چرا مسدود شدن کانال سوئز برای قیمت نفت اهمیت دارد؟

کشتی کانتینری ۴۰۰ متری "اور گرین" که یک کشتی در اندازه یک آسمانخراش است، در باریک‌ترین بخش کانال، مسیر را مسدود کرده و سایر کشتی‌ها و نفتکش‌ها در هر دو جهت شمالی و جنوبی مسیر قادر به عبور نیستند. این کشتی کانتینری که روز سه شنبه با پرچم پاناما در حال عبور از کانال سوئز بود، از پهلو در مسیر رفت و آمد کشتی‌ها از حرکت باز ایستاد. دلیل حادثه روی داده برای این کشتی، وزش شدید باد عنوان شده است.

تلاش‌ها برای رهاسازی این کشتی کانتینری و پایان دادن به ترافیک کشتی‌هایی که در هر دو سوی کانال منتظر عبور از این مسیر هستند، روز جمعه شکست خورد. مسدود شدن کانال سوئز نرخ کرایه نفتکش‌های سوخت را افزایش داده و زنجیره تامین جهانی همه کالاها را در معرض اختلال بیشتری قرار داده است.

جو بایدن، رییس جمهور آمریکا اعلام کرد دولتش در حال بررسی این است که چه اقدامی برای کمک می‌تواند انجام دهد. یک مقام آمریکایی که مایل نبود نامش فاش شود، اظهار کرد: نیروی دریایی آمریکا آماده اعزام یک تیم از کارشناسان لایروبی کانال است اما منتظر موافقت مقامات محلی است.

نرخ کرایه نفتکش‌های حامل فرآورده نفتی پس از به گِل نشستن کشتی اورگرین و احتمال مسدود ماندن کانال سوئز به مدت چند هفته، تقریبا دو برابر شد. این اتفاق شرکتها را که هم اکنون هم با محدودیتهای کووید ۱۹ دست و پنجه نرم می‌کنند، در معرض تاخیرهای پرهزینه قرار داده است.

طبق برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا، حدود ۱۲ درصد از تجارت جهانی و حدود ۹ درصد از تجارت نفت دریابرد جهان شامل نفت خام و فرآورده‌های نفتی از طریق کانال سوئز و خط لوله SUMED عبور می کند.

بنا بر آمار شرکت ورتکسا، سه صادرکننده بزرگ نفت خام و فرآورده‌های نفتی از طریق کانال سوئز در سال ۲۰۲۱ تاکنون روسیه با ۵۴۶ هزار بشکه در روز، عربستان سعودی با ۴۱۰ هزار بشکه در روز و عراق با ۴۰۰ هزار بشکه در روز بوده اند.

سه واردکننده بزرگ نفت خام و فرآورده‌های نفتی از طریق کانال سوئز در همین مدت، هند با ۴۹۰ هزار بشکه در روز، چین با ۴۲۰ هزار بشکه در روز و کره جنوبی با ۳۸۰ هزار بشکه در روز بوده اند.

شرکت BSM که مدیریت فنی اورگرین را برعهده دارد، اعلام کرد همه ۲۵ خدمه این کشتی که در داخل آن مانده اند، در سلامت هستند. تیم نجات هلندی تایید کرده که دو یدک کش دیگر روز یکشنبه به یدک کشهای حاضر در محل خواهند پیوست. همچنین هیچ گزارشی از آلودگی یا آسیب دیدن محموله وجود ندارد و تحقیقات اولیه ایراد مکانیکی یا نقص موتور به عنوان علت به گِل نشستن کشتی را مردود اعلام کرده است.

سازمان کانال سوئز از پیشنهاد کمک آمریکا استقبال کرده است. ترکیه که در تلاش برای ترمیم روابط با مصر است، اعلام کرده که می‌تواند یک کشتی به کانال اعزام کند.

توقف عبور و مرور کشتی‌ها از این کانال که اروپا و آسیا را به یکدیگر متصل می‌کند، مشکلات خطوط کشتیرانی را عمیق‌تر کرده است. بررسی شرکت بیمه آلمانی الیانز نشان داده که مسدود شدن کانال سوئز می‌تواند شش تا ۱۰ میلیارد دلار در هفته به تجارت جهانی ضرر بزند.

موسسه اعتبارسنجی مودیز اعلام کرده که تامین کنندگان قطعات خودرو و تولیدکنندگان اروپایی بیشترین آسیب را از مسدود شدن کانال سوئز خواهند دید و ترافیک بندر و تاخیرهای بیشتر برای زنجیره تامین غیرقابل اجتناب خواهد بود.

تام شارپ، فرمانده بازنشسته نیروی دریایی سلطنتی انگلیس اظهار کرد که بهترین اتفاق در تلاش برای آزادسازی کشتی اورگرین، مد بالا در روز یکشنبه خواهد بود اما به دلیل این که کشتی از هر دو سو گیر کرده است، احتمال واژگونی آن در صورت خوب پیشرفت نرفتن تلاشهای امدادگران وجود دارد.

موهب مامیش، مشاور رییس جمهوری مصر در زمینه پروژه‌های کانال سوئز و بنادر به شبکه تلویزیونی ام بی سی مصر گفت: یک کرین شناور باید برای انتقال بخشی از کانتینرهای اورگرین به یک کشتی دیگر مورد استفاده قرار گیرد تا این کشتی بتواند شناور شود.

قیمتهای نفت روز جمعه که بیش از ۳۰ نفتکش در هر دو سوی کانال منتظر عبور بودند، صعود کرد. بهای معاملات نفت برنت دو دلار و ۶۲ سنت معادل ۴.۲ درصد افزایش یافت و در ۶۴ دلار و ۵۷ سنت در هر بشکه بسته شد. نفت برنت روز پنج شنبه ۳.۸ درصد سقوط کرده بود. بهای معاملات وست تگزاس اینترمدیت آمریکا دو دلار و ۴۱ سنت معادل ۴.۱ درصد افزایش یافت و در ۶۰ دلار و ۹۷ سنت در هر بشکه بسته شد. وست تگزاس اینترمدیت روز پنج شنبه ۴.۳ درصد ریزش کرده بود.

با این حال تحلیلگران معتقدند تقاضای فصلی اندکی که برای نفت و گاز طبیعی مایع وجود دارد، احتمال تاثیر مسدود شدن کانال سوئز بر قیمتها را خنثی می‌کند.

حدود چهار میلیون بشکه نفت بِلِند CPC قزاقستان و نفت اورال روسیه به همراه نفتکش‌های حامل نفت لیبی، جمهوری آذربایجان و نفت دریای شمال برای پالایشگاه‌های آسیایی منتظر عبور از این مسیر هستند.

اپراتور خط لوله SUMED مصر با بازرگانان تماس گرفته تا ببیند آیا مایل هستند از فضایی در این سیستم استفاده کنند اما تاکنون بازرگانان ترجیح داده اند برای اجتناب از هزینه‌های بیشتر، منتظر بمانند.

تحلیلگران انتظار دارند در صورت مسدود ماندن کانال سوئز به مدت چندین هفته، این اتفاق روی نفتکش‌های کوچکتر حامل فرآورده‌های نفتی مانند نفتا و نفت کوره برای صادرات از اروپا به آسیا تاثیر قیمت بزرگتری داشته باشد.

سری پاراوایکاراسو، مدیر نفت آسیا در شرکت FGE اظهار کرد: تغییر مسیر کشتی‌ها به سمت دماغه امید نیک، دو هفته به زمان سفر آنها افزوده و هزینه‌های سوخت سفر را افزایش می دهد.

مسدود شدن کانال سوئز روی بازار دیزل آسیایی تاثیر منفی بیشتری می گذارد. بیش از ۶۰ درصد از صادرات آسیایی به سمت غرب در سال ۲۰۲۰ از طریق این کانال کردند.

نرخ کشتی‌های افرامکس و سوئزمکس در مدیترانه به این پیشامد واکنش نشان داده است زیرا بازار انتظار دارد کشتی‌های کمتری در منطقه موجود باشند. حداقل چهار نفتکشی که از منطقه آتلانتیک به سمت کانال سوئز در حرکت بودند، اکنون احتمالا عبور از سمت دماغه شاخ نیک را ارزیابی می‌کنند.

طبق آمار رفینیتیو آیکان، هزینه فرآورده‌های پاک کشتیرانی مانند بنزین و دیزل از بندر روسی تواپسه در دریای سیاه تا جنوب فرانسه در طی سه روز ۷۳ درصد جهش پیدا کرده و روز پنج شنبه به دو دلار و ۵۸ سنت در هر بشکه صعود کردند.

بر اساس گزارش رویترز، در بخش نفت خام، بازرگانان باید ۱۰ تا ۲۰ درصد پول بیشتری برای جایگزینی نفتکش‌ها بپردازند اما نرخ حمل محموله‌ها هنوز افزایش پیدا نکرده است زیرا کرایه کنندگان با این احتمال که ممکن است کشتی کانتینری تا چند روز دیگر آزاد شود، هنوز آماده نیستند با نرخهای بالاتر موافقت کنند.