گوش کنید؛ خیلی زود دیر می شود

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: نتایج اولین مرحله از بررسی صلاحیت کاندیداهای انتخابات دوره هشتم مجلس طی دو روز گذشته بتدریج اعلام شده است. افراد زیادی ردصلاحیت شده اند، کسانی چون حجت الاسلام عباسی فر که زمانی معاون اجرایی قوه قضائیه در زمان ریاست آیت ا... محمد یزدی بود و نیز حقوقدانان شورای نگهبان بود. حتی صوفی که وزیر تعاون دولت خاتمی بود یا مسعود سلطانی فر که در سالهای بعد از انقلاب پست ها متعددی در وزارت کشور داشت و در چند استان استاندار بود. حتی حجت الاسلام اسدا... کیان ارثی که در طیف چپ سنتی قرار میگیرد و عضو مجمع روحانیون مبارز است را رد صلاحیت شده اند.

همانگونه که بسیاری از تحلیل گران مسائل سیاسی پیش بینی می کردند، در بحث بررسی صلاحیت ها بشدت تنگ نظری صورت گرفته است. وقتی چهره ای چون عباسی فر ردصلاحیت گردد، طبیعی است که دیگران جایی برای احراز صلاحیت نخواهند داشت.

نتایج اولیه در هیات های اجرایی که به ریاست فرماندار در هر حوزه انتخابیه تشکیل می شود، دایره بسته ای را از کاندیدهایی که خواهند توانست در انتخابات شرکت و رقابت کنند تعریف کرده است. بسیاری از کاندیداهای تحت حمایت حزب اعتماد ملی که حجت السلام مهدی کروبی ریاست آنرا برعهده دارد، رد صلاحیت شده اند. همینطور کاندیداهایی که گرایشی به اصلاح طلبان و حزب کارگزاران سازندگی دارند، با کمترین دلیل ممکن ردصلاحیت شده اند.

پیش از شروع مراحل اولیه انتخابات برخی از تحلیل گران سیاسی با اشاره به فضای سیاسی حاکم بر کشور پیش بینی می کردند که انتخابات دوره هشتم مجلس بسیار تنگ نظرانه باشد و با کنایه ای طنزآلود اما تلخ می گفتند:"انتخابات آتی، انتخابات تک قطبی خواهد بود." و اینک با اعلام اولین نتایج بررسی صلاحیت ها این طنز تلخ رنگ واقعیت بخود گرفته است.
پس از این هیات های اجرایی، طبق قانون انتخابات دو مرحله دیگر برای بررسی صلاحیت کاندیداهای ثبت نام شده وجود خواهد داشت. که کاندیداها میتوانند اعتراض خود را نسبت به ردصلاحیت مطرح کنند، هیات های نظارت استان و سپس شورای نگهبان.

اما بسیاری از آگاهان سیاسی معتقدند نتیجه بررسی صلاحیت ها در مراحل بعدی نیز تفاوت زیادی با نتایج هیات های اجرایی نخواهد داشت. البته برخی از افراد ردصلاحیت شده در مراحل بعدی تایید خواهند شد تا حسن نیت هیات های نظارت و شورای نگهبان برای برگزاری انتخابات و حضور همه جناح های سیاسی کشور ثابت شود.

اما بررسی این دو مرجع نیز قرار نیست که کاملا متفاوت و مغایر با نظر هیات های اجرایی باشد. زیرا مستندات و دلایل رد تایید صلاحیت نهایتا از مراجع مشخصی مانند وزارت اطلاعات ، دادستانی كل ، سازمان ثبت احوال كـشور و اداره تـشخیـص هـویت و پلیس بین الملل استعلام میشود. لیکن این عوامل بررسی صلاحیت هستند که چگونه با مدارک ارسال شده برخورد و برداشت نمایند. البته اگر بحث حسن شهرت و بررسی احوال فرد در محل سکونت ملاک قرار نگرفته باشد. 

حال سوالی مطرح می شود که مثلا اگریک چهره سیاسی در مقطعی از فعالیت خود اظهار نظری یا اقدامی کرده باشد که مطابق دیدگاههای سیاسی یا اعتقادی مراجع بررسی صلاحیت نباشد، آیا باید آنرا رد صلاحیت کرد؟ مثلا گفته شده که فلان کاندیدا چون در زمان انتخابات قبلی به نحوه بررسی صلاحیت ها اعتراض کرده است، حال ردصلاحیت می شود. 

زیرا درمقابل نظر شورای نگهبان مقاومت کرده است که منصوب رهبری هستند، پس این مخالفت نشان میدهد که وی تابع ولی فقیه نیست. آیا واقعا آزادی بیان تا این حد محدود و مذموم است؟ آیا فعالان سیاسی تنها باید نظرات شورای نگهبان را تایید کنند و خود را با نظر آنها منطبق کنند؟

آیا چون هم اینک اعضای فلان حزب سیاسی با نظرات دولت و ریاست آن مخالفت می کنند، باید رد صلاحیت شوند؟ این موارد سوالاتی است که ناظران و مجریان انتخابات باید بدقت به آن پاسخ دهند. زیرا همین سوالهای ساده باعث خدشه دار شدن روند انتخابات خواهد شد.
به واقع اگر قرار است که دایره انتخاب مردم اینقدر محدود باشد، و طیفی خاص از فعالان سیاسی به رقابت های انتخاباتی راه یابند، چرا انتخابات را با این همه هزینه و مشکلات عدیده برگزار کنیم. راه های ساده تری هم هست.

اما اگر واقعا قصد داریم به رای مردم احترام بگذاریم، و هنوز به سخن امام خمینی (ره) رهبر فقید انقلاب و بنیان گذار نظام اسلامی که فرمودند:" میزان رای ملت است" وبا تاکیدات مقام معظم رهبری برای انتخابات پرشور، اعتقاد داریم، پس این مردم هستند که باید گرایشهای سیاسی و دیدگاههای نمایندگان خود را انتخاب کنند. نه شورای نگهبان و عوامل اجرایی انتخابات.

ازسوی دیگر برگزار کنندگان انتخابات بیاد داشته باشند که تنوع و تکثر سیاسی و اقتصادی کاندیداها باعث حضور پر شور مردم در انتخابات خواهد بود. بنابراین اگر واقعا قصد دارید که انتخاباتی حداکثری و گرم را برگزار کنید، باید کاندیداهایی که به رقابت میپردازند از همه جناحها و دید گاههای موجود کشور باشند. و البته هرچه تعداد کاندیداها بیشتر باشد شور و علاقه مردم نیز برای حضور در انتخابات بیشتر خواهد شد.

به هرصورت اگر قرار باشد که روز 24 اسفند انتخابات با چنین تنگ نظری در خصوص کاندیداها برگزار شود، قطعا هدفی که نظام جمهوری اسلامی از برگزار انتخابات و برپایی مجلس طی سالهای بعد انقلاب درنظر داشته است، حاصل نخواهد شد. نه در بخش مشارکت مردمی و نه در بخش منتخبین که به تعبیر امام خمینی (ره) باید عصاره ملت و در راس نظام باشند.

با این روند قطعا ما به مجلسی خواهیم رسید که نه شجاع است، نه قدرت اظهار نظر دارد، نه توان مخالفت دارد و نه تاثیر گذار خواهد بود. مجلسی خواهد بود که معیار آن درتصویب مصوبات و تعیین مصداق مغایرت و تطابق با قانونی اساسی، نظرات قوه مجریه خواهد بود.

نهایتا با توجه به نتایج اولیه بررسی صلاحیت ها وتجارب قبلی، در مراحل بعدی بررسی صلاحیت ها نتیجه چندان متفاوت نخواهد بود. بنابراین باید از هم اکنون اظهار نگرانی کرد. و به مسولان برگزاری و نظارت بر انتخابات هشدار داد که اگر به همین منوال پیش بروید نتایج خوبی بدست نخواهد آمد و آن زمان دیگر برای جبران بسیار دیر خواهد بود.

اما نکته مهم این است که چه کسی باید تاوان اشتباهات و نتایج نامطلوب را بدهد؟ نظام یا اعضای هیات های نظارت یا وزارت کشور یا مردم؟