اقدام بایدن بالاترین فرمان تاریخی آمریکا بود؛ آیا این پیامی به تهران است؟
بایدن یکی از نخستین اقداماتش را به موضوع یمن اختصاص داد و حالا دیگر ایالات متحده حامی سعودی ها در جنگ نیست و سلاحی هم به آنها نخواهد فروخت. اما ایا این اقدامات می تواند منجربه پایان فاجعه انسانی در یمن شود؟
هفته گذشته بایدن در ساختمان وزارت خارجه امریکا حاضر شد و در آنجا اعلام کرد که کشورش دیگر از ائتلاف عربستان و امارات حمایت نخواهد کرد. آنتونی بلینکن هم به کنگره آمریکا اعلام کرد که نام انصارالله از فهرست تروریستی این کشور خارج شود. این اتفاقات در حالی افتاد که در یمن هنوز نیروهای عربستان علیه مردم این کشور مشغول به جنگند اما به اعتقاد بسیاری پا پس کشیدن ایالات متحده از حمایت ائتلاف سعودی، خط خوردن نام حوثی ها از فهرست تروریستی و ممنوعیت فروش سلاح به ریاض به مدت پنج سال می تواند اغازی برای پایان جنگ یمن باشد.
یکی از نخستین اقدامات بایدن در سیاست خارجی آمریکا، به موضوع یمن برمی گردد. به نظر می رسد که او برای پایان دادن به این جنگ عجله دارد. چرا بایدن بعد از شش سال حمایت ایالات متحده از ریاض در این جنگ، مایل است هر چه سریع تر اوضاع را در این کشور فقیر و کوچک تغییر دهد؟
بایدن می خواهد هر طور که شده به جنگ یمن پایان دهد. علتش هم این است که این جنگ تبدیل به یک شرمندگی بزرگ برای کشورهای غربی شده به خاطر فاجعه انسانی که در آن کشور در حال رخ دادن است. چه از لحاظ تعداد کودکانی که در یمن کشته شده اند و چه مساله قحطی و گرسنگی و ملتی که در حال نابود شدن است.
بایدن قبل از آمدن بر سر کار و در کمپین انتخاباتی اش هم گفته بود که سر و سامانی به جنگ یمن می دهد. او وقتی که به کاخ سفید رفت هم دو اقدام اساسی کرد یکی اینکه گفت فروش تسلیحات به عربستان سعودی را تعدیل کرده و دوم اینکه حوثی هایی که در اخرین روزهای اقای ترامپ تروریستی نامیده شدند، از فهرست خارج شوند. هر دو این اقدامات بسیار مهم هستند. انتظار می رود در مذاکراتی که بین عربستان سعودی و یمن و بین کشورهایی که درگیر و بازیگر منطقه ای هستند، مساله بالاخره به پایان برسد. در همین راستا بود که نماینده سازمان ملل در امور یمن به تهران آمد و با مقامات وزارت خارجه کشورمان مذاکره کرد. البته فکر می کنم که این هم تحت فشار یا حداقل توصیه خود جو بایدن به ایران امده تا این جنگی که شش ساله شده را پایان دهند.
در سال های اخر دولت باراک اوباما این جنگ از سوی سعودی ها اغاز شده بود. اوباما هم در راستای حمایت های خود از عربستان مخالفتی با این وضع نداشت. اما حالا در دوران بایدن به عنوان کسی که سیاست هایش در ادامه سیاست های دولت دموکرات اوباما شناخته می شود، عجله او را برای پایان دادن به جنگ یمن شاهد هستیم، این تفاوت در سیاست را چطور می بینید؟
یکی از اشتباهات اوباما در کنار کارهای مهمی که در خاورمیانه انجام داد، مساله یمن و پشتیبانی از آن بود. این جنگ در دوران اوباما شروع شد اما او هیچ اقدامی برای اینکه مانع از این فجایع شود انجام نداد و نه تنها کاری نکرد که از سعودی ها هم حمایت کرد.
سیاست بایدن اما با اقای اوباما در مساله یمن کاملا متفاوت است و همانطور که انتظارش می رفت این دو در برخی از زمینه ها تفاوت های نسبتا زیادی دارند.
ما شاهد این بودیم که حوثی ها به وعده های دولت امریکا به چشم تردید نگاه می کنند. ایا بایدن می تواند به سرعت نظر و اعتماد این گروه را به خود جلب کند؟
من فکر می کنم که معمولا در این طور موارد این حرف ها ابزار چانه زنی است و حوثی ها هم مانند همه کشور ها و گروه ها برای اینکه امکان چانه زنی خود را در مذاکرات بالا ببرند،. این تنها مختص حوثی ها هم نیست و در همه بحث ها این شیوه انجام می گیرد. حتی ما هم الان در مساله برجام در حال چانه زنی هستیم. بالا بردن قدرت چانه زنی به آنها این امکان را می دهد که امتیازات بیشتری را در مذاکراتی که در پیش رو خواهد بود، بگیرند.
پیشبینی شما از امتیازاتی که در شرایط فعلی انصارالله می تواند بگیرد چیست؟
من نمی توانم از جانب آنها صحبت کنم. اما بهترین راهی که متصور است این که انصارالله سعی کند مشارکت در قدرت را به اندازه سهمی که دارد بگیرد و در مناطقی که اکثریت دارند، به طور طبیعی در انتخابات ازاد پیروز خواهند بود و اگر چنین مسیری را طی کنند، کشور یمن را به سمت خروج از این جنگ شش ساله می برند و دوباره امکان ساخت این کشور و خروج مردم از فلاکتی که به موجب حملات ائتلاف سعودی ایجاد شده، را می دهند.
یک مشارکت سیاسی بین تماما اقوام و گروه های سیاسی و قومی می تواند مردم یمن را از این فاجعه انسانی که گرفتار آن هستند بیرون بیاورد. چرا که در شرایط فعلی با قطع حمایت امریکا از سعودی ها ائتلاف آنها دیگر نمی تواند مانند قبل به جنگ ادامه دهد و به دنبال راهی جایگزین خواهد بود.
به نظر شما فرمان اجرایی بایدن، می تواند به پایان جنگ یمن بیانجامد؟
اقدام بایدن بالاترین فرمان و اراده ای است که من در سال های اخیر در مورد جنگ یمن از سوی دولت امریکا می بینم. بایدن می گوید و تاکید می کند که این جنگ باید پایان یابد و در عین حال هم تاکید کرده که از متحد امریکا یعنی عربستان در برابر حملات احتمالی حمایت می کند. این یک نوع اطمینان دادن به ریاض است تا سعودی ها را قانع کنند تا به جنگ یمن پایان دهند.
با توجه به نشانه هایی که دیدیم و او جزو اولویت های خود به سراغ وضوع یمن رفت، ما می توانیم تحلیل کنیم که موضوع این جنگ برای تیم سیاست خارجی جدید امریکا حتی از موضوع برجام هم از اهمیت بیشتری برخوردار است و من فکر می کنم که موفق خواهند بود و توصی همن حتی این است که ایران هم در این روند شرکت کرده و از آن حمایت کند چرا که به نغع همه خواهد بود.
توقف فروش سلاح به عربستان وضوع دیگری است که این روزها مطرح شده، این ممنوعیت چه تاثیری اولا در وضعیت جنگ یمن و دوما در موقعیت عربستان در خاورمیانه دارد؟
در جنگ یمن که حتما تاثیر خواهد داشت. فقط هم امریکا نیست که دست از فروش سلاح کشیده. پیامی که عربستان از این اقدامات می گیرد این است که یک اراده ای وجود دارد که این جنگ در یمن به پایان برسد. عربستان سعودی همین الان هم در مورد یمن در گل مانده و اگر حمایت های بین المللی نباشد، نمی تواند آن را ادامه دهد. نه به واسطه اینکه اسلحه نرسد، به خاطر اینکه فشار بین المللی افزایش پیدا می کند و ریاض مجبور است که به سمت مسالحه برود. اینکه وضعیت در خاورمیانه چطور پیش می رود، بستگی به وضعیت جنگ یمن و مسائل دیگر دارد.
شما اشاره ای هم به موضوع ایران کردید، یک تحلیلی که وجود دارد این است که می گوید چراغ سبز بایدن برای پایان جنگ یمن، نوعی از پیام را هم به تهران داشت که سیاست بایدن در خاورمیانه دیگر حمایت صرف از سعودی ها نیست. این احتمال را چطور می بینید؟
ایران یکی از بازیگرانی است که در صحنه جنگ یمن اهمیت دارد. برای خاتمه این جنگ ایران به عنوان کشوری که حمایت معنوی از حوثی ها را دارد، باید حضور داشته باشد. اما امتیاز به ایران از این جهت می تواند از سوی ایران این برداشتی که شما گفتید را داشته باشد. چرا که پایان جنگ یمن به نفع ما هم هست. اما بیش از اینکه ما به دنبال پیام بایدن از این طریق به ایرانباشیم باید این مساله را دنبال کنیم که به عنوان یکی از بازیگران مهم منطقه در حل بحران یمن نقش بازی کنیم.
