کابوس تیان آن من

آفتاب‌‌نیوز :   زيانگ پس از آن كه در سال 1989 به دنبال قيام دانشجويان از عمليات ارتش عليه آنها استقبال نكرد مورد غضب قرار گرفت و از دبيركلي حزب كمونيست چين كنار گذاشته شد و به تبعيد ابدي در منزل مسكوني محكوم شد.

مقامات چيني از اين مسأله هراس دارند كه هر نوع تجليل از رهبر چيني به آغاز بحث و گفت و گو درباره فاجعه تيان آن من منجر شود.
چيني ها اگرچه سعي كردند در جامعه از بحث درباره مرگ زيانگ خودداري كنند اما در گوشه و كنار پايتخت نشانه هاي غيررسمي از سوگواري ديده مي شود.

خبرنگاران حاضر در پكن گزارش مي دهند در پكن خودروهايي ديده مي شود كه دسته هاي گل را به سمت خانه قديمي زيانگ مي برند. در ميدان تيان آن من نيز مردي كه به خاطر زيانگ بر روي آن دراز كشيده بود توسط پليس براي دقايقي بازداشت و سپس آزاد شد. در اينترنت صدها و هزاران پيغام درباره مرگ زيانگ منتشر شده است.

در وب سايت هاي دولتي، اكثر پيغام ها به سرعت توسط متصديان دولتي حذف مي شوند اما محتواي اكثر آنها در اين باره است كه چرا آنها نمي توانند براي زيانگ سوگواري كنند. حدود 20 عضو كهنه كار حزب كمونيست چين كه اغلب آنها از همكاران پيشين زيانگ بودند از هوجينئو رئيس جمهور چين خواسته اند تا مراسم سوگواري رسمي براي رهبر فقيد ترتيب دهد.

يك فعال دموكراسي چيني در هنگ كنگ در اين باره گفت كه وي اطلاعات دست اولي از تقاضاي اعضاي حزب از رئيس جمهور چين از طريق يك وزير پيشين چيني دريافت كرده است.

در اين تقاضا، آنها به جز آن كه خواهان برگزاري مراسمي براي زيانگ شده اند، از رئيس جمهور خواسته اند تا در قضاوت نادرستي كه از رهبري زيانگ در سال 1989 توسط كميته مركزي حزب به عمل آورد تجديدنظر شود. اين اقدامي است كه اگر دولت چين امروزه انجام دهد معنايي جز اعتراف به اشتباه بودن به كارگيري زور عليه تظاهرات مسالمت آميز دانشجويان در ميدان تيان آن من نخواهد داشت. زائو زيانگ در آن زمان خواهان آن شده بود كه حزب با دانشجويان مذاكره كند تا به توافقي برسد.

زائو سيجون جوان ترين پسر زيانگ خواهان آن شده كه مراسم ساده اي براي تشيع پدرش ترتيب داده شود، مراسمي خصوصي كه با حضور دوستان و خويشان زيانگ برگزار شود. پسر زيانگ گفت كه خانواده رهبر سابق چين هنوز تصميمي نگرفته اند تا تقاضاي برگزاري يك مراسم دولتي را بكنند يا خير. وي از تقاضاي برخي اعضاي حزب كمونيست براي تغيير در رأيي كه در مورد پدرش صادر شده بود استقبال كرده است.

اين تقاضا و تقاضاهايي مشابه، وضع را براي «هو» رئيس جمهور چين كه مدت زمان كمي است كه به اين سمت دست يافته سخت مي كند. او هنوز نتوانسته به طور كامل بر قدرت تسلط يابد. در اين وضعيت، تقدير از زيانگ و برگزاري مراسم دولتي و رسمي براي كسي كه قبلاً توسط حزب مورد سرزنش قرار گرفته و كنار نهاده شده به رغم محبوبيت وي در ميان مردم مي تواند خاطرات ميدان تيان آن من را زنده كند. شايد به همين خاطر است كه مأموران دولتي از خبر پخش مرگ زيانگ در راديو و تلويزيون دولتي در روز فوت وي خودداري كردند. اين مقامات همچنين به روزنامه ها دستور دادند تا خبر درگذشت وي را به صورت خلاصه و بسيار محدود كار كنند.

در خبري كه در مطبوعات چيني كار شد از زيانگ تنها به صورت كلي «رفيق» ياد شد و به سمت هاي قبلي او در كادر رهبري حزب كمونيست اشاره اي نشد. روزنامه هاي عصر پكن هم خبر درگذشت زيانگ را در صفحه 16 و در زير اخبار مربوط به برپايي مراسم جايزه گلدن گلوب در آمريكا منتشر كرند.

به نظر، حزب كمونيست مي خواهد از تكرار آنچه در سال 1976 به دنبال مرگ رهبر محبوب وقت چين زائو انلاي روي داد پرهيز كند. به دنبال مرگ اين رهبر چيني، سوگواري و اعتراضاتي در ميدان تيان آن من عليه انقلاب فرهنگي مائو صورت گرفت.

تظاهرات دموكراسي خواهانه سال 1989 نيز به دنبال مرگ رهبر محبوب وقت هويائوبانگ كه دو سال پيشتر توسط تندروهاي حزب اخراج شده بود صورت گرفت. همين تندروهاي حزب بودند كه به نحوه عملكرد زائو زيانگ در برابر اعتراضات 1989 معترض بودند و به سياست هاي وي حمله مي كردند. وقتي كه زائو، دستور دنگ شيائوپنگ را مبني بر استفاده از زور براي تخليه ميدان تيان آن من، به چالش كشيد، حزب به اين نتيجه رسيد كه زائو با حمايت از اغتشاشات و تفرقه افكني در حزب مرتكب اشتباهات بزرگي شده است.
زيانگ به همين خاطر 15 سال بعد را در بازداشت خانگي به سر برد كه همين مسأله او را به يك قهرمان بين مردمي تبديل كرد كه از خشونت هاي ارتش در تيان آن من وحشت زده شده بودند، ميداني كه در آنها صدها و يا هزاران نفر كشته شدند.

حزب كمونيست به نظر مي‌رسد طي سال هاي اخير از صدمه اي كه اعتبار آن توسط اين قتل عام ديده بود بهبود يافته است. رشد اقتصادي مناسب و دامن زدن به احساسات ملي گرايانه از دلايل اين امر بوده اند. اما نگراني مرگ زائو به نظر مي رسد آنهايي را كه بر مسند قدرت هستند دچار احساس ناامني كرده است.

مرگ زائو سه روز پس از درگذشت رنكيونگ سانگ اتفاق مي افتد. او نيز از رهبران قديمي چين بود و تلويزيون دولتي جمعه پيش مراسم تدفين او را با حضور «هو» و ساير مقامات عالي رتبه چين نشان داد. آنها حتي سه برابر در برابر تابوت سانگ به نشانه احترام سر خم كردند.

مقامات رسمي حزب مي گويند: برپايي مراسم مشابهي براي زائو احتمالاً امكان پذير نيست. احتمال تغيير فرمان حزب در مورد او نيز وجود ندارد. اما عدم انجام هر عملي در تقدير از زائو كه هفت سال نخست وزير و سه سال رهبر چين بود ممكن است بي رحمانه باشد. بيشتر از همه اين صفت براي ون جيابائو خواهد بود كه يكي از مشاوران برجسته زائو بود و در آخرين باري كه زائو در انظار عمومي ديده شد در كنار او ايستاده بود. در آخرين تصويري كه از زائو به ياد مانده، وي از دانشجويان خواسته تا ميدان را ترك كنند و به منزل بروند.

يك مقام رسمي حزب مي گويد كه احتمال دارد «هو» و «ون» به طور خصوصي با خانواده زائو تماس بگيرند. گفته مي شود كه «زنگ چينگ هونگ» معاون رئيس جمهور يك ساعت پيش از مرگ زائو با خانواده او ديدار داشته است. زائو زیانگ صبح روز دوشنبه ساعت هفت و يك دقيقه صبح درگذشت.