به نوشته روزنامه دیلی صباح، خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه در جمع خبرنگاران در آنکارا به ارزیابی تنشها میان ترکیه و آمریکا بر سر سامانه دفاع هوایی پیشرفته اس-۴۰۰ روسیه پرداخت.
وی با اشاره به استفاده یونان از سامانه موشکی اس-۳۰۰ علیرغم اینکه یکی از اعضای ناتوست، گفت: ما مذاکراتی را به سبک مذاکراتی که برای سامانههای موشکی اس-۳۰۰ در کرت استفاده شد، آغاز خواهیم کرد.
آکار افزود: بسیاری از اعضای ناتو وجود دارند که عضوی از پیمان ورشو به رهبری اتحاد جماهیر شوروی سابق بودند و به استفاده از تسلیحات و سیستمهای دفاعی ساخت شوروی ادامه میدهند.
روابط میان ترکیه و آمریکا که هر دو عضو ناتو هستند در سال ۲۰۱۹ میلادی به خاطر تصمیم آنکارا برای خریداری سامانه دفاع هوایی پیشرفته اس-۴۰۰ روسیه به شدت خدشهدار شد و باعث شد واشنگتن ترکیه را از برنامه جنگندههای اف-۳۵ خود خارج کند.
آمریکا تاکید کرد که این سیستم ممکن است توسط روسیه استفاده شود تا به صورت مخفیانه جزئیات طبقهبندی شده درخصوص جنگندههای اف-۳۵ را بدست آورد و با سیستمهای ناتو ناسازگار است. با این حال ترکیه تاکید دارد که سامانه اس-۴۰۰ به سیستمهای ناتو ملحق نمیشود و تهدیدی برای این ائتلاف نخواهد بود.
با این حال سامانه اس-۳۰۰ روسیه به ۲۰ کشور از جمله کشورهای عضو ناتو همچون بلغارستان، یونان و اسلوواکی فروخته شده است.
سیستم اس-۳۰۰ که در سال ۱۹۷۸ میلادی ساخته شد، برای دفاع در برابر حملات هوایی با موشکهای کوناه برد و میان برد طراحی شده و به عنوان یکی از قدرتمندترین سیستمهای دفاع هوایی جهان تلقی میشود.
یونان در سال ۱۹۹۶ میلادی توافقی را با روسیه برای خرید سامانههای اس-۳۰۰ برای استقرار در خاک قبرس یونانینشین امضا کرد.
در نتیجه فشار ترکیه، این سامانهها نمیتوانستند در جنوب قبرس مستقر شوند اما در سال ۱۹۹۸ میلادی این سامانهها در کرت که اهمیت استراتژیکی دارد، مستقر شدند.
ناتو نیز همانند آمریکا تاکید دارد که جایگزینهایی برای سامانههای اس-۴۰۰ باید پیدا شود. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در اکتبر سال ۲۰۲۰ بار دیگر تاکید کرده بود: تصمیمگیری درباره اینکه هر یک از متحدان چه نوع سیستمهای دفاعی خریداری میکنند، یک تصمیم ملی است. اما به طور همزمان موضوع مهم برای ناتو قابلیت همکاری و اهمیت ادغام پدافند هوایی و موشکی است و این در خصوص سیستم اس-۴۰۰ روسیه صدق نمیکند.
آنکارا بارها تاکید کرده که امتناع آمریکا برای فروش سیستمهای موشکی پاتریوت باعث شد تا این کشور پیشنهاد دیگر فروشندگان را بررسی کند و روسیه توافق بهتری پیشنهاد داده بود.