چه کسانی خانه احمد محمود را تخریب کردند؟

احمد محمود برای خوزستانی‌ها و کلا ایرانی‌ها تنها یک نویسنده نیست. محمود کسی است که با نوشته‌هایش حافظ بخشی از هویت مردم این دیار است. خانه احمد محمود برای مردم اهواز یادگاری گرانبها بود که با تخریب آن آه از نهاد علاقه مندان به میراث و فرهنگ بلند کرد.

۱۲ مهر ماه سال جاری اهالی فرهنگ و دوستداران میراث فرهنگی، خبر فروش خانه احمد محمود را اعلام و نسبت به این اتفاق در فضای مجازی ابراز نگرانی کردند. بلافاصله پس از آن اداره کل میراث فرهنگی خوزستان ضمن تایید این خبر اعلام کرد: این بنا که متعلق به دوره پهلوی دوم است، شاخص‌های یک اثر تاریخی را ندارد و ثبت ملی نیز نیست اما از آنجا که در محدوده مصوب بافت تاریخی اهواز قرار دارد، اگر مالک جدید قصد تبدیل آن به احسن‌ یا تخریب آن را دارد، باید از میراث فرهنگی مجوز دریافت کند.

با این حال اهالی فرهنگ پیشنهاد دادند خانه احمد محمود به خانه مشاهیر یا موزه فرهنگی تبدیل شود تا بتوان با یک کاربری مناسب، علاوه بر زنده نگه داشتن یاد وی، به رونق صنعت گردشگری در حوزه فرهنگی اهواز نیز دست یافت. اما این امر نه تنها تحقق نیافت، بلکه به خاطره‌ پیوست.

خانه احمد محمود در منطقه ۳۰متری اهواز واقع شده است؛ منطقه ای که در بافت تاریخی است. بنا بر ضوابط ابلاغی میراث فرهنگی محدوده بافت تاریخی اهواز به شهرداری اعلام شده است تا پیش از هر اقدامی در این بافت ابتدا از میراث فرهنگی استعلام شود با این حال شهرداری اهواز معتقد است میراث فرهنگی اصلا خانه احمد محمود را به آن‌ها اعلام نکرده است.

تخریب بدون مجوز میراث فرهنگی

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان با تایید تخریب خانه احمد محمود در اهواز گفت: روز (جمعه 24 بهمن) متوجه تخریب ناگهانی این بنا در اهواز شدیم. این در حالی است که پیش از این شهرداری اهواز هیچگونه استعلامی از میراث فرهنگی برای تخریب بنا نگرفته است.

احمدرضا حسینی‌بروجنی اظهار داشت: خانه احمد محمود در بافت تاریخی و واجد ارزش اهواز واقع شده است بافتی که محدوده آن به صورت مکتوب ابتدا از سوی اداره کل میراث فرهنگی و سپس از طریق استانداری خوزستان به شهرداری اهواز ابلاغ شده است.

وی افزود: متاسفانه برای تخریب این بنا هیچگونه استعلامی از سوی شهردار اهواز از میراث فرهنگی صورت نگرفته است این درحالی است که طبق قوانین و مقررات شهری، شهرداری مکلف است از میراث فرهنگی برای هر گونه اقدام در بافت تاریخی اعم از تخریب، ساخت و ساز، بازساری استعلام بگیرد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان بیان کرد: هنگام فروش خانه احمد محمود نیز اعلام شد که این بنا از نظر معماری در رده خانه‌های تاریخی قرار ندارد اما با توجه به اینکه محل زندگی یک شخصیت و چهره فرهنگی و هنری بوده است، مساله ایجاد خانه مشاهیر در آن مکان می‌تواند مطرح شود تا بتوان از این طریق ملک را به ثبت رساند. از این رو با شهرداری اهواز مکاتبه شد تا به عنوان یک بنای واقع در بافت واجد ارزش اگر قرار است اتفاقی در آنجا بیفتد با مجوز میراث فرهنگی باشد.

حسینی‌بروجنی گفت: چه بسا اگر شهرداری اهواز از میراث فرهنگی استعلام می‌گرفت مجوز به آن‌ها داده می‌شد اما در حال حاضر روند قانونی برای تخریب طی نشده است، حتی اگر یک زمین خالی در بافت تاریخی و واجد ارزش وجود داشته باشد ساخت و ساز در آن باید با دریافت استعلام شهرداری از میراث فرهنگی صورت گیرد.

تخریب آگاهانه؟

حسینی‌بروجنی تاکید کرد: بارها با شهرداری مکاتبه شده و حتی به شهردار کلانشهر اهواز و شهردار مناطق بافت تاریخی از جمله منطقه یک مکاتبه شده اما همچنان روند بی‌توجهی به گرفتن استعلام از میراث فرهنگی ادامه دارد. تخریب در بافت تاریخی بدون استعلام از میراث به خاطر ناآگاهی شهرداری نیست. بلکه این آگاهی در شهرداری وجود دارد.

وی گفت: مگر می‌شود یک مسئول در یک دستگاه همچون شهرداری از قوانین و مقررات آگاه نباشد؟ آن هم در شرایطی که در سال‌های اخیر بارها و بارها میراث فرهنگی این موضوع را چه به صورت شفاهی، چه به صورت کتبی به شهرداری ابلاغ کرده است‌.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی خوزستان با اشاره به اهمیت استعلام‌ شهرداری از میراث فرهنگی بیان کرد: این استعلامات موجب می‌شود با اجرای ضوابط و قوانین ضمن حفظ آثار تاریخی موجود در بافت، هنگام ساخت و ساز نیز یکپارچگی بافت از بین نرود.

حسینی بروجنی با اشاره به اقدامات بدون استعلام شهرداری منطقه یک در بافت واجد ارزش اهواز گفت: علت این گونه اتفاقات خارج از ضوابط مشخص نیست و اقدامات شهرداری در این زمینه ریشه در نا آگاهی شهرداری ندارد از این رو ضرورت دارد مسئولان بالادستی مثل استانداری به این موضوع ورود کنند تا مشخص شود شهرداری منطقه یک اهواز از میراث فرهنگی استعلام نمی‌گیرد.

این مسئول تاکید کرد: ما مراحل قانونی تخریب خانه احمد محمود را به صورت حقوقی پیگیری می‌کنیم.

پاسخ شهرداری اهواز

در این میان اما یاسین کاوه‌پور، شهردار منطقه یک اهواز که حاضر به مصاحبه تلفنی نشد، به صورت پیامکی گفت: طبق بررسی اولیه، این ملک جزء لیست اعلامی میراث فرهنگی نبوده است.

وی هرگونه اعطای مجوز برای تخریب خانه احمد محمود را رد کرد و گفت: شهرداری، مجوزی برای تخریب خانه صادر نکرده است. بلکه مالکان از داخل شروع به تخریب بنا کرده اند که با آن‌ها به خاطر تخریب بدون مجوز برخورد می شود.

کاوه‌پور در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا میراث فرهنگی محدوده بافت تاریخی را به شهرداری ابلاغ کرده است، فقط پاسخ داد: شهرداری مجوز تخریب نداده است.