نیاز به خون دائمی است، اهدای آن را فراموش نکنید

برخی از بیماران مانند بیماران تالاسمی و هموفیلی از مصرف کنندگان دائمی خون هستند و مصرف خون برایشان حیاتی است و بیش از ۲۰درصد از خون اهدایی توسط بیماران مبتلا به تالاسمی به مصرف می رسد و از سویی دیگر مصدومان حوداث رانندگی ونوزادانی که دچار زردی می شوند برخی از بیماران که نیاز به اعمال جراحی دارند از نیازمندان به خون هستند و از سویی دیگر برخی از بیماران مانند بیماران سرطانی هم نیازمند فرآورده هایی چون پلاکت و پلاسما هستند .

سازمان انتقال خون در ایران متولی جمع آوری و تامین خون مورد نیاز بیمارستان ها و مراکز درمانی است و گاهی به دلیل برخی شرایط مانند وقوع برخی از حوادث و اعمال جراحی نیاز به خون افزایش می یابد و تامین خون و فرآورده های آن فقط از راه اهدای خون توسط اهدا کنندگان که انسان هایی نوع دوست و ایثار گر هستند امکان پذیر است 

از سویی دیگر گاهی در شرایط خاص مانند سردی و آلودگی هوا و البته از سال گذشته تا کنون هم به خاطر شیوع کرونا میزان اهدایی خون کاهش یافته است و بنابراین ازیک طرف افزایش مصرف خون و از سویی دیگر کاهش اهدای خون شرایطی را فراهم کرده است که اهدا کنندگان خون به یاری سازمان انتقال خون و بیماران بیایند و با اهدای به موقع خون نجات دهنده جان بیماران باشند .

اهداکنندگان توجه داشته باشند به جای اهدای خون هیجانی که به یک باره در یک بازه زمانی خاص همه اقدام به اهدای خون می کنند ، به تدریج و همیشگی برای اهدای خون مراجعه کنند تا خون مورد نیاز بیماران تامین شود .

با شیوع کرونا از اسفند ماه سال گذشته شاهد کاهش ۵تا ۳۰ درصدی اهدای خون بودیم و در حال حاضر هم حدود ۸درصد اهدای خون کاهش دارد، اگرچه تا کنون خون موردنیاز بیمارستان ها و مراکز درمانی با استفاده از شبکه ملی خون رسان در سرتاسر کشور تامین شده است و به رغم کاهش ذخایر خون کمبودی درخصوص تامین خون نداشتیم ، اما نیاز است که اهدا کنندگان در شرایطی مانند ایام تعطیلی و نوروز اهدای خون را فراموش نکنند و به فکر بیماران باشند .

از چه سنی می توان خون اهدا کرد؟
بشیر حاجی بیگی سخنگوی سازمان انتقال خون گفت : در کشور ما از سن ۱۸ سالگی تا ۶۰ سالگی می‌توان خون اهدا کرد، اهداکنندگان مستمر خون (با سابقه حداقل دو بار در سال ) تا سن ۶۵ سالگی با نظر پزشک مستقر در انتقال خون و مشاور اهداکنندگان می‌توانند خون اهدا کنند.

وی در مورد طیف سنی اهدای خون در ایران افزود: در ایران میزان اهدای خون در افراد ۱۸ تا ۲۵ سال ۱۷ درصد، ۲۶ تا ۳۵ سال ۳۸ درصد، ۳۶ تا ۴۵ سال ۲۷ درصد، ۴۶ تا ۵۵ سال ۱۵ درصد و ۵۶ تا ۶۰ سال نیز ۳ درصد است.
حاجی بیگی گفت: بیشترین میزان اهدای خون در کشور متعلق به ۲۶ تا ۳۵ ساله‌ها است. ایران به عنوان اولین کشور منطقه مدیترانه شرقی توانست در سال ۲۰۰۷ میلادی به شاخص صد درصدی اهدای خون داوطلبانه و بدون چشمداشت دست پیدا کند.

اهدای خون آهسته و پیوسته
وی تاکید کرد: در مراکز انتقال خون نباید کیفیت فدای کمیت شود بهترین محل برای ذخیره سازی خون در کشور در رگ‌های اهداکنندگان است و خوشبختانه هر وقت به خون و فرآورده‌های آن نیاز است مردم یار و یاور سازمان انتقال خون بودند.

حاجی بیگی ادامه داد: با توجه به نیاز بیمارستان‌ها به پلاکت که یکی از فرآورده‌های مشتق از خون است اهدای خون باید همیشگی و به صورت روزانه باشد زیرا این فرآورده در خارج از بدن و درون کیسه‌های خون تنها تا ۳ روز پایدار است.

وی افزود: همچنین ۲۰ درصد خون تهیه شده و اهدا شده در کشور به مصرف افراد تالاسمی می‌رسد و این بیماران باید خون تازه تزریق کنند به همین دلیل اهدای خون باید به صورت روزانه باشد.

حاجی بیگی با تاکید بر اهمیت اهدای خون آگاهانه و پرهیز از اهدای هیجانی گفت: سال‌ها است که اهدای خون هیجانی در کشور جای خود را به تصمیم آگاهانه و اهدای خون مسئولانه داده است.

گروه های خونی درکشور
وی گفت : حجم خون دریافتی از هر اهداکننده خون ۴۵۰ سی سی (میلی لیتر) است که البته ۶۳ سی سی (میلی لیتر) ماده ضد انعقاد و نگهدارنده نیز درون هر کیسه خون وجود دارد.

حاجی بیگی خاطرنشان کرد: در ایران ۹۰ درصد اهداکنندگان خون گروه خونی مثبت و تنها ۱۰ درصد گروه خونی منفی دارند.

سخنگوی سازمان انتقال خون گفت: گروه خونیA مثبت ۲۷ درصد، B مثبت ۲۲ درصد، A منفی ۳ درصد، B منفی ۲ درصد، O مثبت ۳۴ درصد، O منفی ۴ درصد، AB مثبت ۷ درصد وAB منفی یک درصد خون های اهدایی را تشکیل می دهندو فراوان‌ترین گروه خونی،O مثبت است.

مراکز آماده خدمت
با توجه به فصل سرما و زمستان و همچنین فرا رسیدن بهار، تمامی مراکز انتقال خون سراسر کشور با توجه به درخواست‌های فراوان اهدای خون آماده ارائه نوبت دهی اهدای خون مردم نوع‌دوست و ایثارگر به صورت منظم و مرتب و با فواصل تعیین شده هستند.

حاجی بیگی ادامه داد: با توجه به درخواست برای تیم‌های سیار انتقال خون و استقرار تیم‌های اهدای خون در مراکزی که درخواست حضور این تیم را دارند، در حال نوبت دهی با فواصل مرتب هستیم تا بتوانیم جوابگوی آنها باشیم.

توصیه هایی برای اهدا کنندگان خون
حاجی بیگی در ادامه پنج توصیه برای متقاضیان اهدای خون داشت و گفت : هنگام مراجعه برای اهدای خون حتماً کارت ملی همراه داشته باشند، وزن اهداکنندگان بالای ۵۰ کیلوگرم باشد،-آقایان در سال ۴ بار و خانم‌ها به خاطر مسائل فیزیولوژیک سه بار در سال می‌توانند خون اهدا کنند،- افرادی که تحت عمل جراحی قلب باز قرار گرفته‌اند معاف دائم از اهدای خون هستند و زنان تا پایان دوره شیردهی از اهدای خون معاف هستند.

ارجحیت کیفیت بر کمیت
حاجی بیگی ادامه داد: حفظ سلامت داوطلبان اهدای خون و تکریم ارباب رجوع برای سازمان انتقال خون ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به هیچ وجه از افرادی که شرایط اهدای خون ندارند و اهدای خون برای سلامتی آنها مضر است، خون دریافت نخواهد شد.

وی افزود: استانداردهای سازمان انتقال خون ایران به خاطر افزایش ضریب امنیت و سلامت خون اهدایی سخت‌گیرانه است.

حاجی بیگی گفت: ضریب امنیت و سلامت اهداکنندگان مستمر خون بسیار بیشتر از اهداکنندگان بار اول است، اهداکنندگان مستمر خون اصول خود مراقبتی را به خوبی رعایت می‌کنند.

چقدر خون کافی است؟
وی تصریح کرد: مطابق دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی برای هر هزار نفر جمعیت در هر کشور تعداد ۲۰ اهداکننده مورد نیاز است تا نیازهای اساسی به انتقال خون تأمین گردد که این نیاز نیز بستگی به عرضه و تقاضا در کشورها دارد. تقاضا برای خون در کشورهای با درآمد بالا بیشتر به دلیل جراحات و بیماری‌های قلبی است.

حاجی بیگی گفت: در ایران میانگین شاخص اهدای خون به هزار نفر جمعیت در ادارات کل انتقال خون کشور در سال ۹۸ نزدیک به ۲۵ بوده است. این در حالی است که در بعضی از استان‌های ما این عدد بسیار بالاتر از میانگین کشوری است.

وی ادامه داد: در استان سمنان شاخص اهدای خون به هزار نفر جمعیت ۴۰ نفر است که بسیار بالاتر از میانگین کشوری است، این عدد در استان مازندران ۳۸ نفر، استان یزد ۳۲ نفر، گیلان ۳۱ نفر، فارس ۳۰ نفر، هرمزگان ۲۹ نفر است.

اهدای خون در پاندمی کووید۱۹
حاجی بیگی گفت: مهم‌ترین دغدغه مراکز انتقال خون در دوران پاندمی کووید ۱۹ حفظ توازن میان تولید و تقاضا است، اعداد اهداکنندگان ممکن است کاهش پیدا کند که نرخ این کاهش در بعضی از کشورها ۳۰ درصد بوده است اما این کاهش تا حدی در هفته‌های پس از شروع پاندمی به دلیل کاهش نیاز به انتقال خون و لغو شدن عمل‌های جراحی غیر اورژانسی جبران شده است.

وی افزود: همچنین در مواقع کاهش ذخایر خون در دنیا ممکن است لازم باشد بیمارستان‌ها بیماران بر اساس میزان و نوع نیاز به خون و فراورده های آن اولویت بندی کنند. تشکیل کمیته‌های بیمارستانی برای کاهش هدررفت خون و محصولات آن و مدیریت بهینه مصرف خون باید در دستور کار قرار گیرد.

وی با اشاره به امنیت مراکز اهدای خون و سلامت خون های اهدایی گفت: با توجه به مطالعات موجود و رفتار کرونا ویروس‌های قبلی احتمال انتقال بیماری از طریق انتقال خون نزدیک به صفر است.

سخنگوی سازمان انتقال خون ایران، تاکید کرد: در دوران کووید ۱۹ و شیوع کرونا در کشور در ۸ ماهه ۱۳۹۹ نسبت به ۸ ماه مدت مشابه سال قبل در ایران هفت درصد کاهش اهدای خون داشتیم.
وی افزود: در ۸ ماهه سال ۱۳۹۹ بیشترین میزان خون اهدایی در کشور مربوط به استان‌های تهران با ۱۵ درصد، فارس با ۸ درصد و خراسان رضوی ۷ درصد بوده است.

حاجی بیگی با اشاره به رشد یک درصدی اهدای خون بانوان در هشت ماهه سال ۹۹ نسبت به مدت مشابه سال ۹۸ در کشور گفت: بیشترین میزان رشد در این ۸ ماه در استان‌های چهارمحال و بختیاری، خراسان جنوبی، فارس، گلستان و هرمزگان بوده است.

وی افزود: همچنین بیشترین میزان شاخص اهدای خون بانوان در کشور مربوط به استان‌های لرستان ۸ درصد، کردستان ۸ درصد، خراسان جنوبی ۸ درصد بوده است.

حاجی بیگی گفت: میانگین شاخص اهدای خون بانوان در کشور طی ۸ ماهه سال ۹۹، برابر با ۵.۲دهم درصد است که نسبت به مدت مشابه سال ۹۸ یک درصد افزایش نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: در هشت ماهه سال ۱۳۹۹ یک میلیون و ۵۹۱ هزار و ۲۱۳ نفر برای اهدای خون به مراکز انتقال خون سراسر کشور مراجعه کرده‌اند که از این تعداد یک میلیون و ۲۵۷ هزار و ۸۴۶ واحد خون اهدا شده است.
حاجی بیگی گفت: همچنین طی این مدت ۲ میلیون و ۱۷۲ هزار واحد خون و فرآورده شامل گلبول قرمز فشرده شده، پلاکت و پلاسما در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کشور توزیع شده است.