه به مرغداران میفروشد و مرغداران باید با ثبت نام در این سامانه و تحویل مرغ و تخممرغ خود با نرخ مصوب در ازایش خوراک دام با دلار ۴۲۰۰ تومانی را بگیرند.
مرغداران اما میگویند که فقط دو یا سه قلم از ترکیبات خوراک دام و طیور در این سامانه عرضه میشود و البته تمام نیاز مرغداران را هم پوشش نمیدهد و آنها مابقی جیره غذایی مرغ را از بازار آزاد تهیه میکنند. همچنین هزینه واکسیناسیون و داروهای طیور بین چهار تا پنج برابر و دستمزد کارگر سه برابر شده است اما وزارتخانه بدون در نظر گرفتن این موارد میخواهد تخممرغ و مرغ را ارزان از مرغداران بگیرد و بخشی از جیره خوراک دام و طیور را به آنها بدهد.
به گفته این مرغداران هزینه تمام شده قیمت هرکیلوگرم تخممرغ در حال حاضر برای مرغداران حدود ۱۶ هزار تومان است اما وزارتخانه میخواهد تخممرغ را با نرخ مصوب کیلویی ۱۴ هزار تومان از مرغداران بگیرد.
علاوه بر این سامانه بازارگاه اول تخممرغ و مرغ را میگیرد و بعد خوراک تحویل میدهد! در صورتی که این فرآیند باید برعکس باشد و حالا مرغداران برای بازار شب عید هنوز نتوانستهاند برنامهریزی کنند و چنانچه بخواهند نیازشان را از بازار آزاد تهیه کنند بهای هر تخممرغ در شب عید ممکن است تا ۴۵۰۰ تومان برسد. با این وجود تا آخرین دقایق تجمع مرغداران در روز چهارشنبه گذشته از وزیر کشاورزی خبری نشد و مرغداران دوباره دست خالی وزارتخانه را ترک کردند.