رقابت سه بازیگر بزرگ برای کنترل بازار LNG
سال گذشته سال کم سابقه ای برای بازارهای گاز طبیعی و گاز طبیعی مایع (LNG) بود. در حالی که تقاضا برای گاز طبیعی به میزان سه درصد کاهش یافت اما تقاضا برای LNG انعطاف پذیری بیشتری داشت و یک درصد رشد کرد. با این حال بازار LNG بی نهایت نوسان داشت و در طول سال، دوره های مازاد عرضه شدید جای خود را به کمبود شدید عرضه دادند.
شرکت مشاوره مدیریت جهانی مک کنزی پیش بینی کرده است گاز طبیعی سوخت فسیلی برخوردار از قویترین نرخ رشد خواهد بود و در فاصله سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۵، سالانه ۰.۹ درصد رشد می کند. اگرچه این رشد چندان به چشم نمی آید اما گاز طبیعی تنها سوخت فسیلی خواهد بود که پیش بینی می شود پس از سال ۲۰۳۰ همچنان رشد کند و در سال ۲۰۳۷ با قدرت گرفتن روند گذار به انرژی پاک، به پیک خود برسد.
انتظار می رود تقاضا برای گاز طبیعی از سال ۲۰۳۵ تا ۲۰۵۰ به دلیل استفاده از گاز در صنایع شیمیایی و صنعتی به میزان ۰.۴ درصد در سال کاهش پیدا کند زیرا جایگزینی گاز طبیعی به جای زغال سنگ در تولید نیرو همچنان ادامه دارد.
در این بین، LNG رشد بسیاری قویتری خواهد داشت. شرکت مک کنزی پیش بینی می کند که عرضه داخلی در بازارهای گاز مهم قادر به پاسخگویی به رشد تقاضا نخواهد بود. انتظار می رود تقاضای جهانی برای LNG سالانه به میزان ۳.۴ درصد تا سال ۲۰۳۵ رشد کند که ۱۰۰ میلیون تن ظرفیت اضافی برای تامین رشد تقاضا و جایگزینی پروژه های فعلی را ایجاب می کند. رشد تقاضا برای LNG از سال ۲۰۳۵ تا ۲۰۵۰ به شکل قابل ملاحظه ای آهسته خواهد شد و به ۰.۵ درصد در سال می رسد اما همچنان به بیش از ۲۰۰ میلیون تن ظرفیت جدید تا سال ۲۰۵۰ نیاز است.
انتظار می رود بازارهای LNG روی آرامش به خود نبینند و صادرکنندگان بزرگ LNG مدام بر سر سهم بازار در رقابت باشند. از یک سو قطر به دنبال تحکیم مجدد برتری خود در برابر رقبای قدرتمند جدید است و از سوی دیگر استرالیا و آمریکا در تلاش برای کاستن از فاصله با رقیبانشان هستند. اویل پرایس در گزارشی به بررسی کشورهای برتر در بازار LNG پرداخته است:
استرالیا
استرالیا پس از این که سالها نقش دوم را ایفا کرد سرانجام موفق شد از قطر به عنوان بزرگترین صادرکننده LNG در جهان سبقت بگیرد. این کشور در سال ۲۰۱۹ به میزان ۷۷.۵ میلیون تن LNG به ارزش ۴۹ میلیارد دلار صادر کرد که بر مبنای سالانه ۱۱.۴ درصد رشد داشت. آمار منتشره از سوی شرکت مشاوره انرژی استرالیایی انرژی کوئست تا پایان نوامبر نشان داد صادرات LNG استرالیا ۱.۲ میلیون تن بالاتر از آمار سال ۲۰۱۹ بود و در مسیر صعود به رکورد ۷۸ میلیون تن قرار داشت. این رقم یک میلیون تن بالاتر از قطر است که ۷۷ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ صادر کرد.
افزایش صادرات LNG استرالیا پس از اجرای پروژه های عظیم LNG روی داد که تولیدشان را یک دهه پیش آغاز کردند و شامل پروژه های اپراتورهای جهانی نظیر رویال داچ شل، شورون و همچنین شرکتهای وود ساید پترولیوم و سانتوس بودند.
استرالیای غربی بزرگترین منطقه صادرکننده LNG در استرالیا بوده و در ۵۷ درصد از صادرات این کشور سهم داشت.
قطر
در حالی که قطر ممکن است موقتا برتری را به استرالیا واگذار کرده باشد اما طولی نخواهد کشید که دوباره جایگاه قبلی خود را بازپس می گیرد. شرکت قطر پترولیوم که بزرگترین تولیدکننده LNG جهان است، ماه گذشته اعلام کرد با طرحهای توسعه متهورانه جهت افزایش عرضه در یک دهه آینده، عرصه را بر رقیبانش تنگ خواهد کرد.
قطر افزایش تولید LNG به میزان ۴۰ درصد و رساندن تولید سالانه به ۱۱۰ میلیون تن تا سال ۲۰۲۶ را هدف گذاری کرده است. این کشور امیدوار است تا سال ۲۰۲۶ فاز اول توسعه میدان نورث فیلد را اجرا کند. بر اساس طرحهای فاز دوم توسعه، ظرفیت تولید LNG قطر تا سال ۲۰۲۷ به ۱۲۶ میلیون تن در سال خواهد رسید که برای تامین نیازهای واردات ژاپن و کره جنوبی – اولین و سومین واردکننده بزرگ LNG در جهان – کافی خواهد بود.
قطر یکی از پایین‌ترین هزینه‌های تولید LNG را در جهان دارد که به این کشور کمک می کند یک تولیدکننده بزرگ با تاثیرگذاری بالا بر بازار باشد. همچنین موقعیت استراتژیکش که میان اروپا و آسیا قرار گرفته است، به این کشور اجازه می دهد صادراتش را به بازارهایی که جذابتر هستند، تغییر دهد.
آمریکا
در عرض چند سال به مدد شکوفایی صنعت شیل، آمریکا از واردکننده بزرگ LNG به صادرکننده بزرگ LNG تبدیل شد. صادرات LNG آمریکا در پنج سال گذشته رشد انفجاری داشت و آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان داد این کشور یک میلیارد و ۸۱۹ میلیون فوت مکعب LNG در سال ۲۰۱۹ صادر کرد که رشد چشمگیری در مقایسه با ۱۶ هزار و ۲۵۵ فوت مکعب در سال ۲۰۱۴ داشت. این روند نشان داد که هیچ نشانی از کندی صادرات حتی در اوج قرنطینه های کووید ۱۹ وجود نداشته است.
طبق آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، با وجود تاثیر بی سابقه کووید ۱۹ بر اقتصادهای جهان، صادرات LNG آمریکا در سال ۲۰۲۰ همچنان رشد داشت و میانگین آن ۶.۶ میلیارد فوت مکعب در روز بود. صادرات LNG آمریکا برای کل سال ۲۰۲۰ به رکورد ۲.۴ تریلیون فوت مکعب رسید که ۳۲ درصد در مقایسه با سال پیش از آن رشد داشت و به ۳۷ کشور LNG صادر کرد که رکورد جدیدی بود. در مقابل، واردات گاز طبیعی به آمریکا در سال ۲۰۲۰ به میزان هفت درصد کاهش یافت و به ۲.۶ تریلیون فوت مکعب رسید که پایین‌ترین میزان از سال ۱۹۹۳ بود.
یک اتفاق جالب دیگر این بود که برای نخستین بار آسیا، اروپا را کنار زد و بزرگترین مقصد محموله های LNG آمریکا شد و تقریبا نیمی از صادرات این کشور را خریداری کرد. صادرات آمریکا به آسیا بر مبنای سالانه ۶۷ درصد رشد کرد و به ۳.۱ میلیارد فوت مکعب در روز رسید و چین بیشترین میزان واردات LNG آمریکا را در میان کشورهای آسیایی داشت و با کاهش تعرفه واردات LNG از ۲۵ به ۱۰ درصد، ۰.۶ میلیارد فوت مکعب در روز در سال ۲۰۲۰ واردات داشت.
صادرات LNG آمریکا به اروپا در سال ۲۰۲۰ به ۲.۵ میلیارد فوت مکعب در روز در مقایسه با ۰.۶ میلیارد فوت مکعب در روز در سال ۲۰۱۹ رشد کرد. صادرات LNG به ترکیه هم به میزان ۰.۳ میلیارد فوت مکعب در روز افزایش یافت و صادرات به انگلیس، اسپانیا، یونان و لیتوانی هر کدام به میزان ۰.۱ میلیارد فوت مکعب در روز رشد کرد.
آمریکا همچنین پس از این که ترکیه تصمیم گرفت روسیه را کنار گذاشته و آمریکا را به عنوان تامین کننده اصلی LNG خود انتخاب کند، پیروزی مهمی کسب کرد. کارشناسان اختلافات سیاسی میان آنکارا و مسکو در سوریه و لیبی را عامل تیرگی روابط میان این دو کشور عنوان کردند.
