لحظه اعتدال بهاری و رستاخیز طبیعت
نوروز آغاز فصل بهار و آیینی به قدمت تاریخ سرزمین کهن ایران است. نوروز موسم اعتدال طبیعت، لطافت هوا، تعدیل شب و روز، رهایی از سرما و تاریکی شب های طولانی زمستان و رستاخیز طبیعت است.
در اولین روز از فصل بهار، در پی انطباق مرکز خورشید با نقطه اعتدال بهاری، نوروز ایرانی آغاز و بهار طبیعت حادث می شود. در این زمان طول روز و شب در سراسر کره زمین با هم برابر است که با گذشت روزهای بهار، طول روز بیشتر و از طول شب کاسته می شود؛ این در حالی است که در نیم کره شمالی فصل بهار آغاز و هم زمان در نیم کره جنوبی پاییز آغاز می شود.
اعتدال بهاری یکی از دو اعتدال زمین است که هر ساله رخ می دهد؛ برای شناخت بهتر نقطه اعتدال بهاری بد نیست اشاره ای داشته باشیم به دو صفحه متقاطع که یکی صفحه مداری زمین به گرد خورشید و دیگری صفحه استوای آسمان است که با یکدیگر یک زاویه ۲۳.۵ درجه را می سازند.
این دو صفحه در دو نقطه در طرفین یکدیگر را قطع می کنند که به این نقاط اعتدالین می گویند؛ یکی از این نقاط اعتدال بهاری و دیگری اعتدال پاییزی است. از دو بار منطبق شدن مرکز دایره خورشید بر نقطه اعتدال بهاری یک سال اعتدالی پدید می آید که مدت آن برابر با ۳۶۵.۲۴۲ شبانه روز است.
نقطه اعتدال بهاری امروزه بین صور فلکی دلو (سطل آب) و حوت (ماهی) قرار دارد و این در حالی است که به علت حرکت تقدیمی زمین (تغییر راستای محور چرخش زمین) هر ۲۶ هزار سال این نقاط در آسمان جابه جا می شوند. حرکت تقدیمی در نتیجه اثرات گرانشی ماه و خورشید بر زمین ایجاد می شود.
از آنجا که امسال لحظه تحویل سال بعد از ساعت ۱۲ سیصد و شصت و ششمین روز سال (۳۰ اسفند) اتفاق می افتد، سال ۹۹ کبیسه محاسبه می شود. سال کبیسه در گاه‌شماری به تعداد روزی گفته می شود که برای کسری مقدار سال به روزهای آن سال افزوده می شود.
در هر گاه‌شماری روشی برای نشان دادن سال کبیسه وجود دارد. در گاه‌شماری ایرانی (شمسی) هر چهار یا پنج سال، یک سال به عنوان سال کبیسه در نظر گرفته می شود و به آخرین ماه سال، اسفند که ۲۹ روزه است در سال های کبیسه یک روز اضافه می شود و سال ۳۶۶ روزه پایان می یابد.
علت ایجاد کبیسه در عدد گردش زمین به دور خورشید نهفته است که مقدار آن برابر با ۳۶۵.۲۴۲ شبانه روز است که با احتساب این زمان (تقریبا ۶ ساعت) طی چهار سال به یک شبانه روز کامل می رسیم؛ با افزودن این روز به ۳۶۵ شبانه روز سال، سال ۳۶۶ روزه یا کبیسه می شود.
در ۲۱ مارس سال ۱۹۷۱ میلادی، دبیرکل وقت سازمان ملل متحد، روزی را که اعتدال بهاری در آن رخ می دهد «روز زمین» نام نهاد و از آن پس سازمان ملل و بسیاری از کشورها این روز را جشن می گیرند و تلاش می کنند با برگزاری این مراسم آگاهی عموم را در مورد لزوم حفظ محیط زیست در زمین افزایش دهند.
